Ποίηση

Κάθε μέρα, ώς την Κυριακή του Πάσχα, τμηματικά, δημοσιεύθηκαν τα πέντε μέρη του ποιήματος, που εκφράζει μια άλλη όψη της παλιάς τελετής: Πάθη, Σταύρωση και (με ερωτηματικό) Ανάσταση. Τώρα μπορείτε να δείτε ολόκληρη την ποιητική σύνθεση. [ΤΒJ]

Ρώμος Φιλύρας, Ποιήματα: Άπαντα τα ευρεθέντα, Α’ - Β’ τόμος, επιμέλεια: Χαράλαμπος Λ. Καράογλου - Αμαλία Ξυνογαλά, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2013 (α’ τόμος 544 σελ., β’ τόμος 464 σελ.)

Η αξία του Φιλύρα δεν είναι απλώς ιστορική (χάριν ανασύνθεσης της μεσοπολεμικής μας γραμματείας) ή προδρομική (για μια σειρά κατοπινές γραφές, λιγότερο ή περισσότερο ομότροπες, βλ. π.χ. του Σκαρίμπα ή του Γονατά). Αλλά, θα τολμούσαμε να πούμε, σχετικά πρωθύστερη. Ο Φιλύρας είναι μεταλυρικός, και με τις δύο έννοιες του μετά:θέτει το ερώτημα τόσο για τους όρους, τις συνθήκες δυνατότητας, όσο και για την τύχη, τις προοπτικές της λυρικής μορφής. 

 e.e. cummings, 33χ3χ33. Ποιήματα, δοκίμια, θραύσματα, μετάφραση από τα αγγλικά: Χάρης Βλαβιανός, νέα έκδοση (ελαφρώς αναθεωρημένη) Νεφέλη, 2015, 125 σελ.

Αμφιβάλλω αν μπορεί κανείς να αμφιβάλλει ότι ο αμερικανός ποιητής, πεζογράφος και ζωγράφος έντουαρντ έστλιν κάμμινγκς (1894-1962) είναι ένας μεγάλος ερωτικός της αγγλικής γλώσσας στον 20ό αιώνα.

Την Τετάρτη,  9 Δεκεμβρίου 2015, έγινε στο Μέγαρο Μουσικής μια εξαιρετική εκδήλωση, αντάξια του Μανόλη Αναγνωστάκη, 10 χρόνια από το θάνατό του και 90 από τη γέννησή του. Ανάμεσα στους ομιλητές ήταν και ο συνεργάτης μας Γιώργος Ζεβελάκης, αποσπάσματα από την ομιλία του οποίου παρατίθενται παρακάτω. Στην εκδήλωση μίλησαν επίσης ο Ευριπίδης Γαραντούδης, ο Νάσος Βαγενάς και ο Λάκης Παπαστάθης, ο οποίος και παρουσίασε ορισμένα αποσπάσματα από το Παρασκήνιο του 1983 και ένα νεώτερο με στιγμές από τη νεαρότερη ηλικία του ποιητή. Συντόνισε η Χριστίνα Ντουνιά.

Αφετηρία στην ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη, η τοπογραφία, το κλίμα και οι συνθήκες. 

Συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια από τον θάνατο του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη (πέθανε στις 23 Ιουνίου 2005, έχοντας συμπληρώσει τα 80 χρόνια), με ελάχιστες μόνο, σποραδικές αναφορές, ελάχιστες πιθανόν λόγω των πολιτικών προτεραιοτήτων της επικαιρότητας. Ωστόσο, η επέτειος της απώλειας θα υπομνησθεί σε μια σειρά εκδηλώσεων που ετοιμάζονται για το επόμενο διάστημα – εν όψει των οποίων το Books’ Journal επιλέγει να αφιερώσει μερικές σελίδες στον ποιητή. Δεν επιδιώξαμε τη φιλολογική προσέγγιση στο έργο του. Κάθε άλλο. Προκρίναμε τη μαρτυρία για τον Μανόλη Αναγνωστάκη ενός συνοδοιπόρου του, τριάντα χρόνια, στη μεταπολιτευτική Ελλάδα – ενός προσώπου που έζησε τον ποιητή και τις αναζητήσεις του όχι μόνο στην ποιητική φόρμα, όχι μόνο στην αέναη συνομιλία του υψηλού με την ευτράπελη πλευρά της ζωής, αλλά και στην καθημερινότητα, στα πολιτικά πάθη, στις απογοητεύσεις από τη δημόσια ζωή, ακόμα και στους διαξιφισμούς για το ποδόσφαιρο. Η μικρή αναφορά μνήμης στον Μανόλη Αναγνωστάκη συμπληρώνεται με ορισμένα, ελάχιστα memorabilia του περάσματός του από τη ζωή, και με μια ανέκδοτη μικρή συνέντευξή του για τη νεωτερική ποίηση της πρώτης γενιάς. Ούτως ή άλλως, τα οφειλόμενα στον ποιητή των Εποχών αλλά και του Μανούσου Φάσση είναι πάρα πολλά, και ελπίζουμε ότι θα έχουμε τη δυνατότητα και τις αφορμές να επανερχόμαστε στο μέλλον τακτικά. Σήμερα, αναδημοσιεύουμε από το τχ. 59 του περιοδικού το κείμενο του Γιώργου Ζεβελάκη για τον ποιητή. Θα ακολουθήσουν και τα άλλα κείμενα του μικρού αφιερώματος.

