Στήλες

Αρχίζουμε από σήμερα την αναδημοσίευση στην ηλεκτρονική μας έκδοση των κειμένων της ρουμπρίκας Αρχείο Συνεντεύξεων του συνεργάτη μας, Σάκη Κουρουζίδη, με συνεντεύξεις σημαντικών προσωπικοτήτων, Ελλήνων και ξένων, που έχουν δημοσιευτεί στον ελληνικό Τύπο - προσωπικοτήτων που και σήμερα κάτι έχουν να μας πουν. Έναρξη με τον Νίκο Χατζηκυριάκο Γκίκα.

Το όνομα του Γιώργου Λεωτσάκου μού ήταν οικείο από την πρώτη στιγμή που άρχισα να διαβάζω εφημερίδες – κυρίως Τα Νέα στα γυμνασιακά μου χρόνια. Διάβαζα τις κριτικές του σε συναυλίες  σαν τεκμήρια μιας άλλης ζωής στην οποία, κάποια στιγμή, θα συμμετείχα κι εγώ όταν μεγάλωνα, και δεν έβλεπα την ώρα. Ως επαρχιωτάκι, με ρομαντισμό και προσδοκίες, πίστευα ότι κάποια στιγμή η κλασική μουσική, η γνώση και η κατανόησή της, θα σήμαινε ότι έχω κερδίσει τη χειραφέτηση κι ότι θα ζω σε ένα περιβάλλον άνεσης που θα μου επέτρεπε κάποιες μυθικές ακόμα τότε για μένα απολαύσεις, όπως ένα δίσκο κλασικής μουσικής, μια συναυλία, κάποιον κύκλο στον οποίο ισότιμα θα μπορούσα να συζητώ γι’ αυτά.

Ο Νίκος Κούρκουλος, χαλκέντερος μεταφραστής, μεταξύ άλλων τα τελευταία χρόνια των βιβλίων του Ένζο Τραβέρσο, δεν είναι πια εδώ. Πέθανε στις 6 Αυγούστου 2024 σε ηλικία 64 χρόνων.

Την είδηση μετέφερε ο εκδότης του, ο Γιάννης Νικολόπουλος, των Εκδόσεων του Εικοστού Πρώτου. Ο Νίκος Κούρκουλος, μεταφραστής πολλών από τα βιβλία που έχει εκδώσει αλλά και άτυπος σύμβουλός του για πολλές από τις εκδοτικές επιλογές του, πέθανε από καρκίνο στα 64. Πριν από μερικά χρόνια είχαμε πιστέψει ότι είχε κερδίσει τη μάχη με την αρρώστια, η οποία όμως επέστρεψε.

Γεννημένος στην Κέρκυρα το 1960, ο Νίκος Κούρκουλος έζησε στην Αθήνα. Τέλειωσε γυμνάσιο στην Ιωνίδειο στον Πειραιά, σπούδασε ιταλική φιλολογία στη Θεσσαλονίκη (μια εποχή που ακόμα τα φιλολογικά τμήματα του ΑΠΘ ενέπνεαν δέος) ενώ παράλληλα ήταν στρατευμένος στην Αριστερά και στις ιδεολογικές περιπέτειες εξαιτίας αυτής της ένταξης. Πολύ νωρίς βρέθηκε να υποστηρίζει αναρχικές ιδέες, στις οποίες έμεινε πιστός μέχρι τέλους.

Έζησε ελεύθερα, και η μετάφραση ήταν ο τρόπος και ταυτόχρονα το τίμημα της ελευθερίας του. Έχει μεταφράσει στα ελληνικά περισσότερα από 70 βιβλία. Προτιμούσε και επεδίωκε να μεταφράζει βιβλία κοντινών του ιδεολογικά συγγραφέων και επίσης προτιμούσε τη δοκιμιακή γραφή, αν και εξαιρετικές είναι και οι λογοτεχνικές μεταφράσεις του. Στις πρώτες του συνεργασίες με τον Εικοστό Πρώτο είχε εργαστεί για τη μεταφορά της Νέας Ζωής του Δάντη στα ελληνικά (1996).

O καθηγητής αρχαιολογίας Γιάννης Χαμηλάκης, σε ανάρτησή του στο facebook, γράφει για μια ακόμα πτυχή της πνευματικής ταυτότητας του Νίκου Κούρκουλου. Επισημαίνει ότι μεταξλύ των άλλων, ήταν και «από τους ελάχιστους στην Ελλάδα που ασχολούνταν τόσο συστηματικά με την σκέψη των ιθαγενών κοινοτήτων στις οποίες και αφιέρωσε το σπάνιο ιστολόγιο του ("Ο Τέταρτος Κόσμος")». Ήταν ακόμα «ένας άνθρωπος στον οποίο η ελληνική ανθρωπολογική και αρχαιολογική κοινότητα οφείλει πολλά, καθώς μετέφρασε (ή επιμελήθηκε), με σπάνια φροντίδα και προσοχή, κλασικά ανθρωπολογικά και αρχαιολογικά κείμενα, μεταξύ των οποίων και αρκετά βιβλία του Μάρσαλ Σάλινς, και βιβλία του Χόντερ».

