Κοινωνία

Άγγελος Δεληβορριάς, Ο ελληνικός πολιτισμός της προεπαναστατικής περιόδου ως βασικός συντελεστής του αγώνα της ανεξαρτησίας, Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2021, 88 σελ.

Ψυχή του Μουσείου Μπενάκη, ο Άγγελος Δεληβορριάς, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 2016, ανέλαβε να γράψει τον πανηγυρισμό για την 25η Μαρτίου, το 2017. Η προσέγγισή του ήταν συναφής με το αντικείμενό του: διερεύνησε τον ελληνικό πολιτισμό και τη σχέση του με την προετοιμασία και το ξέσπασμα της Επανάστασης. Τα συμπεράσματά του είναι στιβαρά και γοητευτικά. [τεύχος 127 - ΤΒJ]

Steven Pinker, Διαφωτισμός τώρα. Λογική, επιστήμη και ουμανισμός για μια καλύτερη ζωή, μετάφραση από τα αγγλικά: Παναγιώτης Δρεπανιώτης, Διόπτρα, Αθήνα 2021, 864 σελ.

Ο καναδο-αμερικανός, πολωνοεβραϊκής καταγωγής, γνωστικός ψυχολόγος και γλωσσολόγος Στίβεν Πίνκερ, καθηγητής στο τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, στο προτελευταίο του βιβλίο Διαφωτισμός τώρα. Λογική, επιστήμη και ουμανισμός για μια καλύτερη ζωή, κόντρα σε ένα δημοφιλές πνεύμα πολιτισμικής απαισιοδοξίας, μας προσφέρει ένα μέγα εναλλακτικό θετικό αφήγημα της ανθρώπινης προόδου. Τα τελευταία περίπου διακόσια πενήντα χρόνια, με σημείο εκκίνησης το κίνημα του Διαφωτισμού, και υπερήφανους χορηγούς τις επιστημονικές ανακαλύψεις και τον φιλελεύθερο ανθρωπισμό, ο ανθρώπινος βίος βελτιώθηκε αδιανόητα.

Τάσος Αβραντίνης, Ενιαίος φορολογικός συντελεστής. Ένας απλός, αναπτυξιακός και δίκαιος φόρος, Πατάκη, Αθήνα 2021, 220 σελ.

Το νέο βιβλίο του Τάσου Αβραντίνη αποτελεί υπόδειγμα πολιτικής επιχειρηματολογίας, μάλιστα σε ένα από τα ζητήματα - ταμπού του δημόσιου διαλόγου: τον ενιαίο συντελεστή φορολόγησης των ατομικών εισοδημάτων. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν ακόμη και τα καλύτερα επιχειρήματα αρκούν για να επηρεάσουν την πολιτική πρακτική προς την κατεύθυνση της αλλαγής. (τεύχος 127)

Σκέφτομαι πως ο Σταύρος Τσακυράκης ήταν ένας τυχερός άνθρωπος. Όχι μόνο γιατί υπήρξε μέντορας πολλών νέων και μεγαλύτερων που συνεχίζουν να εμπνέονται από τη σκέψη του ούτε  γιατί είχε σε όλη τη ζωή του πιστούς και ανιδιοτελείς φίλους –όπως άλλωστε υπήρξε και ο ίδιος για τους άλλους–, αλλά γιατί άφησε ισχυρό αποτύπωμα τόσο στην πνευματική και στην πολιτική ζωή της χώρας όσο και στην προσωπική ζωή όσων τον γνώρισαν.

Παναγιώτης Βογιατζής, Λούση Κιουσοπούλου, Μαριαλένα Τσίρλη (επιμ.), Ανθρώπινα δικαιώματα σε καιρούς ανελεύθερων δημοκρατιών. Human rights in times of illiberal democracies. Τιμητικός Τόμος Σταύρος Τσακυράκης, δίγλωσση έκδοση (ελληνικά - αγγλικά), Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2021, 408 σελ.

