Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης

Εφιάλτης δίχως τέλος, είναι το σενάριο που επέλεξε το ολοκληρωτικό καθεστώς του Λουκασένκο στην Λευκορωσία, τόσο για τον «πρωταγωνιστή» Προτασέβιτς, όσο και για ολόκληρη την κοινωνία.

Χθες, η ΚΑΓΚΕΜΠΕ Λευκορωσίας έδωσε στη δημοσιότητα το βίντεο που ακολουθεί. Η ΚΑΓΚΕΜΠΕ, το τονίζω και το υπογραμμίζω: https://www.youtube.com/watch?v=B0YE64e4Xsw

Είναι ο Ρομάν Προτασέβιτς, ο οποίος δηλώνει πως ομολόγησε ότι σχεδίαζε «μαζικές ταραχές».

Tο 2018, σαν σήμερα (27 Φεβρουαρίου), κάτοικος της ευρύτερης περιοχής Μεταξουργείου του ιστορικού κέντρου της πρωτεύουσας, έγραφα στη σελίδα μου στο facebook:

Από το 2008 μέχρι το 2014 η οδός Αγησιλάου στο Μεταξουργείο ήταν ψωνιστήρι ανήλικων αγοριών. Πιο πριν ήταν στην πλατεία Κουμουνδούρου. Στη συνέχεια μετακόμισαν στην κάτω πλευρά της Κωνσταντινουπόλεως μετά τις γραμμές του τρένου. Τώρα είναι πέριξ του πεδίου του Άρεως.

Φυσικά, κανείς δεν είδε, δεν άκουσε, δεν ξέρει τίποτα.

Έλα σε παρακαλώ!

ΥΓ. Το τι αμάξια περνούσαν και ποιοι κάθονταν μέσα, ορισμένοι με τις συμβίες ή τις ερωμένες, ας μην το πιάσουμε, θα κλείσουν σπίτια... Φυσικά, ο πολύς κόσμος, εξακολουθεί να λέει: δεν είδα, δεν άκουσα, δεν ξέρω τίποτα. Και να πέφτει από τα σύννεφα. Είναι πιο βολικό έτσι, κοιμούνται ήσυχοι το βράδυ κι όταν ξυπνούν, μετά τον καφέ, αρχίζουν τον ακτιβισμό του πληκτρολογίου σε hastags που υπαγορεύονται από άλλους.

Ο καθηγητής κλασικής φιλολογίας, ιστορίας του πολιτισμού και πολιτικής επιστήμης, Γκασάν Γκουσεΐνοφ, από την 1η Σεπτεμβρίου 2020 άρχισε μια δεύτερη ακαδημαϊκή καριέρα: συνέβαλε καθοριστικά στην ίδρυση του ιδιωτικού Ελεύθερου Πανεπιστημίου της Μόσχας και συμβάλλει στη λειτουργία και τη δημιουργικότητά του. Μιλήσαμε μαζί του για τις κοινωνικές σχέσεις μετά την πανδημία, για τις αλλαγές που φέρνει αλλά και για το πώς μπορεί να υπερασπιστεί κανείς ένα μη κρατικό πανεπιστήμιο σε μια χώρα που επιμένει να ελέγχει τα πάντα.

Η επίσκεψη του πατριάρχη Μόσχας Κυρίλλου, στην Αλβανία, όπου συναντηθηκε με τον αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, έγινε αμέσως μετά την επίσκεψή του στην Βουλγαρία, η οποία έγινε σε κλίμα έντασης και διαφωνιών. Οι δε σχέσεις του με την άλλη τοπική Εκκλησία των Δυτικών Βαλκανίων, εκείνη της Σερβίας, έχουν διαταραχθεί μετά τη συμμετοχή της δεύτερης στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο των Ορθοδόξων Εκκλησιών που έγινε τον Ιούνιο του 2016 στην Κρήτη. Αλλά στην Αλβανία είχε να συναντήσει έναν μειλίχιο ιεράρχη, διαλλακτικό, ανιδιοτελή και σοφό άνθρωπο... Από τις σημειώσεις ενός ευσεβούς αθέου, που υπήρξε αυτόπτης μάρτυς.

