Ποίηση

Αργύρης Παλούκας, Τελευταίο σκοτάδι, Κριτική, Αθήνα 2023, 40 σελ. 

 Μήπως ο χρόνος που ήδη χάνεται και σβήνει είναι ο χρόνος ο οποίος έχει απομείνει για να συνεννοηθούμε χωρίς περιφράσεις με τον εαυτό μας και με τους άλλους; Δεν είναι η ώρα ούτε των απολογισμών ούτε των στοχαστικών προσαρμογών. Είναι η ώρα που η ποίηση θα κρατήσει τη γυμνή ουσία των πραγμάτων, για το καλό ή για το κακό.

Κατερίνα Κωστίου, …ως όνομα ψιλόν. Η συγκρότηση και η λειτουργία του προσωπείου στην ποίηση του Κ. Π. Καβάφη, Νεφέλη, Αθήνα 2023, 609 σελ.

Η εργασία της Κατερίνας Κωστίου στον Καβάφη είναι ένα έργο - επιτομή, που επανεξετάζει, ελέγχει, συμπληρώνει ερμηνευτικές προσεγγίσεις μέρους ή μερών του καβαφικού έργου, σε έναν επισταμένο διάλογο, τον οποίο κινεί η βλέψη της συγγραφέως να συμβάλει στην πιο ολοκληρωμένη δυνατή πρόσληψη του Καβάφη από τους νεότερους αναγνώστες και επίδοξους μελετητές αυτού του αιώνα

Γιάννης Σκαρίμπας, Άπαντες στίχοι 1936-1970, φιλολογική επιμέλεια: Κατερίνα Κωστίου, Νεφέλη, Αθήνα, β’ έκδ. 2016, 248 σελ.

Ποῦ βρίσκεται ἡ οὐσία τῆς ποιητικῆς τοῦ Γιάννη Σκαρίμπα; Οἱ στίχοι του ἀκούγονται ὅπως ἡ μουσικὴ τοῦ Χατζιδάκι, γραμμένη συχνὰ ἐπάνω σὲ ὑπερτονισμένους συναισθηματικὰ στίχους. Ὁ Χατζιδάκις ἀναδεικνύει τὴν ἄλλη ὄψη τοῦ τετριμμένου καὶ μᾶς καθηλώνει μὲ τὴ μελωδία του. Ὁμοίως, ἡ ποίηση τοῦ Σκαρίμπα, μουσικὴ γραμμένη μὲ λέξεις, βρίσκεται ἀπὸ τὴ φύση της στὴν πρώτη γραμμὴ τῆς πρωτοπορίας.

Ομήρου Ιλιάδα, μετάφραση: Νίκος Καζαντζάκης - Ι. Θ. Κακριδής, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Θεσσαλονίκη 2015, 406 σελ.

Ομήρου Οδύσσεια, μετάφραση: Νίκος Καζαντζάκης - Ι. Θ. Κακριδής, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Θεσσαλονίκη 2015, 330 σελ. 

Στις αρχές της δεκαετίας του 1940 ξεκίνησε η συνεργασία του Νίκου Καζαντζάκη με τον κορυφαίο κλασικό φιλόλογο Ι. Θ. Κακριδή, η οποία απέληξε στη μετάφραση αρχικά της Ιλιάδας^[1] και μετέπειτα της ομηρικής Οδύσσειας.^[2]

Τρία ποιήματα που δημοσιεύτηκαν στο Books' Journal, τχ. 139.

Για την πρώτη εκδήλωση της δεύτερης δεκαετίας του «Με τα λόγια (γίνεται)», που έγινε διαδικτυακά στις 20 Ιανουαρίου 2022, ο εμπνευστής και διοργανωτής των ομώνυμων εκδηλώσεων Παναγιώτης Ιωαννίδης μου ζήτησε να προτείνω και να αναλάβω να συντονίσω το σχετικό περιεχόμενο. Προσκάλεσα λοιπόν ποιήτριες και ποιητές που συμπεριλήφθηκαν στην ανθολογία καινούριας ελληνικής ποίησης Ποίηση με Πείσμα (Αντίποδες, 2020) και κατοικούν εκτός Αθηνών, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, να συνθέσουν ένα ποίημα με θέμα την πατρίδα και να προτείνουν ένα ομόθεμο ποίημα άλλης ποιήτριας ή άλλου ποιητή, είτε ελληνικό είτε μεταφρασμένο από τους ίδιους ή από κάποιον άλλον/η (οπότε και γίνεται ρητή αναφορά στην πηγή της μετάφρασης). Ανταποκρίθηκαν εννέα, αλλά εξ αυτών η Γεωργία Τριανταφυλλίδου δεν στάθηκε δυνατόν να συμμετάσχει με βιντεοσκοπημένη απαγγελία στη διαδικτυακή εκδήλωση (την οποία μπορείτε πάντα να ανακαλείτε εδώ: https://youtu.be/F5k0RDQp13o). Πιο κάτω, δημοσιεύονται όλες οι συμμετοχές σε γραπτή μορφή. Η σειρά είναι γενικά αλφαβητική και ακολουθεί, ανά ποιήτρια/ποιητή, τις δικές της/του επιλογές. Ευχαριστώ και από εδώ τον Παναγιώτη Ιωαννίδη για την πρόσκληση και τις ποιήτριες και τους ποιητές που συμμετείχαν.