Θα ήθελα να πω δυο λόγια για τη σχέση του Σταύρου Τσακυράκη με την ελευθερία της έκφρασης. Σκοπός μου δεν είναι να αναφερθώ γενικά στην αξία της ελευθερίας της έκφρασης ως δικαιώματος, αλλά να αποπειραθώ να εξηγήσω τη σημασία της για τον ίδιο τον Τσακυράκη. Για ποιο λόγο το συγκεκριμένο δικαίωμα τον απασχόλησε τόσο εκτεταμένα στη διδασκαλία και το έργο του; (τεύχος 126)

Σταύρος Τσακυράκης, Η ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ, πρόλογος: Πάσχος Μανδραβέλης, επίμετρο: Ιωάννα Τουρκοχωρίτη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2021, 448 σελ. 

Το βιβλίο Η ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ του Σταύρου Τσακυράκη είναι ένα βιβλίο-ορόσημο, όχι μόνο για την ελληνική θεωρία του συνταγματικού δικαίου αλλά και γενικότερα για την ελληνική νομική επιστήμη. Σκοπός του είναι να αναδειχθεί η κεντρική θέση της ελευθερίας του λόγου σε μια φιλελεύθερη, δημοκρατική κοινωνία, να εξαρθεί η αναγκαιότητα ύπαρξής της, ακόμη και όταν ο εκφερόμενος λόγος είναι απεχθής ή εξόχως ενοχλητικός.

Τομ Βολφ, Μαρία Κάλλας: Γράμματα και Αναμνήσεις, μετάφραση από τα γαλλικά: Ανδρέας Παππάς, Πατάκη, Αθήνα 2020, 496 σελ.

^[1]

Η Μαρία Κάλλας γνώριζε σε βάθος τη μουσική που υπηρέτησε. Η ίδια αναγνώριζε τη σημασία της μαθητείας της και, κυρίως, την επίδραση που είχαν στη μουσική της πορεία δυο πρόσωπα. Η ισπανίδα δασκάλα φωνητικής Ελβίρα ντε Ιντάλγκο αργότερα, ο ιταλός μαέστρος Τούλιο Σεραφίν. «Η μαθητεία μου δίπλα στην Ιντάλγκο», έγραφε, «ήταν η θητεία μου στη μέση και ανώτερη παιδεία, δίπλα στον Σεραφίν έκανα τα μεταπτυχιακά μου». (τεύχος 125)

Βασίλης Βαμβακάς, Κλειώ Κεντερελίδου (επιμ.), 70 Χρόνια Ελληνική Έντυπη Διαφήμιση, 1945-2015. Καταναλωτική κουλτούρα, κοινωνικά πρότυπα, στρατηγικές επικοινωνίας, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2021, 240 σελ.

10.000 διαφημίσεις αντλημένες από αρχεία του ημερήσιου Τύπου, για το διάστημα 1955-2015, είναι ένα επαρκές υλικό προκειμένου να μελετηθεί η εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας μέσα από τις καταναλωτικές συμπεριφορές των κατοίκων της, αλλά και την ιδεολογία των διαφόρων περιόδων της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας όπως καταγραφόταν ως έκφραση του συρμού στις καταχωρίσεις. Ένα βιβλίο για την ελληνική έντυπη διαφήμιση που, πριν απ’ όλα, καταγράφει και εξηγεί την εξέλιξη της εθνικής αυτοεικόνας μέσα από τη διαδοχή των διαφημιστικών μηνυμάτων· από την αναζήτηση της ενσωμάτωσης στον μοντέρνο τρόπο ζωής, κατά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, στην αναζήτηση του παραδοσιακού και του αυθεντικού τα χρόνια της οικονομικής κρίσης. [TBJ]

Lauren Elkin, Flâneuse. Women walk in Paris, New York, Tokyo, Venice and London, Vintage, London 2016

Giorgana Banita, Judith Ellenbürger, Jörg Glasenapp (Hg.), Die Lust zu gehen. Weibliche Flanerie in Literatur und Film, Inter|media/ Wilhelm Fink Verlag, Paderborn 2017

Der Vintage Flaneur, Ausgabe 24, September-Oktober 2017 (περιοδικό)

Le Monde d’ Hermès, No 67 (περιοδική έκδοση του Οίκου Hermès)