Οι συναντήσεις των προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών είναι σημαντικές καθ’ εαυτές. Πίσω από τις βαριές πόρτες των συνοδικών μεγάρων, συζητιούνται θέματα που έχουν να κάνουν με τη διακονία των πολυπληθών κοινοτήτων των χριστιανών ανά τον κόσμο, το διάλογο μεταξύ των Εκκλησιών αλλά και των Εκκλησιών με τους εκπροσώπους των άλλων θρησκευμάτων, καθώς επίσης και μία σειρά ζητήματα τα οποία, πολλές φορές, ξεφεύγουν από το στενό πλαίσιο της εκκλησιαστικής ζωής. Και αυτό γιατί, σε πάρα πολλές περιπτώσεις, οι χριστιανικές Εκκλησίες, σε πολλές περιοχές του κόσμου, δεν εκπροσωπούν μόνο τις κοινότητες των πιστών, αλλά και τις εθνικές, γλωσσικές ή και πολιτισμικές μειονότητες.

Η τριήμερη επίσημη επίσκεψη του πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών Κυρίλλου στην Αλβανία, οι συναντήσεις του με τον πεφωτισμένο ιεράρχη της Ορθοδοξίας αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο είχε ξεχωριστή σημασία όχι μόνο γιατί έγινε μέσα σε μία δύσκολη συγκυρία (ως γνωστόν διανύουμε περίοδο έντονου γεωπολιτικού ανταγωνισμού στα Δυτικά Βαλκάνια, γεγονός που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο) αλλά, κυρίως, γιατί επρόκειτο για μία συνάντηση δύο παλιών φίλων και συνοδοιπόρων.

Η γνωριμία των δύο ιεραρχών έγινε το μακρινό 1968, όταν στο Συνέδριο του Παγκόσμιου Οργανισμού Χριστιανικής Νεολαίας στη Σουηδία, ο νεαρός τότε λαϊκός θεολόγος Κύριλλος έλαβε μέρος για πρώτη φορά ως εκπρόσωπος του χριστιανικού νεολαιίστικου κινήματος της τότε ΕΣΣΔ. Ο κατά δύο περίπου δεκαετίες μεγαλύτερός του Αναστάσιος δέχτηκε τον νεότερο αδελφό του με αγάπη και τον βοήθησε στα πρώτα του βήματα.

Η μοίρα παίζει περίεργα παιχνίδια. Το 1968, το τυραννικό καθεστώς του Εμβέρ Χότζα αποφάσισε να μετατρέψει τη χώρα του σε μία απόλυτη, περίκλειστη με συρματοπλέγματα και πολυβόλα νησίδα αθέων, εξαπολύοντας απηνείς διωγμούς κατά της θρησκευτικής συνείδησης και των πιστών. Μαζί με τους χριστιανούς, στα κολαστήρια της Αλβανίας μαρτύρησαν καθολικοί, μουσουλμάνοι, προτεστάντες. Ναοί καταστράφηκαν, μονές μετατράπηκαν σε αποθήκες, κινηματογράφους, δεσμωτήρια πιστών. Ιερείς και ιεράρχες βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν. Οι υπόλοιποι απλά λούφαξαν, κρύβοντας στα κατάβαθα της ψυχής τους την πίστη τους στην Ανάσταση.

Τα ίδια εκείνα χρόνια, στην τότε ΕΣΣΔ, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία ανέβαινε τον δικό της Γολγοθά. Μόλις πριν από λίγα χρόνια, ο τότε ηγέτης της χώρας Νικίτα Χρουστσόφ είχε δηλώσει από τηλεοράσεως πως σύντομα θα έθαβαν τον τελευταίο παπά, θριαμβολογώντας για την επικράτηση της αθεϊστικής κομμουνιστικής ιδεολογίας.

Τα χρόνια κυλούσαν. Ο Αναστάσιος έφυγε για ιεραποστολή στην Αφρική και ο Κύριλλος ανέβαινε σταδιακά στην ιεραρχία της Ρωσικής Εκκλησίας. Οι δρόμοι τους συναντήθηκαν ξανά και ξανά. Κατά την ενθρόνιση του Κυρίλλου στον πατριαρχικό θρόνο της Ρωσίας, ο παλιός του φίλος, όχι μόνο με την παρουσία του, αλλά και με τις νουνεχείς συμβουλές του, προσπάθησε να τον προσανατολίσει στο πολύπλοκο πλέγμα των σχέσεων μεταξύ των Εκκλησιών, του πανορθόδοξου, διεκκλησιαστικού και διαθρησκευτικού διαλόγου, γνωρίζοντας πολύ καλά τις συνθήκες μέσα στην οποία λειτουργεί η τοπική ρωσική Εκκλησία και τις σχέσεις της με το κράτος.

