Ποίηση

Σκέψεις με αφορμή πρόσφατες μεταφράσεις του Μπωντλαίρ

Σαρλ Μπωντλαίρ, Τα άνθη του κακού. Παρισινοί πίνακες. Τα απαγορευμένα ποιήματα, μετάφραση από τα γαλλικά - σχόλια - επίμετρο: Ερρίκος Σοφράς, Μεταίχμιο, Αθήνα 2021, 183 σελ.

Charles Baudelaire, Τα άνθη του κακού, μετάφραση από τα γαλλικά - σημειώσεις - επίμετρο: Γιώργος Κεντρωτής, Gutenberg, Αθήνα 2018, 858 σελ.

Η μακροχρόνια και εκλεκτική μεταφραστική θητεία του Ερρίκου Σοφρά, προσηλωμένη υποδειγματικά στην ποίηση, μας καλεί να σκεφτούμε εκ νέου όχι μόνο τα μπωντλαιρικά Άνθη του κακού αλλά, γενικότερα, την ποιητική μετάφραση.

Δημήτρης Πέτρου, Εικοστός κόσμος, Πόλις, Αθήνα 2022, 42 σελ.

 Ποιήματα που ανακαλούν το σφαγείο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, χωρίς κατάχρηση ιστορικών παραπομπών και πολεμικών σκηνών – σαν ένα υπαινικτικό πλην διαρκές και σταθερά διαβρωτικό φόντο. Ο ποιητής επωμίζεται όλους τους ρόλους, που θα καταλήξουν, έτσι κι αλλιώς, στο συμπέρασμα πως ο ίδιος δεν είναι τίποτε άλλο, είτε το θέλει είτε όχι, από ένα ιστορικό άθυρμα.

Λέων Α. Ναρ, «Να βρω ξανά του νήματος την άκρη...». Σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου, πρόλογος: Άκης Σακισλόγλου, Πατάκη, Αθήνα 2022, 160 σελ.

Στο νέο βιβλίο του, που ασχολείται με τη στιχουργική του δημοφιλούς Θανάση Παπακωνσταντίνου, ο Λέων Α. Ναρ αναρωτιέται αν είναι αυθαιρεσία να αποτιμηθούν οι στίχοι των τραγουδιών του ως ποιήματα. Η απάντηση είναι θετική. Όντως, τα περισσότερα τραγούδια του Παπακωνσταντίνου έχουν αυτόνομη αξία ως ποιήματα, διαθέτουν σπάνιες ποιητικές αρετές, ενώ αναδεικνύουν διαχρονικά υπαρξιακά και επίκαιρα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα. (τεύχος 135)

Σαρλ Μπωντλαίρ, Τα άνθη του κακού. Παρισινοί πίνακες. Τα απαγορευμένα ποιήματα, μετάφραση από τα γαλλικά - σχόλια - επίμετρο: Ερρίκος Σοφράς, Μεταίχμιο, Αθήνα 2021, 183 σελ.

Τα άνθη του κακού είναι μια ποιητική ισορροπία τρόμου, θα έλεγες, ανάμεσα στο γκρέμισμα και το στήσιμο. Μία και μοναδική ποιητική συλλογή, ποιητική βολίδα που άλλαξε δυναμικά το λογοτεχνικό τοπίο, ποντίζοντάς το στη νεωτερική τοξικότητα κι ευαισθησία. Κι ο Ερρίκος Σοφράς, που καταπιάνεται εκ νέου με αυτή την ποίηση, υπογραμμίζει για άλλη μια φορά την εγρήγορη κριτική του συνείδηση και τη σταθερή γλωσσική του ευαισθησία.

Δήμητρα Κωτούλα, Θα ήσουν παντελώς ανυπεράσπιστος – Ποιήματα της λευκής σελίδας, Πατάκη, Aθήνα 2021, 92 σελ.

Η ποίηση της Δήμητρας Κωτούλα δεν μας χαρίζεται (πάντα) εύκολα. Όμως, το άξιο λόγου στη σύγχρονή μας τέχνη δεν απαιτεί εξοικείωση, άσκηση, προσπάθεια, για να το κατανοήσουμε και να το απολαύσουμε;

Βισουάβα Σιμπόρσκα, Η ζωή εδώ και τώρα, μετάφραση από τα πολωνικά: Μπεάτα Ζουλκιέβιτς, Καστανιώτη, Αθήνα 2021, 248 σελ

Η Μπεάτα Ζουλκιέβιτς λατρεύει την πολωνή ποιήτρια Βισουάβα Σιμπόρσκα, που ανθολόγησε και μετέφερε στα ελληνικά σε μια μοναδική συλλογή – ενδεικτική βαθιάς σχέσης με το ποιητικό πρωτότυπο και προσήλωσης στην ιδιαιτερότητά του. [ΤΒJ]

Τσιμάρας Τζανάτος, Δεσποινίς Δυστυχία. Αφήγημα, Σοκόλη, Αθήνα 2015, 56 σελ.