Γυναικείες μορφές στις πόλεις, στις μητροπόλεις πρωτίστως, σαν φιγούρες σε πίνακες ιμπρεσσιονιστών: φευγαλέες, σαν βγαλμένες από τους στίχους του Μπωντλαίρ (À une passante), εύθραυστες και μοιραίες, κουβαλώντας ένα μυστικό, σαν την Περαστική του Σαν-Σουσσί (στο μυθιστόρημα του Ζοζέφ Κεσσέλ, αλλά και στην ομότιτλη ταινία, με πρωταγωνιστές τη Ρόμυ Σνάιντερ και τον Μισέλ Πικκολί), ανάλαφρες, σαν την Ώντρεϋ Χέπμπορν, στις περιπέτειές της στη Ρώμη και τις περιπλανήσεις της στη Νέα Υόρκη, αλλά και ατίθασες, σαν την άτακτη, αθυρόστομη μικρή Ζαζί στο Μετρό, λογοτεχνική χάρις στον Ραιημόν Καινώ και κινηματογραφική χάρις στον Λουί Μαλ,  που εξ αιτίας μιας απεργίας του παρισινού Υπογείου αναστατώνει στο διάβα της το Παρίσι. Κάποιες  πρόσφατες εκδόσεις από την Εσπερία επιβεβαιώνουν το διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον των ξένων εκδοτών και ακαδημαϊκών γύρω από ένα θέμα που έπαψε καιρό πλέον να αποτελεί ανδρικό προνόμιο, εμπλουτίζοντας τη σχετική βιβλιογραφία σε διαφορετικά, αλλά συμπληρωματικά πεδία. ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ BOOKS' JOURNAL, τχ. 84

Roland Barthes, Το μπλε είναι φέτος στη μόδα... Κείμενα για την ένδυση και τη μόδα, μετάφραση από τα γαλλικά: Βασίλης Πατσογιάννης, Πλέθρον, Αθήνα 2016, 128 σελ.

Γιατί ντυνόμαστε; Και όταν ντυνόμαστε, γιατί φοράμε αυτά τα ρούχα και όχι κάποια άλλα; Φοράμε τα ρούχα ή τα ρούχα μάς φοράνε; ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ BOOKS' JOURNAL, τχ. 70

Παναγής Παναγιωτόπουλος, Περιπέτειες της μεσαίας τάξης. Κοινωνιολογικές καταγραφές στην Ελλάδα της ύστερης Mεταπολίτευσης, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2021, 424 σελ.

 Ο καθηγητής Παναγής Παναγιωτόπουλος μελετά τις κοινωνικές πρακτικές και τα συναισθηματικά στοιχεία που κατέστησαν τη μεσαία τάξη κεντρομόλο δύναμη εκσυγχρονισμού και  εξατομίκευσης στη μεταπολευτική Ελλάδα. Εξετάζει τη βιωμένη εμπειρία των μεσαίων στρωμάτων όπως αυτή αποτυπώνεται στις πολιτισμικές και άλλες καθημερινές «μικρές» πρακτικές τους, οι οποίες είναι αρκετά κοντά στις αντίστοιχες των ευρωπαϊκών και των αμερικανικών μεσαίων στρωμάτων. Εξηγεί τους λόγους που προκάλεσαν την επισφάλεια της εποχής της κρίσης και εστιάζει στα φαινόμενα ριζοσπαστικοποίησης τμημάτων της, που καθόρισαν τη στάση της τη δεκαετία της κρίσης. Ένα σημαντικό βιβλίο για την ιδιόμορφη κανονικότητα της ελληνικής μεσαίας τάξης. [ΤΒJ]

Sue Donaldson - Will Kymlicka, Ζωόπολις. Μια πολιτική θεωρία για τα δικαιώματα των ζώων, μετάφραση από τα αγγλικά: Γρηγόρης Μολύβας, Πόλις, Αθήνα 2021, 512 σελ. 

Τι είναι το Ζωόπολις; Ένα φιλόδοξο εγχείρημα θεμελίωσης μιας νέας θεωρίας για τα δικαιώματα, η οποία όχι μόνο δεν θα προσπερνά, αλλά θα αναδεικνύει την καθημερινή παρουσία των ζώων στις ανθρώπινες κοινότητες, αποσκοπώντας στην εννοιολόγηση και στη διεύρυνση των διάφορων τρόπων προσέγγισης και πλαισίωσης, από κανονιστική σκοπιά, των ποικίλων μορφών συμβίωσης ανθρώπινου και ζωικού στοιχείου. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 119, Μάιος 2021.