Συνεντεύξεις
Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Ηροδότου και τον Αριστείδη Χατζή
Η προσωπική ιστορία της καθηγήτριας Όλγας Κατσιαρδή-Hering, μιας χαλκέντερης ερευνήτριας της ιστορίας του Νέου Ελληνισμού, είναι η συναρπαστική διαδρομή της μέσα από τη γνώση. Πρωτίστως, αφού αυτό είναι το επιστημονικό αντικείμενό της στο οποίο αφιέρωσε τη ζωή της, τη γνώση των διαδρομών που διαμόρφωσαν ό,τι σήμερα αποκαλούμε Νέο Ελληνισμό, που δεν τον ταυτίζει με τον ελλαδικό ελληνισμό αλλά τον θεωρεί ευρύτερα. Γι’ αυτό άλλωστε ένας από τους τρόπους κατανόησης του αντικειμένου της είναι η συστηματική κατόπτευση των τόπων στην Ευρώπη όπου διαμορφώθηκε ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός, όπου εκδόθηκαν πολλά βιβλία στα ελληνικά κι όπου υπήρξαν πανεπιστήμια στα οποία κατά βάση φοιτούσαν Έλληνες με υποτροφίες εμπόρων της διασποράς (Πάδοβα, Βερόνα, Φλωρεντία, Μιλάνο, Γοττίγγη, Λειψία, Βερολίνο, Ιένα, Οξφόρδη, Μονπελλιέ, Παρίσι κ.ά.).
Ο Τζόναθαν Χάιντ (Jonathan Haidt) είναι κοινωνικός ψυχολόγος και καθηγητής ηθικής διακυβέρνησης στο Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Είναι αναγνωρισμένος επιστήμονας για την έρευνά του σχετικά με την ηθική, την πολιτική και τα ψυχολογικά θεμέλια των πολιτισμικών διαφορών. Το έργο του αμφισβητεί σταθερά τη συμβατική λογική, προσφέρει οξυδερκείς προοπτικές σε πολύπλοκα κοινωνικά ζητήματα και είναι σημαντικό, καθώς όχι μόνο ρίχνει φως στις ψυχολογικές προεκτάσεις της σύγχρονης παιδικής ηλικίας αλλά προσφέρει επίσης ιδέες για το πώς οι κοινωνικές αλλαγές μπορούν να επηρεάσουν την ψυχική υγεία. Τα προηγούμενα βιβλία του, Η υπόθεση της ευτυχίας, Ο δίκαιος νους και Το κανάκεμα του αμερικανικού νου, έχουν θέσει τις βάσεις για την κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ ηθικής, πολιτικής και ψυχικής ευημερίας.
Συνέντευξη στον Μιχάλη Μοδινό και τον Ηλία Κανέλλη (αποσπάσματα)
Υπάρχουν άνθρωποι χωρίς ηλικία – ή μάλλον άνθρωποι που δεν επιτρέπουν στη σκέψη να εφησυχάσει κι έτσι διασφαλίζουν διά βίου την πνευματική νεότητα. Ένας τέτοιος διανοούμενος είναι ο Δημήτρης Ραυτόπουλος, εμβληματική φυσιογνωμία στο χώρο της λογοτεχνικής κριτικής, συνιδρυτής της Επιθεώρησης Τέχνης, θαρραλέος, καινοτόμος και πάντοτε ενεργός, που καθόρισε εν πολλοίς το πλαίσιο του δημόσιου διαλόγου για την Αριστερά, τη λογοτεχνία και την πολιτική κριτική εδώ και περισσότερο από μισόν αιώνα. Ακούμε μια φωνή που καταφέρνει να είναι ταυτόχρονα μετριοπαθής και παθιασμένη, ακριβοδίκαιη και γι’ αυτό αυστηρή, στοχαστική χωρίς να είναι ποτέ αποστασιοποιημένη. Αναδημοσίευση αποσπασμάτων από εκτενή συνέντευξης στον Μιχάλη Μοδινό και τον Ηλία Κανέλλη που, με τίτλο «Δημήτρης Ραυτόπουλος, Αριστερά και λογοτεχνική κριτική», δημοσιεύθηκε στο Books' Journal, τχ. 30, Απρίλιος 2013. Το πλήρες κείμενο αναδημοσιεύεται στην έκδοση Κι αυτοί είναι η Ελλάδα, που περιέχει συνεντεύξεις στο Books’ Journal και θα κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες.
Όσοι ξέρουν και παρακολουθούν από παλιά τον Μάριο Βάργκας Λιόσα, που πέθανε στις 13 Απριλίου 2025, συχνά αναφέρονται στις ιδεολογικές μετατοπίσεις του και στις πολιτικές επιλογές του. Πώς είναι δυνατόν να επιτίθεται με τέτοια σφοδρότητα κατά του καθεστώτος Κάστρο στην Κούβα, αυτός, ένας παλιός σοσιαλιστής, αναρωτιούνται π.χ. πολλοί. Πώς είναι δυνατόν να μην είμαι αντίπαλος ενός αυταρχικού καθεστώτος, απαντά εκείνος. Στη συνέντευξή του που ακολουθεί, η οποία είχε δοθεί στην Αθήνα το 2002 και τυπώθηκε στο Books’ Journal, τχ. 2, Δεκέμβριος 2010, ο Μάριο Βάργκας Λιόσα απαντά με σαφήνεια σε όλες τις ερωτήσεις που αφορούν τα πιστεύω του και τις επιλογές του.
