«Ένα ακόμα περιοδικό με κριτικές βιβλίου;», γινόταν μια ρητορική ερώτηση στο πρώτο editorial. « Όχι μόνο», δινόταν η απάντηση. «Το Books’ Journal φτιάχνεται για να λειτουργήσει ως βήμα αναλυτικού, διεξοδικού δημοκρατικού διαλόγου και αναλυτικής συζήτησης των προβλημάτων που απασχολούν την ελληνική κοινωνία, την επιστημονική κοινότητα, την πολιτική αγορά. Ως βήμα έκφρασης των πνευματικών, κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων που έχουν κουραστεί να κατεδαφίζουν και θέλουν να χτίσουν – αλλά για να μπορούν να χτίζουν με μεγαλύτερη δημιουργικότητα πρέπει πρώτα να κατεδαφιστεί όλο το σαθρό σύστημα γύρω μας που εμποδίζει μια καινούργια δυνατότητα για τη χώρα, για την κοινωνία, για τους δημιουργικούς ανθρώπους της που, συχνά, είναι όμηροι δυναμικών μειοψηφιών με παράλογα μεγεθυμένη ισχύ. Απέναντι σε αυτή την αδιανόητη ισχύ δυνάμεων που αντιστρατεύονται την πραγματικότητα και τη λογική, στο Books’ Journal θα επιχειρήσουμε να αντιτάξουμε την πειθώ που προέρχεται από τη γνώση. Στην επικράτεια της γνώσης εδρεύει η αμφισβήτηση, εκεί όμως βρίσκεται και η στέρεα θωράκιση από λαϊκισμούς, από συλλογικές πλάνες, από φανατισμούς κι από ακρότητες».
Ποιοι ήμασταν και ποιοι συνεχίζουμε να είμαστε; «Είμαστε παιδιά του Διαφωτισμού, ορθολογιστές, δραστήριοι πολίτες, με όνειρα προόδου για τη ζωή, την κοινωνία, τη χώρα μας. Διεκδικούμε τα αυτονόητα, αλλά στην Ελλάδα πρέπει συνεχώς να τα επαναλαμβάνουμε. Διεκδικούμε, λοιπόν, πρωτίστως, τη δημοκρατία. Το κτίσιμο μιας όσο το δυνατόν δικαιότερης κοινωνίας, με πολίτες ώριμους, συνειδητούς γνώστες όχι μόνο των δικαιωμάτων τους αλλά και των υποχρεώσεών τους. Διεκδικούμε την καθολικότητα των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Τη συνεχή επιδίωξη της προόδου, επιστημονικής, κοινωνικής και καλλιτεχνικής. Καλύτερη και ουσιαστικότερη παιδεία, ανθρώπινες και ζωηρές ταυτόχρονα πόλεις, θεσμούς στην υπηρεσία του πολίτη. Επιδιώκουμε να συνομιλούμε με καταρτισμένους αναγνώστες, που παρακολουθούν τι συμβαίνει στη λογοτεχνία, στις τέχνες, στη φιλοσοφία, στις ιστορικές σπουδές, στις κουλτούρες. Στόχος μας, η “συνομιλητικότητα” με τις παλαιότερες, αλλά και με νεότερες γενιές, στη δημοκρατική ωριμότητα των οποίων πολύ θα μας κολάκευε αν καταφέρναμε να συμβάλουμε».