Τσαρλς Σίμικ Τρία ποιήματα

(Βελιγράδι, 9 Μαΐου 1938 – Ντόβερ, Νιου Χάμπσαïρ, ΗΠΑ, 9 Ιανουαρίου 2023) 

Εν είδει σύντομου αποχαιρετισμού, τρία ποιήματα από το τελευταίο του βιβλίο, Καμιά Ξηρά εν Όψει (2022):

Σκέψεις με αφορμή πρόσφατες μεταφράσεις του Μπωντλαίρ

Σαρλ Μπωντλαίρ, Τα άνθη του κακού. Παρισινοί πίνακες. Τα απαγορευμένα ποιήματα, μετάφραση από τα γαλλικά - σχόλια - επίμετρο: Ερρίκος Σοφράς, Μεταίχμιο, Αθήνα 2021, 183 σελ.

Charles Baudelaire, Τα άνθη του κακού, μετάφραση από τα γαλλικά - σημειώσεις - επίμετρο: Γιώργος Κεντρωτής, Gutenberg, Αθήνα 2018, 858 σελ.

Η μακροχρόνια και εκλεκτική μεταφραστική θητεία του Ερρίκου Σοφρά, προσηλωμένη υποδειγματικά στην ποίηση, μας καλεί να σκεφτούμε εκ νέου όχι μόνο τα μπωντλαιρικά Άνθη του κακού αλλά, γενικότερα, την ποιητική μετάφραση.

Δημήτρης Πέτρου, Εικοστός κόσμος, Πόλις, Αθήνα 2022, 42 σελ.

 Ποιήματα που ανακαλούν το σφαγείο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, χωρίς κατάχρηση ιστορικών παραπομπών και πολεμικών σκηνών – σαν ένα υπαινικτικό πλην διαρκές και σταθερά διαβρωτικό φόντο. Ο ποιητής επωμίζεται όλους τους ρόλους, που θα καταλήξουν, έτσι κι αλλιώς, στο συμπέρασμα πως ο ίδιος δεν είναι τίποτε άλλο, είτε το θέλει είτε όχι, από ένα ιστορικό άθυρμα.

Λέων Α. Ναρ, «Να βρω ξανά του νήματος την άκρη...». Σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου, πρόλογος: Άκης Σακισλόγλου, Πατάκη, Αθήνα 2022, 160 σελ.

Στο νέο βιβλίο του, που ασχολείται με τη στιχουργική του δημοφιλούς Θανάση Παπακωνσταντίνου, ο Λέων Α. Ναρ αναρωτιέται αν είναι αυθαιρεσία να αποτιμηθούν οι στίχοι των τραγουδιών του ως ποιήματα. Η απάντηση είναι θετική. Όντως, τα περισσότερα τραγούδια του Παπακωνσταντίνου έχουν αυτόνομη αξία ως ποιήματα, διαθέτουν σπάνιες ποιητικές αρετές, ενώ αναδεικνύουν διαχρονικά υπαρξιακά και επίκαιρα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα. (τεύχος 135)

Σαρλ Μπωντλαίρ, Τα άνθη του κακού. Παρισινοί πίνακες. Τα απαγορευμένα ποιήματα, μετάφραση από τα γαλλικά - σχόλια - επίμετρο: Ερρίκος Σοφράς, Μεταίχμιο, Αθήνα 2021, 183 σελ.

Τα άνθη του κακού είναι μια ποιητική ισορροπία τρόμου, θα έλεγες, ανάμεσα στο γκρέμισμα και το στήσιμο. Μία και μοναδική ποιητική συλλογή, ποιητική βολίδα που άλλαξε δυναμικά το λογοτεχνικό τοπίο, ποντίζοντάς το στη νεωτερική τοξικότητα κι ευαισθησία. Κι ο Ερρίκος Σοφράς, που καταπιάνεται εκ νέου με αυτή την ποίηση, υπογραμμίζει για άλλη μια φορά την εγρήγορη κριτική του συνείδηση και τη σταθερή γλωσσική του ευαισθησία.