Συμπτώσεις

Αυτoσυνεντεύξεις του Μανόλη Αναγνωστάκη αμφισβητούν τη «σιωπή» του   

Μια ραδιοφωνική συνέντευξη

Ένα κείμενο δημοσιευμένο στην Αυγή πριν από τη δικτατορία 

Εισαγωγή –Επιμέλεια: Γιώργος Ζεβελάκης

Η ψυχολογία του Τέλλου Άγρα, όπως την παρουσιάζει ο Κλέων Παράσχος στη σελίδα 66 της Βιογραφίας του και τη σχολιάζει ο αναγνώστης του βιβλίου, Χαρίλαος Σακελλαριάδης, φιλόλογος και λαογράφος.

Στη ραδιοφωνική μας εκπομπή με τον Μανόλη Αναγνωστάκη Φιλολογικοί περίπατοι στον Μεσοπόλεμο (1986-1990), στο Α΄ Πρόγραμμα, παρουσιάστηκαν, μέσα από συνεντεύξεις τους, σημαντικοί εκπρόσωποι των γραμμάτων και των τεχνών μιας παλαιότερης εποχής. Λογοτέχνες- δημοσιογράφοι, νέοι ως επί τo πλείστον τότε, είχαν θέσει τα ερωτήματα. Παραθέτω ορισμένα ονόματα: Κωστής Μπαστιάς, Γιώργος Μυλωνογιάννης, Λουκάς Δαράκης, Γιώργος Κοτζιούλας. Με τις ερωταπαντήσεις ζωντάνευε το κλίμα της κρίσιμης εικοσαετίας 1920-1940.

Φίλοι και συμφοιτητές με τον Γιάννη Δουβίτσα στη Γεωπονική Σχολή, συγκατοικήσαμε την κρίσιμη χρονιά του 1967. Μέναμε σ’ ένα ημιυπόγειο στην οδό Σκιάθου 75, στα Πατήσια. Εκεί ακούσαμε τις ερπύστριες των τανκς εκείνη την Παρασκευή της 21ης Απριλίου.

Αθέατες λογοτεχνικές και εικαστικές κατασκευές

Αναρωτιέμαι αν υπάρχουν κρύπτες λογοτεχνικής ύλης στην Αθήνα, απρόσιτες ακόμα και από το ενδιαφερόμενο κοινό. Περιοδικά  και μεμονωμένες εκδόσεις που δεν φτάνουν στα βιβλιοπωλεία, με όνομα και διεύθυνση, χωρίς να επιδιώκουν ευρύτερη δημοσιότητα. Σ’ αυτή την κατηγορία εντάσσεται η πνευματική παραγωγή του Νίκου Λογοθέτη.

Ο Νίκος Γιανναδάκης και το περιοδικό Παλίμψηστον

Τον καιρό που κυκλοφόρησαν, Μάρτιος 1993, τα διηγήματα Θα βρείτε τα οστά μου υπό βροχήν και Φτερά μπεκάτσας (το δεύτερο μάλιστα ανέβηκε τότε στη σκηνή του Θεάτρου Τέχνης) και τέσσερα χρόνια μετά την έκδοση του βραβευμένου μυθιστορήματός του Στοιχεία από τη δεκαετία του ’60, ο Θανάσης Βαλτινός συζήτησε στο ραδιόφωνο του Τρίτου Προγράμματος με τον Μιχάλη Μήτρα. Είχαν προηγηθεί και ακολούθησαν και άλλες συνεντεύξεις του συγγραφέα. Τις ξανάκουσα με αφορμή τον πρόσφατο θάνατό του. Ο λόγος που ξεχώρισα αυτή τη συνέντευξη είναι γιατί περιστρέφεται αποκλειστικά στα διηγήματά του και δίνει απαντήσεις για το περιεχόμενο, τους ήρωες και τα ερεθίσματα που τον παρακίνησαν. Μιλάει για τους «μοναχικούς δρόμους που χαράζουν καινούργιες πορείες» και αποκαλύπτει ποια είναι τα πραγματικά πρόσωπα που περνούν στα αφηγήματά του.

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης φορούσε ένα χοντρό χιλιομπαλωμένο παλτό. Το παλτό του Ακάκι Ακακίεβιτς, ήρωα του Γκόγκολ, επίσης είχε φθαρεί. Πώς η λογοτεχνία (και η γελοιογραφία) μιλούσαν για τα ζεστά ρούχα, μια εποχή που δεν ήταν εύκολη η απόκτηση πανοφωριού.

150 χρόνια από την έκδοση της εφημερίδας

Φέτος, μια πνευματική επέτειος του μικρασιατικού ελληνισμού συνδέεται με την  έκδοση της Ιωνίας, το 1874, στη Σμύρνη. «Εφημερίς Πολιτική Φιλολογική Εμπορική, εκδιδομένη κατά Τετάρτην και Σάββατον». Συντάκτες και ιδιοκτήτες: Μ. Δ. Σεϊζάνης και Κ. Γ. Κωνσταντινίδης.  Έτος Α΄, αρ. 1, Τετάρτη 1 Μαΐου 1874 - Έτος Δ΄, αρ. 304, 11 Ιουνίου 1877. Τα φύλλα υπάρχουν ψηφιοποιημένα στη Βιβλιοθήκη της Βουλής. Στην Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου καταγράφεται η συνέχεια της έκδοσης, με διακοπές, ώς το 1879. Η φιλολογική της ύλη ήταν ιδιαιτέρως αξιόλογη ενώ μεγάλο μέρος της παραμένει και σήμερα ενδιαφέρον και θα μπορούσε να αναδημοσιευθεί. 

Υπηρέτρια. Το επάγγελμα που σήκωσε το μεγάλο βάρος της πρώιμης χειραφέτησης των γυναικών. Μακριά από τα σπίτια τους, στις άγνωστες συνθήκες της μεγάλης πόλης, ανήλικες οι περισσότερες, δούλευαν μέρα-νύχτα χωρίς στοιχειώδεις εγγυήσεις ασφάλειας. Στάθηκαν στα πόδια τους σε δύσκολες συνθήκες, πρόσφεραν υπηρεσίες στο κλειστό οικογενειακό περιβάλλον και η παρουσία τους έγινε αισθητή μέσα από ποικίλα δημοσιεύματα, από κινηματογραφικές ταινίες, ακόμη και από λογοτεχνικά έργα.