Συναντήθηκαν πολλές φορές σε διάφορες κοινές εκδηλώσεις, ήρθε όμως η στιγμή ο παλιός φίλος Κύριλλος να επισκεφτεί επίσημα τον ηλικιακά μεγαλύτερό του Αναστάσιο και να δει από κοντά το ποιμαντορικό, ιεραποστολικό και φιλανθρωπικό του έργο.

Η επίσκεψη προβλήθηκε από πολλά ΜΜΕ και γράφτηκαν ήδη πολλές σελίδες στον παραδοσιακό και ηλεκτρονικό Τύπο.

Ωστόσο, στις γραμμές που ακολουθούν θα προσπαθήσω να καταγράψω και να αναδείξω ορισμένες πλευρές που δεν είχαν την ίδια αντιμετώπιση.

Παρά το γεγονός πως το κάθε επίσημη εμφάνιση του πατριάρχη Μόσχας διακρίνεται από τη μεγαλοπρέπεια, την άψογη οργάνωση, τα αυστηρά μέτρα προστασίας από ειδική ομάδα των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών και την αυστηρή τήρηση του πρωτοκόλλου, αυτή τη φορά ο Κύριλλος, γνωρίζοντας το μέγεθος της προσωπικότητας του αρχιεπισκόπου Αναστασίου και το πνευματικό κύρος που απολαμβάνει όχι μόνο στα στενά πλαίσια της τοπικής Εκκλησίας αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, θέλησε να δείξει ταπεινοφροσύνη και μετριοπάθεια. Ανάλογο ήταν και το δώρο που έφερε στον αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, μία θαυμάσια εικόνα των Δώδεκα Αποστόλων, θέλοντας να τονίσει την αποστολική διακονία του, χάρη στην οποία αναστήθηκε η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας και μαζί της βρήκε απάγκιο και η ελληνική μειονότητα.

Φημίζεται ο Κύριλλος για τα πανάκριβα άμφια του, μα στην Αλβανία προτίμησε η εμφάνισή του να μην προκαλεί, να ταιριάζει με τα ταπεινά άμφια του Αναστασίου, τα οποία φέρει εδώ και δεκαετίες. Η αντιφώνηση του Κυρίλλου στην προσφώνηση του Αναστασίου δεν περιείχε αιχμές ή υπαινιγμούς, μα ήταν μετρημένη και σεμνή. Αξίζει να σημειωθεί ότι η επίσκεψη του Μόσχας στην Αλβανία έγινε αμέσως μετά την επίσκεψή του στην Βουλγαρία, η οποία έγινε σε κλίμα έντασης και διαφωνιών. Οι δε σχέσεις του με την άλλη τοπική Εκκλησία των Δυτικών Βαλκανίων, εκείνη της Σερβίας, έχουν διαταραχθεί μετά τη συμμετοχή της δεύτερης στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο των Ορθοδόξων Εκκλησιών που έγινε τον Ιούνιο του 2016 στην Κρήτη.

Το τι ειπώθηκε μεταξύ των δύο ιεραρχών κατά τη συνάντησή τους, το γνωρίζουν οι ίδιοι και οι στενοί τους συνεργάτες. Νομίζω όμως πως οι δύο παλιοί γνώριμοι και φίλοι άκουσαν με προσοχή ο ένας τον άλλον και αντάλλαξαν απόψεις ακόμη και για δύσκολα θέματα που απασχολούν τις σχέσεις μεταξύ των Εκκλησιών. Είμαι σίγουρος πως ο μεγαλύτερος σε ηλικία Αναστάσιος συμβούλεψε τον νεότερο και αγαπητό του φίλο, κι εκείνος τον άκουσε με προσοχή και περίσκεψη. Η ανιδιοτέλεια του Αναστασίου, το μεγάλο του πνευματικό φρόνημα και σθένος τον καθιστούν προνομιακό συνομιλητή για εκείνους που έχουν ανοιχτά τα μάτια και την ψυχή και θέλουν να εργαστούν για το καλό της δικής τους Εκκλησίας και του ποιμνίου τους.

Αναμφίβολα θα τέθηκαν και ζητήματα που προκαλούν τριβές ανάμεσα στις Εκκλησίες, είμαι όμως σίγουρος πως ο Αναστάσιος εργάστηκε προς την κατεύθυνση της καταλλαγής, της αλληλοκατανόησης και του σεβασμού των μακραίωνων παραδόσεων της Εκκλησίας ως οικουμενικό θόλου, κάτω από την σκέπη του οποίου οι αδελφοί μπορεί να έχουν διαφορές, μα όχι αντιπαλότητες και εχθρότητα.

