Εις Μνήμην

Tα πρώτα χρόνια της ζωής της, η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Kρήτης στο Pέθυμνο είχε πολύτιμο συνεργάτη στο μάθημα της Προϊστορικής Aρχαιολογίας έναν διακεκριμένο αρχαιολόγο και σεμνό άνθρωπο, τον Nικόλαο Πλάτωνα – τον οποίο το τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας αναγόρευσε επίτιμο διδάκτορά του τον Mάιο του 1986.^[2]

Το 2022 συμπληρώθηκαν 30 χρόνια από τον θάνατο του Νικολάου Πλάτωνος (1909 - 1992). Θεώρησα σκόπιμο με την ευκαιρία αυτή, τιμώντας τη μνήμη του, να αναδημοσιεύσω μια παραλλαγή της ομιλίας μου στο φιλολογικό μνημόσυνο που οργάνωσε παλαιότερα ο Δήμος Ηρακλείου, στην οποία αναφέρθηκα σε μια λιγότερο γνωστή πτυχή της προσφοράς του, αυτή του κλασικού αρχαιολόγου και επιγραφολόγου. Τεύχος 135

Η Άννα Λόντου ήταν μια καρδιά, μέχρι το τέλος. Μια καρδιά που σου την έδινε στο χέρι. Που ήθελε να μοιραστεί μαζί σου τα πάντα. Που σε έβαζε κάτω και σου έλεγε απίστευτες ιστορίες, με πλήρη διαύγεια στα ενενήντα της. Για τον Σεφέρη, για τη Μάρω, για τον πόλεμο, για όσα πέρασε. Που διασκέδαζε με τις αντιδράσεις σου σε αυτά που άκουγες. Που σε πήγαινε με πονηριά μεγάλη στο υπνοδωμάτιό της, έκλεινε την πόρτα και σου έδειχνε μια φωτογραφία που είχε κολλήσει πίσω απ' αυτή και δεν φαινόταν. Τη φωτογραφία του Τσε!...  «Ήταν ωραίο παιδί», σου έλεγε. Ίσως να της θύμιζε τα νιάτα της.

Στο ποδόσφαιρο τo απλό είναι και δύσκολο

Γιάννης Διακογιάννης

Αν κάτι ξεχώριζε τους (έντυπους) Νew Υork Τimes, για τους φανατικούς αναγνώστες τους, ήταν η σελίδα με τις «Νεκρολογίες» (Οbituaries), που συμπλήρωναν ουσιαστικά, αλλά και πεισιθάνατα, All the news that fit to print. Όμως, και ο ευρωπαϊκός Τύπος –η Monde, o Figaro ή η Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ)– κατέχει την τέχνη του «μεταθανάτιου εγκώμιου», που έρχεται από τους ρωμαϊκούς χρόνους ώς τις μέρες μας και αποτίει τον ύστατο φόρο τιμής στην εκλιπούσα προσωπικότητα. Είναι άχαρη αυτή η «δουλειά» και δύσκολη: «εκθειάζει» κανείς εκ των υστέρων, ανέκκλητα, τις αρετές ενός προσώπου στο πλαίσιο μιας μάλλον μακάβριας, επαγγελματικής συνήθως, υποχρέωσης, ενίοτε στα όρια της εξιδανίκευσης. H FAZ, όμως, έχει και μια άλλη «φόρμουλα»: συνηθίζει τα εγκώμιά της ανά δεκαετία στα εκάστοτε γενέθλια του τιμώμενου προσώπου.

Ο Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ ήταν μια σπουδαία περίπτωση παρεμβατικού εργάτη του λόγου. Ποιητής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής – και στην πορεία όλα τα παρεπόμενα, στοχαστής και κριτικός. Πέθανε στις 24 Νοεμβρίου 2022, σε ηλικία 93 χρόνων. Ποιος ήταν;

Αναγνωρίζω τη Βάσα Σολωμού-Ξανθάκη στη φωτογραφία που δημοσιεύεται στο facebook μαζί με την αναγγελία του θανάτου της. Έχουν περάσει τόσα χρόνια αλλά δεν άλλαξε, που λέει ο λόγος, και θα το επιβεβαιώσω βρίσκοντας τις παλιές φωτογραφίες από το σχολείο. Την είχαμε καθηγήτρια φιλόλογο στην Αηδονοπούλου για λίγα χρόνια, η χούντα μάς στέρησε τα πολλά. Είχε αναγκάσει τη διεύθυνση του σχολείου να τη διώξει, μαζί με τον φυσικό μας, τον Βασίλη Νικολόπουλο, και χρειάστηκε να περάσουν δυο τρία χρόνια για να μπορέσουν να δουλέψουν ξανά και να τους έχουμε, εκείνους τους εξαιρετικούς, τους αγαπημένους καθηγητές μας.

