Εις Μνήμην

Όταν φεύγει από τη ζωή ένα πρόσωπο που εκ των πραγμάτων κανοναρχεί κι επηρεάζει την πνευματική ζωή του τόπου, είναι μοιραίο και αναμενόμενο να τίθενται στον δημόσιο διάλογο πολλές και αντιμαχόμενες οπτικές που το αφορούν, προβολές, δηλαδή, που εκκινούν από τη στείρα αγιοποίηση και τον επιφανειακό βιογραφισμό, διέρχονται από την ανάγκη της προσωπικής προβολής του ίδιου του προσώπου που εκφέρει τον εκάστοτε αποχαιρετισμό και αγγίζουν μέχρι και τη συνειδητή αποδόμηση και την προγραμματική μείωση της αξίας του εκλιπόντος με σκοπό την αποκόμιση κάποιου επικαιρικού μικροοφέλους. Κάτι αντίστοιχο συνέβη, μέσες – άκρες, και τον Δεκέμβριο του 2024, έπειτα από το θάνατο του Κώστα Γεωργουσόπουλου που αποτέλεσε για δεκαετίες, ανάμεσα στις πολλαπλές του ιδιότητες που διαπλέκονταν οργανικά, και τη «ναυαρχίδα» της εγχώριας κριτικής θεάτρου και επιφυλλιδογραφίας, με την ισχυρή αυτή θέση του ακριβώς στο επίκεντρο και στο κατ’ εξοχήν πεδίο δόμησης του «κανόνα» να προκαλεί προφανώς αντιδράσεις και μομφές στο αέναο και ασίγαστο παιχνίδι κυριαρχίας της πνευματικής ζωής του τόπου.

Σε ηλικία 88 ετών πέθανε ο Πάπας Φραγκίσκος, όπως ανακοινώθηκε στις 21 Απριλίου 2025 από το Βατικανό. Γεννημένος ως Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, ο Φραγκίσκος εξελέγη Πάπας το 2013. Ήταν ο πρώτος μη ευρωπαίος Ποντίφικας εδώ και 1300 χρόνια και ο πρώτος από τη Λατινική Αμερική. Τα τελευταία χρόνια αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας. Στη συνέχεια, αναδημοσιεύουμε εκτεταμένο απόσπασμα από τη βιβλιοκριτική για το βιβλίο του Ελπίδα. Η αυτοβιογραφία (μετάφραση από τα ιταλικά: Άννα Παπασταύρου, Gutenberg, Αθήνα 2025, 350 σελ.), η οποία δημοσιεύεται στην έντυπη έκδοση του Books’ Journal που κυκλοφορεί.

Ο Αλέξης Πολίτης είχε μόλις γίνει ογδόντα χρονών τον περασμένο Μάρτιο. Του ευχηθήκαμε για τα γενέθλιά του και για τη νέα δεκαετία. Παλιότερα, έμοιαζε φυσικό οι άνθρωποι να φεύγουν γύρω στα 80, αλλά σήμερα δεν είναι έτσι πια για τους ανθρώπους που διατηρούν την ψυχική και τη διανοητική τους νεανικότητα. Κι ο θάνατος του Αλέξη ήταν μ’ αυτήν την έννοια οπωσδήποτε πρόωρος. Γιατί ο Αλέξης ήταν νέος. Κι έτσι θα παραμείνει για μας.

Πέθανε ο κριτικός Δημήτρης Ραυτόπουλος, στέλεχος της ιστορικής αριστερής Επιθεώρησης Τέχνης και μια από τις πιο διεισδυτικές φωνές της ελληνικής λογοτεχνικής κριτικής, στενός συνεργάτης του Books' Journal. 

Πέθανε ο καθηγητής φιλολογίας Αλέξης Πολίτης, σε ηλικία 80 χρόνων, έπειτα από βαρύ εγκεφαλικό. 

Τάσος Πορφύρης, ποιητής - έφυγε μόνιμα για τη δική του Νεμέρτσκα...

Η Ακαδημαϊκός Χρύσα Μαλτέζου, μια πολύ σημαντική ιστορικός του ενετοκρατούμενου Ελληνισμού, ήταν ταυτισμένη λόγω της προέλευσής της αλλά και των επιλογών της, δηλαδή της επιστημονικής της ειδικότητας και της πορείας της ζωής της, με μια εκδοχή του Ελληνισμού ευρύτερη από αυτήν του eλληνικού κράτους. Προερχόταν από την Αλεξάνδρεια, την καθ’ ημάς Ανατολή. Στο νου και στα μάτια διαδοχικών γενεών Ελλήνων, η Αλεξάνδρεια ήταν πρωταρχικά το σύμβολο της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, μια εποχή ακμής, πνευματικής και υλικής, και ισχύος. Για τη Χρύσα Μαλτέζου και τη γενεά της, η Αλεξάνδρεια ήταν ο γενέθλιος τόπος όπου συνυπήρχαν έθνη, θρησκείες και πολιτισμοί. Η ελληνική και ορθόδοξη ταυτότητα ήταν εδραιωμένη αλλά έπρεπε να συνυπάρξει με άλλους: τους Άραβες μουσουλμάνους που πλειοψηφούσαν και απαιτούσαν με αυξανόμενη ένταση μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο να αναλάβουν τον πλήρη έλεγχο της τύχης της Αιγύπτου από τη Βρετανική Αυτοκρατορία, τους Κόπτες και τους Καθολικούς, τους Εβραίους και τις διάφορες εθνότητες κυρίως Δυτικοευρωπαίων που κινούσαν συνήθως την αιγυπτιακή οικονομία. 

Η σημαντική μεταρρύθμιση του τομέα εσωτερικής ασφάλειας

Είναι λογικό το βάρος στον ευρύτερο τομέα της εθνικής ασφάλειας να δίνεται στην εξωτερική πολιτική, ωστόσο, η εσωτερική ασφάλεια, είναι ένας από τους τομείς που η διακυβέρνηση Σημίτη σημείωσε μεγάλες επιτυχίες, μεταρρύθμισε και δημιούργησε ένα πλαίσιο διακυβέρνησης, που παρά τις αλλαγές ισχύει ακόμη και σήμερα.

Ήρθε η ώρα τού αντίο για την Ανθή Μαρωνίτη, χαμηλόφωνη ποιήτρια και πρόσωπο που έζησε παρακολουθώντας και παρεμβαίνοντας με τα ποιήματά της στη σκηνή των γραμμάτων. Η οικογένειά της ανακοίνωσε το θάνατό της, στις 9 Μαρτίου 2025.

Πώς εργάστηκε για τον εξευρωπαϊσμό της εξωτερικής πολιτικής και των προβλημάτων της

Καθώς η θεσμική μνήμη στην Ελλάδα είναι πολύ κοντή, έχει ξεχασθεί εντελώς το «έγγραφο των Βρυξελλών» που υιοθετήθηκε το φθινόπωρο του 2002, με το οποίο η Τουρκία «δεσμεύεται μεταξύ άλλων να μην αναλάβει καμία δράση ενάντια σε χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Όπως γράφει ο Κώστας Σημίτης, «η ρύθμιση αυτή αποτελεί οιονεί “ρήτρα μη επίθεσης” και ισοδυναμεί πρακτικά με άρση του casus belli που είχε κηρύξει η Τουρκία κατά της Ελλάδας».