Η συνάντηση των δύο προκαθημένων ολοκληρώθηκε και πέρασε στην ιστορία. Οι δύο ιεράρχες θα συνεχίσουν την πορεία τους. Και οι δύο αντιμετωπίζουν διάφορα και διαφορετικά προβλήματα στην διακονία τους και ευχή όλων είναι «του Κυρίου η σωτηρία και επί τον λαόν σου η ευλογία σου» (Ψαλμοί 3:9)

ΥΓ.1 Τα θερμότερα λόγια για τον αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο τα είπε ο μουφτής των Μπετχασήδων της Αλβανίας, πράγμα που ίσως δεν μπορεί να κατανοήσει ο σημερινός μεταμοντέρνος αναγνώστης, ο οποίος επιμένει να ερμηνεύει τον κόσμο μέσα από προκατασκευασμένα σχήματα.

ΥΓ.2 Το έργο του αρχιεπισκόπου Αναστασίου είναι τεράστιο όχι μόνο από φιλανθρωπικής και ιεραποστολικής σκοπιάς, μα πανανθρώπινης, γιατί μέσα από ένα εκτεταμένο, οικονομικά αυτοτελές και αύταρκες δίκτυο οργανισμών, αναδεικνύει το παράδειγμα της αγαπητικής σχέσης με τον άνθρωπο χωρίς πολιτικές, εθνικές, γλωσσικές, θρησκευτικές ή άλλου είδους προκαταλήψεις και διαχωρισμούς. Γι’ αυτό όμως πρέπει να μιλήσουν άλλοι, ειδικότεροι από εμένα.

Στο τέλος αυτής της εβδομάδας, στις 18 Μαρτίου, θα διεξαχθούν στη Ρωσία, προεδρικές εκλογές. Κανείς δεν αμφιβάλει για την «περηφανή» νίκη που θα καταγάγει σε αυτές ο νυν πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν.

Είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Γεννημένη το 1985 στο Γκρόζνι, είχε αρχίσει να κρατά ημερολόγιο όταν βρέθηκε στη δίνη του πολέμου της Τσετσενίας – και αίφνης, οι καταγραφές της μετατράπηκαν από ένα αθώο λεύκωμα ενός παιδιού σε μαρτυρία ενός αιματηρού και βρώμικου παιχνιδιού, που το υποκινούσαν οι εθνικισμοί και οι μαφίες. Σήμερα, ζει στη Φινλανδία και συνεχίζει να γράφει στο ιδίωμα που κατέκτησε μικρή – ένα ιδίωμα που έκανε διάσημο τον Τρούμαν Καπότε και έδωσε το Νόμπελ στη Σβετλάνα Αλεξίεβιτς. Ανέκδοτη στην Ελλάδα, τη βρήκαμε μέσω των κοινωνικών δικτύων του διαδικτύου – και η συνέντευξή της, που ακολουθεί, έχει ενδιαφέρον. Αναδημοσίευση από το τεύχος 84 του Books' Journal, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2018.

Οι ΗΠΑ, όπως είχαν προειδοποιήσει τα τέλη του καλοκαιριού της περασμένης χρονιάς, δημοσιοποίησαν την «Έκθεση Κρεμλίνο» με τα ονόματα των κυβερνητικών στελεχών, των διοικητών μεγάλων κρατικών οργανισμών αλλά και των ολιγαρχών, οι οποίοι κατά τους συντάκτες ανήκουν στο στενό περιβάλλον του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και οι οποίοι έχουν οικονομικές δραστηριότητες εντός και εκτός της Ρωσίας. 

Μέσα στο πλαίσιο του επίσημου στρατιωτικού δόγματος της Ρωσίας, ξεχωριστή θέση κατέχει η προσέγγιση των σύγχρονων προβλημάτων γεωπολιτικής και στρατιωτικής αντιπαράθεσης, το λεγόμενο «Δόγμα Γκερασίμοφ». Πρόκειται για μία νέα ερμηνεία της αντιπαράθεσης των γεωπολιτικών σχηματισμών Δύσης - Ρωσίας, προσαρμοσμένη στα νέα δεδομένα που διαμόρφωσαν αφ’ ενός η θεώρηση των δικτυοκεντρικών πολέμων, αφ’ ετέρου οι εξελίξεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.

Συνέντευξη με τον Γιούρι Ριμπακόφ, εικαστικό και υπερασπιστή των ανθρώπινων δικαιωμάτων στη Ρωσία. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 77, Μάιος 2017.