«Δεν διεκδικούμε μόνο» – συνέχιζε το κείμενο. «Αρνούμαστε κιόλας. Αρνούμαστε τους φανατισμούς. Τους θρησκευτικούς φονταμενταλισμούς, την υποτιθέμενη εθνική αυτάρκεια και επιθετικότητα, τους δήθεν πολιτικού χαρακτήρα εξτρεμισμούς που υπόσχονται την ισοπέδωση και την κατάρρευση. Υπερασπιζόμαστε τις κοινωνίες στις οποίες επιτρέπεται, είναι σεβαστή, αξιοποιείται η διαφορά. Διεκδικούμε τα δικαιώματα των μειονοτήτων, όλων των μειονοτήτων, πολιτικών, κοινωνικών και σεξουαλικών. Διεκδικούμε τα βασικά ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Πρωτίστως, διεκδικούμε την ελευθερία – στην έκφραση, στην αυτοδιάθεση, στο επιχειρείν. Τμήμα αυτής της ελευθερίας είναι η διαμόρφωση κουλτούρας διαλόγου, ο πόλεμος σε κάθε είδους λογοκρισία. Το Books’ Journal, έντυπο με σαφές και οροθετημένο ιδεολογικό στίγμα, είναι ανοιχτό σε όσους επιθυμούν να εκφράσουν τη διαφωνία τους, αρκεί να είναι τεκμηριωμένη με επιχειρήματα και πάντα στο πλαίσιο της λογικής: κατά τα άλλα, είναι προφανές ότι δεν έχουμε τίποτα να συζητήσουμε με οπαδούς, π.χ., των απόλυτων ολοκληρωτισμών του 20ού αιώνα, του χιτλερικού μίσους ή της σταλινικής βαναυσότητας – ούτε έχει νόημα να στήνουμε καβγάδες με όσους ισχυρίζονται ότι η ιδανική λύση για τη χώρα την εποχή της κρίσης θα ήταν η χρεοκοπία, η στάση πληρωμών και άλλες απίθανες δήθεν επαναστατικές εισηγήσεις».
Δεν έχουμε μετακινηθεί από τις διακηρύξεις εκείνης της πρώτης ημέρας. Ωστόσο, η ίδια η πραγματικότητα μάς έθεσε διλήμματα σε πολυπλοκότητες που δεν είχαμε φανταστεί. Δεν είχαμε φανταστεί, π.χ., ότι οι προοδευτικές ιδεολογίες της ταυτότητας θα έθεταν υπό αμφισβήτηση τη δημοκρατική ισότητα. Ή ότι, στο όνομα της προόδου, θα επέστρεφε ένας νέος αντισημιτισμός ή, καλύτερα, όπως την αποκαλεί ο Πιερ-Αντρέ Ταγκιέφ, μια εβραιομισία. Ή ότι δεκαπέντε χρόνια μετά θα είχε διασαλευτεί η τάξη του μεταπολεμικού κόσμου. Σε όλα αυτά, και σε πολλά άλλα, κληθήκαμε να πάρουμε θέση – και να συγκρουστούμε. Οι συγκρούσεις για ιδέες και πεποιθήσεις είναι πάντα γοητευτικές όταν προϋποθέτουν την τάξη του λόγου – την οποία συνεχίζουμε να υπηρετούμε.
Κατά τα άλλα, το Books’ Journal ήταν και παραμένει απολύτως ανεξάρτητο. Δεν έχει μυστικούς χρηματοδότες και αυτοί που πρωτίστως το στηρίζουν είναι οι συνεργάτες-συγγραφείς, καθένας με την προσφορά σημαντικής, επίμοχθης και δωρεάν, για όσο χρειαστεί, εργασίας. Δεκαπέντε χρόνια μετά, η αγορά, η διαφήμιση και η κυκλοφορία δεν έγινε δυνατή όπως θα το θέλαμε. Σε αντίξοες συνθήκες, ωστόσο, εμείς θα συνεχίσουμε. Επειδή αυτό ξέρουμε να κάνουμε – και το κάνουμε με επάρκεια.
Στο μεταξύ, η απήχηση του Books’ Journal μεγαλώνει. Σύντομα, θα ανακαινιστεί και θα διευρυνθεί η απήχηση της ιστοσελίδας μας. Σιγά σιγά, με αυστηρές επιλογές, θα χτιστεί ένας μικρός εκδοτικός οίκος. Καθιερώνεται η κυκλοφορία αφιερωματικών τευχών εκτός σειράς σε προσωπικότητες των γραμμάτων αλλά και της πολιτικής και της κοινωνικής ζωής. Επιπλέον, αυξάνεται η δημόσια παρουσία μας – και φέτος διοργανώνουμε τον πρώτο κύκλο μεγάλων εκδηλώσεων-συζητήσεων στο Ωδείο Αθηνών με γενικό τίτλο «Κι αυτοί είναι η Ελλάδα».
Το ταξίδι συνεχίζεται – και ευχαριστούμε τους αναγνώστες μας που είναι συνεπιβάτες μας.
