Κοινωνία

Κωνσταντίνος Κυριακός, Στοιχειωμένοι από τον Παζολίνι. Το κινηματογραφικό έργο του Πιερ Πάολο Παζολίνι και οι αντηχήσεις του στην Ελλάδα - Από την υποδοχή στη συνομιλία, Αιγόκερως, Αθήνα 2024, 576 σελ.

Μια σφαιρική, διεξοδική, συναρπαστική μελέτη για το κινηματογραφικό έργο του Πιερ Πάολο Παζολίνι και την πρόσληψή του (κριτική υποδοχή και διακειμενική, θεματολογική και υφολογική συνομιλία) στην Ελλάδα αποτελεί η νέα μονογραφία του άκρως παραγωγικού και πάντοτε ουσιαστικού Κωνσταντίνου Κυριακού, καθηγητή ιστορίας του θεάτρου και του ελληνικού κινηματογράφου στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών.

Adolescence. Μίνι σειρά βρετανικής παραγωγής, ψυχολογικό δράμα τεσσάρων επεισοδίων. Ιδέα-σενάριο: Jack Thorne, Stephen Graham.  Σκηνοθεσία: Philip Barantini. Διεύθυνση φωτογραφίας: Matthew Lewis. Παίζουν οι ηθοποιοί: Stephen Graham, Ashley Walters, Faye Marsay, Mark Stanley, Christine Tremarco, Owen Cooper, Amélie Pease. Πρεμιέρα: 13 Μαρτίου 2025. Netflix

Αριστουργηματική. Αψεγάδιαστη. Ό,τι πιο κοντινό στην τηλεοπτική τελειότητα εδώ και δεκαετίες. Η πιο δημοφιλής εκπομπή στο Netflix σε όλο τον κόσμο το Σαββατοκύριακο 15-16/3/2025 και η τρίτη πιο δημοφιλής αγγλόφωνη σειρά που μετέδωσε ποτέ η συγκεκριμένη πλατφόρμα.

Θοδωρής Γεωργακόπουλος, Μια ελληνική κλιματική κρίση. 50 απαντήσεις για την κλιματική αλλαγή και τις συνέπειές της με απλά λόγια, χωρίς υστερίες και υπερβολές, Ψυχογιός, Αθήνα 2025, 400 σελ.

Η Ελλάδα, ως μεσογειακή χώρα με ευαίσθητα οικοσυστήματα, πυκνό αστικό ιστό και εξάρτηση από τον τουρισμό και τη γεωργία, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή, που επηρεάζει άμεσα και έμμεσα όλους τους παραγωγικούς τομείς, τη δημόσια υγεία, την ποιότητα ζωής και την εθνική οικονομία. Είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οφείλουμε να ξέρουμε για την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της. Το βιβλίο του Θοδωρή Γεωργακόπουλου μας βοηθά να ξέρουμε και να αντιδράσουμε σωστά.

Διευρύνοντας κριτικά την οπτική της Ανν Απλμπάουμ

Anne Applebaum, Απολυταρχία ΑΕ. Οι δικτατορίες που θέλουν να κυριαρχήσουν στον κόσμο,  μετάφραση από τα αγγλικά: Χριστίνα Θεοχάρη, Παπαδόπουλος, Αθήνα 2024, 240 σελ.

Σύμφωνα με συγκλίνουσες διεθνοπολιτικές προσεγγίσεις, η μεταπολεμική παγκόσμια τάξη κλυδωνίζεται (στη διατύπωση του Robert Kegan: American led world liberal order).  Νέα κέντρα ισχύος  αμφισβητούν την αμερικανική ηγεμονία ενώ κρίσεις και συγκρούσεις  σωρεύονται. Σε αυτό το κλίμα δημοσιεύθηκε  το  βιβλίο της Ανν Απλμπάουμ, Απολυταρχία ΑΕ. Οι δικτάτορες που θέλουν να κυριαρχήσουν στον κόσμο^[i].

Ευάγγελος Βενιζέλος, Πολιτική θεολογία και συνταγματική ηθική. Μελέτες και δοκίμια, Αρμός, Αθήνα 2024, 264 σελ.