Πέθανε σε ηλικία 92 χρόνων ο Πωλ Βεν, γάλλος αρχαιολόγος και ιστορικός ιδίως της ύστερης αρχαιότητας, με πάθος για τον ελληνικό και τον ρωμαϊκό κόσμο. Γεννημένος στην Εξ-αν-Προβάνς (νότια Γαλλία), ανέτρεψε τις καθιερωμένες ιδέες για την αρχαιότητα στα έργα του για την ελληνική μυθολογία (Οι Έλληνες πίστευαν στους μύθους τους; – Δοκίμιο συνθετικής φαντασίας, Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος, 2003), για την ύστερη αρχαιότητα (Όταν ο κόσμος μας έγινε χριστιανικός, 312-394 μ.Χ., Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2012), για την κοινωνία και τη σεξουαλικότητα στην αρχαία Ρώμη αλλά και για τον χαρακτήρα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Από τους Δημήτρη Τριανταφύλλου, Παναγιώτη Τσάκωνα, Κώστα Υφαντή, Ευάνθη Χατζηβασιλείου

Παιδί προσφύγων από τη Μικρασία, ο Θεόδωρος Κουλουμπής γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη στις 14 Ιουνίου 1935. Ο πατέρας του, αξιωματικός του πυροβολικού, πολέμησε στην Αλβανία και έπεσε στη μάχη της Κρήτης το 1941. Μεγαλώνει με τη μητέρα του και τον αδελφό του στις συνθήκες της κατοχικής και μετακατοχικής Ελλάδας και φοιτά με υποτροφία στο Κολλέγιο Αθηνών. Το 1952 μεταναστεύει για σπουδές στις ΗΠΑ. Ολοκληρώνει τις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο Connecticut (BA και ΜΑ στην Πολιτική Επιστήμη) και τις διδακτορικές του σπουδές (PhD) στις Διεθνείς Σχέσεις στο American University (1964).

Πέθανε στις 16 Ιουνίου 2022, από καρκίνο, ο διακεκριμένος ελληνιστής Πίτερ Μάκριτζ. Προσωπικότητα με σημαντική προσφορά στις νεοελληνικές σπουδές, αφιέρωσε μεγάλο μέρος της έρευνάς του στην ελληνική γλώσσα ενώ κορυφαίες είναι οι εργασίες του στον Σολωμό, στον Καβάφη, στον Καρυωτάκη και στον Σεφέρη. Πριν από λίγο καιρό, είχε λάβει τιμητικά την ελληνική υπηκοότητα ενώ, παρά την επώδυνη ασθένειά του, κατάφερε να έλθει στην Ελλάδα πριν από μερικές εβδομάδες για να πάρει την ελληνική ταυτότητα.

Ανακοινώθηκε νωρίτερα σήμερα ο θάνατος του Αντώνη Ζέρβα, ποιητή, δοκιμιογράφου και μεταφραστή. Το μεταφραστικό του έργο συμπεριλαμβάνει Αμερικανούς, Γάλλους, Άγγλους και Ιταλούς ποιητές, φιλοσοφικές και φιλολογικές μελέτες. Τα Άσματα της Πίζας του Έζρα Πάουντ ήταν υποψήφια για το Ευρωπαϊκό Αριστείο Μετάφρασης 1996.

Στις 16 Μαΐου 2022, πέθανε σε ηλικία 61 ετών ο δημοσιογράφος Κώστας Τσαούσης. Φίλος και συνεργάτης, ο Κώστας Τσαούσης εργάστηκε για πάρα πολλά χρόνια ως δημοσιογράφος του οικονομικού, αλλά όχι μόνο: τον απασχολούσαν ακόμα οι νεανικές κουλτούρες, η μαγειρική, το διαδίκτυο, η ιστορία και ιδίως η ιστορία της Αριστεράς. Τα κείμενα που εισέφερε στο Books' Journal ήταν, κυρίως, κείμενα για την ιστορία της ελληνικής Αριστεράς, για πρόσωπα και γεγονότα. Αναδημοσιεύουμε παρακάτω το βιογραφικό του Κώστα Τσαούση, όπως δημοσιεύτηκε στον διαδικτυακό τόπο bastanistas.gr, του οποίου υπήρξε συνεργάτης: 

Στις 16 Μαΐου, πέθανε ο δημοσιογράφος, συνεργάτης και φίλος, Κώστας Τσαούσης. Ακολουθεί ένα μικρό αδημοσίευτο κείμενό του για τις γάτες του. Υπήρξε, ανάμεσα στα άλλα, και λαμπρός γατόφιλος.