Συμπτώσεις

Διάλεξα τρία όλα κι όλα ποιήματα, που συνιστούν μια λυρική αλληλογραφία μεταξύ ποιητών, φίλων μεταξύ τους και συγκαιρινών. Και τα τρία ποιήματα εντάσσονται, κατά κάποιον τρόπο, στη «Χαμηλή φωνή» του Μεσοπολέμου όπως την ονόμασε ο Μανόλης Αναγνωστάκης. Όλα έχουν στον τίτλο το όνομα του παραλήπτη ποιητή.

Η ουσιαστική σχέση του συγγραφέα Πέτρου Κουτσιαμπασάκου με τη διόρθωση των εφημερίδων με οδήγησε στην ανάγκη μιας περιδιάβασης στο χρονικό της τυπογραφίας. Γι’ αυτό διάλεξα σαν αφηγητή έναν αφανή των γραμμάτων μας και καθ’ ύλην αρμόδιο, τον ζακυνθινό λόγιο Δημήτριο Κ. Μάργαρη (1879-1963), επιφανή «βιβλιολόγο». Όρος αδόκιμος που απουσιάζει από τα λεξικά, ταιριάζει όμως όταν αποδίδεται σ’ έναν άνθρωπο που ασχολήθηκε επί δεκαετίες συστηματικά με την ιστορία του βιβλίου, την προσφορά των εκδοτών και την εξέλιξη της τυπογραφίας. Επιπλέον, και ο ίδιος κάπου χρησιμοποίησε τον όρο.

Αυτoσυνεντεύξεις του Μανόλη Αναγνωστάκη αμφισβητούν τη «σιωπή» του   

Μια ραδιοφωνική συνέντευξη

Ένα κείμενο δημοσιευμένο στην Αυγή πριν από τη δικτατορία 

Εισαγωγή –Επιμέλεια: Γιώργος Ζεβελάκης

Η ψυχολογία του Τέλλου Άγρα, όπως την παρουσιάζει ο Κλέων Παράσχος στη σελίδα 66 της Βιογραφίας του και τη σχολιάζει ο αναγνώστης του βιβλίου, Χαρίλαος Σακελλαριάδης, φιλόλογος και λαογράφος.

Στη ραδιοφωνική μας εκπομπή με τον Μανόλη Αναγνωστάκη Φιλολογικοί περίπατοι στον Μεσοπόλεμο (1986-1990), στο Α΄ Πρόγραμμα, παρουσιάστηκαν, μέσα από συνεντεύξεις τους, σημαντικοί εκπρόσωποι των γραμμάτων και των τεχνών μιας παλαιότερης εποχής. Λογοτέχνες- δημοσιογράφοι, νέοι ως επί τo πλείστον τότε, είχαν θέσει τα ερωτήματα. Παραθέτω ορισμένα ονόματα: Κωστής Μπαστιάς, Γιώργος Μυλωνογιάννης, Λουκάς Δαράκης, Γιώργος Κοτζιούλας. Με τις ερωταπαντήσεις ζωντάνευε το κλίμα της κρίσιμης εικοσαετίας 1920-1940.

Φίλοι και συμφοιτητές με τον Γιάννη Δουβίτσα στη Γεωπονική Σχολή, συγκατοικήσαμε την κρίσιμη χρονιά του 1967. Μέναμε σ’ ένα ημιυπόγειο στην οδό Σκιάθου 75, στα Πατήσια. Εκεί ακούσαμε τις ερπύστριες των τανκς εκείνη την Παρασκευή της 21ης Απριλίου.

Αθέατες λογοτεχνικές και εικαστικές κατασκευές

Αναρωτιέμαι αν υπάρχουν κρύπτες λογοτεχνικής ύλης στην Αθήνα, απρόσιτες ακόμα και από το ενδιαφερόμενο κοινό. Περιοδικά  και μεμονωμένες εκδόσεις που δεν φτάνουν στα βιβλιοπωλεία, με όνομα και διεύθυνση, χωρίς να επιδιώκουν ευρύτερη δημοσιότητα. Σ’ αυτή την κατηγορία εντάσσεται η πνευματική παραγωγή του Νίκου Λογοθέτη.

Ο Νίκος Γιανναδάκης και το περιοδικό Παλίμψηστον

Τον καιρό που κυκλοφόρησαν, Μάρτιος 1993, τα διηγήματα Θα βρείτε τα οστά μου υπό βροχήν και Φτερά μπεκάτσας (το δεύτερο μάλιστα ανέβηκε τότε στη σκηνή του Θεάτρου Τέχνης) και τέσσερα χρόνια μετά την έκδοση του βραβευμένου μυθιστορήματός του Στοιχεία από τη δεκαετία του ’60, ο Θανάσης Βαλτινός συζήτησε στο ραδιόφωνο του Τρίτου Προγράμματος με τον Μιχάλη Μήτρα. Είχαν προηγηθεί και ακολούθησαν και άλλες συνεντεύξεις του συγγραφέα. Τις ξανάκουσα με αφορμή τον πρόσφατο θάνατό του. Ο λόγος που ξεχώρισα αυτή τη συνέντευξη είναι γιατί περιστρέφεται αποκλειστικά στα διηγήματά του και δίνει απαντήσεις για το περιεχόμενο, τους ήρωες και τα ερεθίσματα που τον παρακίνησαν. Μιλάει για τους «μοναχικούς δρόμους που χαράζουν καινούργιες πορείες» και αποκαλύπτει ποια είναι τα πραγματικά πρόσωπα που περνούν στα αφηγήματά του.

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης φορούσε ένα χοντρό χιλιομπαλωμένο παλτό. Το παλτό του Ακάκι Ακακίεβιτς, ήρωα του Γκόγκολ, επίσης είχε φθαρεί. Πώς η λογοτεχνία (και η γελοιογραφία) μιλούσαν για τα ζεστά ρούχα, μια εποχή που δεν ήταν εύκολη η απόκτηση πανοφωριού.