Για μια βαθύτερη γνωριμία με τη σκέψη και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του Νίκου Κούρκουλου, αναζητήστε το βιβλίο του Ουελελέ, με επιλογή κειμένων από το ιστολόγιό του.

LINKS:

Για τη βιβλιογραφία του: https://osdelnet.gr/contributors/1066213#translator και https://osdelnet.gr/contributors/1066213#translator

Το ιστολόγιό του: https://tetartoskosmos.wordpress.com/

H Έντνα Ο’ Μπράιαν, ιρλανδή συγγραφέας το έργο της οποίας είναι στρατευμένο στην υπόθεση του μαχόμενου φεμινισμού, πέθανε στις 27 Ιουλίου 2024 σε ηλικία 93 χρόνων. Ήταν μια από τις μεγαλύτερες συγγραφείς, το έργο της οποίας ασχολήθηκε με τη ζωή των γυναικών και την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης κατάστασης που άλλαξε την προσέγγιση της εθνικής πεζογραφίας.

Πέτρου Γ. Καρακασσώνη, Ιστορία της εις Ουκρανίαν και Κριμαίαν υπερποντίου εκστρατείας τω 1919, μετά Χαρτών, εν Αθήναις, Τύποις Α. Θ. Λαμπροπούλου, 1934, 286 σελ.

Παναγιώτης Ι. Παναγιωτόπουλος, Αναμνήσεις εκ του Μακεδονικού, Ουκρανικού και Μικρασιατικού Μετώπου, Ιωλκός, Απρίλιος, Αθήνα 2003, 174 σελ.

Έβδοξος Άραβος, Οι γιατροί κάποτε, Εκδόσεις Ιατρικής Κινήσεως, τρίτη έκδοση, Αθήνα 1961, 556 σελ.

Teffi (Nadezdha Aleksandrovna) Memories. From Moscow to the Black Sea, μετάφραση στα αγγλικά από τα ρωσικά: Robert Chandler – Irina Steinberg, New York Review of Books, 2016, 267 σελ.

Η Ουκρανία είχε παραχωρηθεί στους Γερμανούς με τη συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ. Μετά την ήττα των Γερμανών και την παράδοσή τους στο τέλος του 1918, αυτοί έφυγαν. Η Αντάντ πήγε να βοηθήσει τις δυνάμεις που ήθελαν την αυτονόμησή της. Η πολυδιάσπασή τους σ’ ένα πολιτικό φάσμα από τους εθνικιστές μέχρι την ακραία αναρχία δεν επέτρεψε την ευόδωση αυτού του σκοπού.

Ο Βενιανάκης ήταν ερασιτέχνης ερευνητής της ιστορίας, αν όμως διαβάσει κανείς τα βιβλία του αποδεικνύεται παθιασμένος και μεθοδικός. Η γραφή του έχει λογοτεχνικό ύφος, διαβάζεται δηλαδή με ευχαρίστηση ενώ χειρίζεται τις αφηγηματικές εκκρεμότητες με επιδεξιότητα, παράγοντας σασπένς. Έγραψε τρία βιβλία για τον δωσιλογισμό στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας και για τους βασικούς εκπροσώπους του, όλα στηριγμένα σε πηγές και αρχεία, εμπλουτίζοντας τη σχετική (φτωχή) βιβλιογραφία. Πέθανε στις 19 Ιουλίου 2024, σε ηλικία 59 ετών.

Τα παθήματα ενός πεντάχρονου στο διήγημά του «Το μούλικο»

Ο Ισμαήλ Κανταρέ, ο μεγάλος αλβανός συγγραφέας, πέθανε σε ηλικία 88 ετών, τη Δευτέρα 1 Ιουλίου 2024, στα Τίρανα. Ήταν από τους λίγους συγγραφείς από την Αλβανία που έγιναν ευρύτερα γνωστοί και μεταφράστηκαν σε όλο τον κόσμο.

Από τα ελληνικά ταξιδιωτικά του 19oυ αιώνα, έχω συγκρατήσει το βιβλίο του Δημητρίου Βικέλα Από Νικοπόλεως εις Ολυμπίαν (1886). Ο συγγραφέας του Λουκή Λάρα έστελνε στoν μαρκήσιο ντε Κε ντε Σαιντ-Ιλέρ^[1] τις εντυπώσεις από τις βραχείες περιοδείες του στις δυτικές επαρχίες της Ελλάδας επιγράφοντάς τες Επιστολαί προς φίλον. 

Ο Γιώργος Τσάκαλος, βιβλιοπώλης αφιερωμένος στο βιβλίο, ένας μειλίχιος σοφός που όλοι όσοι συχνάζουμε στα αθηναϊκά βιβλιοπωλεία τον έχουμε συναναστραφεί τα τελευταία χρόνια στον Ναυτίλο της οδού Χαριλάου Τρικούπη, δεν είναι πια μαζί μας.