Μια άγνωστη συνέντευξη του Γιάννη Τσαρούχη το 1979(;)
Το 1979, ή και λίγο πριν, το Τρίτο Πρόγραμμα της κρατικής ραδιοφωνίας μετέδωσε τη συνέντευξη με τον ζωγράφο Γιάννη Τσαρούχη, στη Νατάσσα Χατζιδάκι. Ο Τσαρούχης, που ήδη αντιμετωπιζόταν ως γκουρού, αλλά ο ίδιος ήταν ακόμα μετρημένος στις δημόσιες παρεμβάσεις του, μίλησε κυρίως για τον Φώτη Κόντογλου, τον οποίο γνώριζε άριστα, και ως ζωγράφο αλλά και ως συγγραφέα, γνωρίζοντας προφανώς και τις ιδέες του («είμαι ένας Σατωμπριάν της ρωμιοσύνης», έτσι του αυτοπροσδιοριζόταν ο Κόντογλου) αλλά και τις αντιφάσεις του.
Συνέντευξη στον Γιώργο Ναθαναήλ
Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, που άρχισε μετά τη σφαγή αμάχων Ισραηλινών από τρομοκράτες της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου 2023, δεν είναι μια σύγκρουση του Ισραήλ με Άραβες. Είναι ιερός πόλεμος, ένας προνεωτερικός πόλεμος και στόχος του είναι η καταστροφή του κράτους του Ισραήλ. Γι’ αυτό το Ισραήλ δεν έχει άλλη επιλογή από την κλιμάκωση – όχι μόνο κατά της Χαμάς, αλλά και κατά της Χεζμπολά και του Ιράν, του κράτους που χρηματοδοτεί πληρεξούσιους τρομοκράτες στην περιοχή. Το οξύμωρο είναι ότι οι διανοούμενοι και πολλοί ριζοσπάστες φοιτητές στα δυτικά πανεπιστήμια στηρίζουν βαθιά αντιδραστικά, ακροδεξιά κινήματα. Όσο για τα Ηνωμένα Έθνη, έχουν αποτύχει να συμβάλουν στην ειρήνευση στην περιοχή – και είναι εύλογο να μην τα λαμβάνει υπόψη το Ισραήλ. Μια αποκλειστική συνέντευξη του καθηγητή Jeffrey C. Herf φωτίζει όλες τις όψεις της κρίσης στη Μέση Ανατολή. (Η συνέντευξη ελήφθη και δημοσιεύτηκε στην έντυπη έκδοση του Βοοks' Journal, #157, πριν από τις αμερικανικές εκλογές.)
Η Τζένι Έρπενμπεκ, πιο πρόσφατη νικήτρια του Διεθνούς Βραβείου Booker για το μυθιστόρημα Kairos, σήμερα θεωρείται μια από τις πιο ισχυρές λογοτεχνικές φωνές της σύγχρονης γερμανικής πεζογραφίας. Σκηνοθέτρια με αντίστοιχες σπουδές ανώτατου επιπέδου και εμπειρία στο ανέβασμα παραστάσεων όπερας, κόρη του γερμανού φυσικού και φιλοσόφου Τζον Έρπενμπεκ και της αραβικής καταγωγής γερμανίδας μεταφράστριας, στενής συνεργάτριας του Nαγκίμπ Μαχφούζ, Ντόρις Κίλιας, γεννήθηκε το 1967 και έζησε στο Ανατολικό Βερολίνο, μέχρι την πτώση του Τείχους. Είναι, δηλαδή, μια Ανατολικογερμανίδα που ξαφνικά έγινε Δυτική – και το βραβευμένο βιβλίο της κάνει βασικό θέμα του δυο διαφορετικές κουλτούρες που συγκρούονται, με επιπτώσεις στα μυθιστορηματικά πρόσωπά της, την Καταρίνα και τον Χανς. Αλλ’ η ουσία είναι οι επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων που έμειναν στην πρώην Ανατολική Γερμανία, ξένοι στον τόπο τους, εκτός της κοινωνικής εξέλιξης – και πλέον, έπειτα από χρόνια σιωπής, έχουν αρχίσει και θυμώνουν. Και ο θυμός τους ήδη καταγράφεται στις πολιτικές εξελίξεις. Συνέντευξη στον Γιώργο Ναθαναήλ. Τεύχος 157
Ο Μιχάλης Γκανάς είναι νεκρός. Και ο Μιχάλης Γκανάς είναι νεκρός. Δεν περίμενα την είδηση - ο Μιχάλης Γκανάς ήταν, για μένα, ο μεγαλύτερος ποιητής που ζούσε πλάι μας, κι αυτό ήταν μια σταθερά, μια σιγουριά. Θυμήθηκα τη συνέντευξη που μου είχε δώσει, στο γραφείο του Books' Journal, ανάμεσα σε μια ακατάστατη χαρτούρα, μια μέρα με ζέστη, τον Ιούλιο του 2021. Αυτή τη συνέντευξη ανέσυρα από τα αρχεία, ως αποχαιρετισμό. Ό,τι περιγράφει, αυτό είναι για μένα Ελλάδα και ελληνικότητα. Αντίο Μιχάλη.