Το βιβλίο Πολιτική θεολογία και συνταγματική ηθική (Αρμός, 2024) του πρώην αντιπροέδρου της κυβέρνησης, πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ και ομότιμου καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ευάγγελου Βενιζέλου, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, τόσο για το ευρύτερο θύραθεν όσο και για το ειδικότερο θεολογικό κοινό.

Thomas Curran, Το κυνήγι της τελειότητας, μετάφραση από τα αγγλικά: Κωστής Πανσέληνος, Μεταίχμιο, Αθήνα 2023, 336 σελ.

Greg McKeown, Ουσιοκρατία, μετάφραση από τα αγγλικά: Χρήστος Καψάλης, Ψυχογιός, Αθήνα 2023, 320 σελ.

Μπορεί βιβλία που γράφτηκαν για να δώσουν οδηγίες επιβίωσης όχι σε συστηματικούς αναγνώστες, σε βιβλία αυτοβελτίωσης όπως τα έχει ξεχωρίσει η ταξινομητική μανία του βιβλιεμπορίου, να μην πέφτουν στην παγίδα της αναπαραγωγής κοινότοπων αντιλήψεων και, γενικώς, να μην είναι εργαλεία του καθημερινού κομφορμισμού, που συνήθως είναι ταυτόσημος του επιδερμικού πολιτισμού της κατανάλωσης και των ανθρώπινων φοβιών στον δυτικό κόσμο; Μερικές φορές ναι, όταν οι συγγραφείς έχουν στέρεη ακαδημαϊκή προϊστορία και εξειδίκευση στους τομείς τους οποίους αναλαμβάνουν να εκλεϊκεύσουν. Δυο τέτοια βιβλία κυκλοφορούν εδώ και καιρό στην ελληνική αγορά. Το ένα ασχολείται με την τελειότητα, μια ουτοπία, και το δεύτερο με το κυνήγι της ουσίας, στην εποχή μας μια δεύτερη ουτοπία. [ΤΒJ] 

Γιώργος Σιακαντάρης, Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2024, 320 σελ.^[1]

Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι ένας συνεπής και ενημερωμένος διανοούμενος με συνεχή δημόσια παρουσία. Στο νέο βιβλίο του επικεντρώνεται στις μεταλλάξεις των δημοκρατιών του δυτικού κόσμου που, ενώ διατηρούν το περίβλημα και τις διαδικασίες του δημοκρατικού πολιτεύματος, έχουν αλλοιωθεί στο εσωτερικό τους καθώς σταδιακά υπονομεύεται το αξιακό τους υπόβαθρο.

Γιατί εξελέγη ο Ντόναλντ Τραμπ; Πώς ένας ακροδεξιός λαϊκιστής μπόρεσε να κερδίσει την καρδιά των μαζών στη σύγχρονη Αμερική; Αυτό αναρωτιούνται με αγωνία οι ηττηθέντες αμερικανοί liberals αλλά και οι ευρωπαίοι συνοδοιπόροι τους, και αυτό είναι το ερώτημα που διαρκώς πασχίζουν ν’ απαντήσουν από τη μέρα που ο δισεκατομμυριούχος πλεϊμπόι διέβη για δεύτερη φορά το κατώφλι του Λευκού Οίκου. Το ερώτημα όμως το έχει απαντήσει αναλυτικά και πειστικά ήδη από το 2016, από τις πρώτες μέρες της πρώτης εκλογής Τραμπ, ο σπουδαίος αμερικανός στοχαστής Μαρκ Λίλλα.

Jonathan Haidt, Η γενιά του άγχους. Πώς η απορρύθμιση της παιδικής ηλικίας συνδέεται με την επιδημία ψυχικών νόσων, Παπασωτηρίου, Αθήνα 2024, 414 σελ.