Τσιμάρας Τζανάτος, Αγνώστου. Η βία του βίου. Ποιήματα, Κάπα Εκδοτική, Αθήνα 2021, 215 σελ.    

Από μια πεζογραφία που συνομιλεί με τη λογοτεχνία του φανταστικού και της επιστημονικής φαντασίας, με τον υπερρεαλισμό, με το οικο-μυθιστόρημα και με τη μαύρη κωμωδία, ο ηθοποιός, σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας Τσιμάρας Τζανάτος περνά τώρα σε μια ποίηση χωρίς υπογραφή, η οποία επικαλείται την αποπροσωποιημένη της ταυτότητα προκειμένου να μιλήσει για  την αποπροσωποίηση του κόσμου. Το κείμενο αναδημοσιεύεται από το τεύχος 126 του Books' Journal, θλιβερά επίκαιρο μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Τσιμάρα Τζανάτου. 

Σύμφωνοι αν πρέπει διάσημος να γίνω ας είναι για την έξοχη
ασπίδα αστερία που έφτιαξα
Κι ας τρέξει η άμμος του προσώπου της στο σώμα της

άτιτλο ποίημα από τα Ποιήματα της Ναομί (1968) [μτφρ.: Π. Ιωαννίδης]

Γνώρισα τον Μπιλ Νοττ το 1968, ή τους πρώτους μήνες του 1969 [...]. Είχα μόλις διαβάσει το πρώτο βιβλίο τού Νοττ, Τα ποιήματα της Ναομί, που είχε επαινεθεί ιδιαιτέρως [...]. Αμέσως εντυπωσιάστηκα, κεραυνοβολήθηκα, από τη συγκινησιακή δύναμη των ποιημάτων. Κυρίως σύντομα, έντονα, λυρικά ποιήματα, δεν έμοιαζαν με τίποτα απ’ ό,τι είχα ποτέ διαβάσει, και με συγκίνησαν μέχρι το κόκαλο. Ένιωσα, πριν να ’χω διαβάσει το περίφημο σχόλιο της Έμιλυ Ντίκινσον, σαν να μου είχαν κόψει το πάνω μέρος του κεφαλιού. Τα περισσότερα είχαν γραφτεί όταν ήταν είκοσι-κάτι χρονώ. Είχαν μιαν αίσθηση του επείγοντος, της προσμονής, έναν ήχο από άγριες και θρηνητικές, υψηλές νότες [...]. Σαράντα επτά χρόνια αργότερα [...], τα ποιήματα τού Νοττ μού σηκώνουν ακόμα τις τρίχες στο σβέρκο.

Νικόλας Κουτσοδόντης, Μόνο κανέναν μη μου φέρεις σπίτι, Θράκα, Λάρισα 2021, 64 σελ.

Πώς η επιθυμία συμπλέκεται με την τάξη; Πώς οι ταυτότητες μπορούν να είναι συμπεριληπτικές ή/και διαθεματικές; Πώς η ποίηση και η ιστορία δημιουργούν νέες χρονικότητες; Πώς το συναίσθημα ανατροφοδοτεί το πολιτικό; Πώς η ποίηση μετατρέπεται σε υλικό κοινωνικού αγώνα; (Τεύχος 127)

Στο τεύχος 79 του Books' Journal, το καλοκαιρινό τεύχος του 2017, δημοσιεύτηκε αφιέρωμα της ομάδας Με τα λόγια (γίνεται) για την ποίηση της δεκαετίας του 1980. Από το αφιέρωμα εκείνο προέκυψε το εξώφυλλό μας, ο Διονύσης Σαββόπουλος. Δημοσιεύουμε σήμερα, υπό τη φόρτιση της παρουσίας του καλλιτέχνη στην εκπομπή του Νίκου Πορτοκάλογλου "Μουσικό Κουτί - Ένα τραγούδι για την Ουκρανία", την ανάλυση του Ορφέα Απέργη για την ποίηση εκείνων των χρόνων και τους ελάχιστους ποιητικούς οδοδείκτες που συνεχίζουν να μας συγκινούν. Ανάμεσά τους, πάντα επιβλητικός ο Διονύσης Σαββόπουλος.

Λένια Ζαφειροπούλου, Αίθουσα των χαμένων βημάτων. 26 ασκεπείς λυγμοί, Πόλις, Αθήνα 2019, 56 σελ.

 «Δεν περπατάς εσύ. Σ’ έχει πάρει αγκαλιά και σε πάει». Στην αγκαλιά του Όσιπ [Μάντελσταμ] η Λένια, στα ανήσυχα ποιητικά χέρια της Λένιας ο Όσιπ. Να πώς, μέσα από τον αντιδανεισμό των ποιητικών μορφών, μπορεί και λειτουργεί, σπάνια (και γι’ αυτό ιδιαιτέρως αξιοθαύμαστα) η τέχνη που τραγουδάει την τέχνη της. (τεύχος 126)

Μια προσωπική περιδιάβαση στη νεοελληνική ποίηση από  τον 19o αιώνα έως σήμερα (τεύχος 123)