Συνέντευξη στην Κατερίνα Σχινά και τον Ηλία Κανέλλη
Έζησε τον πόλεμο, ενηλικιώθηκε γρήγορα, παράτησε τις σπουδές του, επέλεξε να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο, έγραψε σενάρια, πρωτοδημοσίευσε κείμενα σε περιοδικά, τον απασχόλησε ιδιαίτερα η μορφή των αφηγημάτων του, ανάμεσα στα θέματά του ήταν η μετανάστευση και ο εμφύλιος, έζησε για πολλά χρόνια ως πετεινό του ουρανού, σήμερα έχει γίνει ακαδημαϊκός, στα τελευταία του βιβλία αυτοβιογραφείται, επιρρίπτει ευθύνες στο μεταπολιτευτικό μοντέλο και σε όλα τα πολιτικά κόμματα, δηλώνει αριστερός αλλά διαφωνεί σφόδρα με την Αριστερά... Ο Θανάσης Βαλτινός είναι ευθύς και ξεκάθαρος. Όπως στα βιβλία του. [Η συνέντευξη ελήφθη τον Μάιο 2014, πριν ακόμα κυβερνήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Δημοσιεύτηκε στο Βοοks’ Journal, τχ. 45, Ιούνιος 2014. Αναδημοσιεύεται εδώ με θλιβερή αφορμή το θάνατο του συγγραφέα σε ηλικία 92 χρόνων.]
Τάκης Θεοδωρόπουλος, Ελεύθερος σκοπευτής, Μεταίχμιο, Αθήνα 2024, 272 σελ.
Τον σημάδεψαν μυθιστορηματικοί ήρωες όπως ο Φιλέας Φογκ, ο Ντ’ Αρτανιάν και ο Τρελαντώνης. Τον αναστάτωσε ο Ντοστογιέφσκι, που τον διάβασε παιδί, χωρίς καλά καλά να τον καταλαβαίνει. Τα χρόνια της χούντας εκπαιδεύτηκε στον μαρξισμό. Αργότερα, στη Γαλλία, μαζί με τους κλασικούς του μυθιστορήματος, ανακάλυψε και τους κλασικούς της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, τους ιστορικούς, τους τραγικούς και τους φιλοσόφους, κυρίως τον Πλάτωνα – αλλά με πολλή ευχαρίστηση ασχολήθηκε και με τον Ιπποκράτη. Θεωρεί κορυφαίο συγγραφέα τον Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο, και όχι μόνο για τη συμβολή του στην εθνική αυτογνωσία, και θα ήθελε να διδάσκεται η καθαρεύουσα για να μπορούν και οι νεότεροι να διαβάζουν τον Βιζυηνό και τον Παπαδιαμάντη. Μια συνομιλία με τον Τάκη Θεοδωρόπουλο.
Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Ηροδότου (τχ. 28, Φεβρουάριος 2013)
Πριν από δεκατρία χρόνια, τον Νοέμβριο του 2011, ο Κωνσταντίνος Ηροδότου συνάντησε στη Θεσσαλονίκη τον ποιητή και συγγραφέα Πρόδρομο Χ. Μάρκογλου, για τη συνέντευξη που ακολουθεί. Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε αρκετούς μήνες μετά, τον Φεβρουάριο του 2023, στη ρουμπρίκα "Βιογραφίες", με υπότιτλο "Συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους". Αναδημοσιεύεται σήμερα με θλιβερή αφορμή την εκδημία του Πρόδρομου Χ. Μάρκογλου, σε ηλικία 89 ετών.
Ο Αλέξης Πανσέληνος είναι ένας συγγραφέας που τον παρακολουθώ από το πρώτο του βιβλίο. Μεγαλώνω μαζί του. Γνωρίζω τα πατήματά του, βλέπω τις μετατοπίσεις του, υφολογικά και ιδεολογικά, ανιχνεύω τα συγγραφικά κόλπα του. Ανέκαθεν σκεπτόμουν ότι είναι η ώρα για μια συνέντευξη μαζί του. Κι η ώρα ήρθε ενόψει της επανακυκλοφορίας του πρώτου πεζογραφικού βιβλίου του, των Ιστοριών με σκύλους.
ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΤΕΥΧΟΣ
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ
ΔΗΜΟΦΙΛΕΣΤΕΡΑ
ΓΝΩΜΕΣ