Ο Μπιλ Γκέιτς δεν πέρασε την παιδική του ηλικία κολλημένος σε μια οθόνη. «Καθώς μεγάλωνα, πάντα έμπαινα σε λαγούμια για να εξερευνήσω οτιδήποτε μου τραβούσε το ενδιαφέρον. Όταν ένιωθα ανήσυχος ή βαριόμουν […] εξαφανιζόμουν στο δωμάτιό μου και χανόμουν σε βιβλία ή ιδέες, συχνά για ατελείωτες ώρες. Αυτή η ικανότητα να μετατρέπω τον χρόνο της αδράνειας σε βαθιά σκέψη και μάθηση έγινε θεμελιώδες κομμάτι του εαυτού μου». Και της επιτυχίας του. Σήμερα όμως τα βιβλία, τουλάχιστον για τις νεότερες γενιές, έχουν περιπέσει σε αχρηστία. Οι τεχνολογικές αλλαγές, ιδίως τα κινητά και τα κοινωνικά δίκτυα, έχουν κερδίσει τις προτιμήσεις των νέων. Kαι, μαζί, έχουν αλλάξει εκ βάθρων το ψυχολογικό τοπίο μιας ολόκληρης γενιάς.

Ρισάρ Μαλκά, Το δικαίωμα να χλευάζουμε τον Θεό, μετάφραση από τα γαλλικά: Αθηνά Πεντίδη, Athens Review of Books, Αθήνα 2024, 132 σελ.

Το βιβλίο του Ρισάρ Μαλκά Το δικαίωμα να χλευάζουμε τον Θεό (μτφρ. Αθηνά Πεντίδη, Athens Review of Books) περιέχει τη συγκλονιστική αγόρευση του συγγραφέα στη δίκη για τις δολοφονίες των σκιτσογράφων του Σαρλί Εμπντό. Πρόκειται για μια παθιασμένη υπεράσπιση του δικαιώματος της βλασφημίας, μιας από τις σπουδαιότερες φιλελεύθερες κατακτήσεις της ευρωπαϊκής Νεωτερικότητας. Όπως εξηγεί ο Μαλκά, μόνο το θάρρος και το δικαίωμα να χλευάζουμε τα θεία, δηλαδή ο ύψιστος βαθμός παρρησίας, μπορεί να μας προστατεύσει συλλογικά από τη μισαλλόδοξη φονικότητα των θρησκολήπτων και από την οικοδόμηση της κοινωνικής ζωής πάνω στο φόβο. Κάθε έκκληση για μετριοπαθή τάχα και συμβιβαστική υποστολή αυτής της ελευθερίας δεν μπορεί να οδηγήσει παρά στην εξαγρίωση των στενόμυαλων δογματικών.

Γιώργος Τσιώλης, Επισφαλείς βιογραφίες. Εργασιακές διαδρομές και ταυτότητες στον μετασχηματιζόμενο κόσμο της εργασίας, Gutenberg, Αθήνα 2023, 530 σελ.

Το βιβλίο του καθηγητή κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιώργου Τσιώλη, για τις επισφαλείς βιογραφίες μεγάλου τμήματος των Ελλήνων και των Ελληνίδων που παρέχουν εξαρτημένη εργασία, είναι εξαιρετικά διεισδυτικό. Μας αποκαλύπτει όψεις των κοινωνικών διαστάσεων της οικονομικής ζωής που παραμένουν στη σκιά των μεγάλων αναλύσεων.

Ιωάννα Τσιβάκου, Διάλογος μ’ έναν απόντα, Ι. Σιδέρης, Αθήνα 2024, 224 σελ.

Υπάρχουν στιγμές που η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου πυροδοτεί έναν βαθύτερο στοχασμό πάνω στη φύση των ανθρώπινων σχέσεων. Το βιβλίο Διάλογος μ' έναν απόντα της Ιωάννας Τσιβάκου είναι ακριβώς αυτό: μια προσπάθεια να διατηρηθεί ζωντανός ο διάλογος πέρα από τα φυσικά όρια της ύπαρξης, μια κατάδειξη του πώς η δημιουργική σκέψη και η ουσιαστική ανταλλαγή ιδεών μπορούν να υπερβούν ακόμη και το χάσμα του θανάτου.