Georg Trakl, Ένας οδοιπόρος στον μαύρο άνεμο, εισαγωγή, σημειώσεις, μετάφραση από τα γερμανικά: Ιωάννα Αβραμίδου, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2014, 176 σελ.

Georg Trakl: Ποιήματα, μετάφραση από τα γερμανικά, επίμετρο: Θανάσης Λάμπρου, Περισπωμένη, Αθήνα 2014, 294 σελ.

Δύο πρόσφατες εκδόσεις προσφέρουν τη δυνατότητα μιας πιο ολοκληρωμένης γνωριμίας με την ιλιγγιώδη γραφή του αυστριακού ποιητή Γκέοργκ Τρακλ. [Αναδημοσίευση από το Books' Journal 58, Σεπτέμβριος 2015).

Δημήτρης Δασκαλόπουλος, Κ. Π. Καβάφης. Η ποίηση και η ποιητική του, Κίχλη, Αθήνα 2013, 252 σελ.

Ένα σύνολο καβαφικών μελετών που επικοινωνούν οργανικά μεταξύ τους μολονότι έχουν γραφτεί και δημοσιευτεί κατά τη διάρκεια μίας και πλέον τριακονταετίας. Μια πορεία η οποία ξεκινάει από τα θεματικά και τα γλωσσικά χαρακτηριστικά του ποιητικού έργου του Αλεξανδρινού, για να φτάσει μέχρι την κριτική του υποδοχή και να ολοκληρωθεί με την περιδιάβαση στους δεσμούς τους οποίους θα συνάψει όχι μόνο με το κοινωνικοπολιτικό του περιβάλλον, αλλά και με την πόλη που έθρεψε τα ποιήματά του.  

Λέμε συχνά για τις συναγωγές δοκιμιακών κειμένων πως μπορεί να έχουν κάτι το άτονο ή και το διεκπεραιωτικό (για να μην πω αποκαρδιωτικό), υποχρεωμένες καθώς είναι να συνταιριάξουν κείμενα διαφορετικής ηλικίας και ετερογενούς βάρους, σε μια προσπάθεια του συγγραφέα να διασώσει απλώς τα σκόρπια πονήματά του σ’ έναν ενιαίο τόμο. Το βιβλίο του Δημήτρη Δασκαλόπουλου για τον Καβάφη θα μας πάει στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση, συγκεντρώνοντας μελέτες οι οποίες  επικοινωνούν οργανικά μεταξύ τους μολονότι έχουν γραφτεί κατά τη διάρκεια ενός διαστήματος το οποίο υπερβαίνει την τριακονταετία.

Η καινούργια έκδοση των ποιημάτων της Μαρίας Πολυδούρη (θα ακολουθήσει έκδοση των πεζών της) έχει όλες τις προϋποθέσεις για πάμε επιτέλους πέρα από το όριο του Καρυωτάκη και να δούμε την ποιήτρια όχι μόνο στο επίπεδο της δημόσιας αποκατάστασής της, που έχει έτσι κι αλλιώς επέλθει από καιρό, αλλά και στην προοπτική ενός καινούργιου, αυτόνομου  λογοτεχνικού πεδίου, ικανού να αποδεσμεύσει τη λησμονημένη ή παραμερισμένη (δεν κάνει μεγάλη διαφορά) δυναμική της.

Μαρία Πολυδούρη, Τα ποιήματα, φιλολογική επιμέλεια-επίμετρο: Χριστίνα Ντουνιά, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2014, 398 σελ.

Η Μαρία Πολυδούρη έχει, παρά πάσα προσδοκία, κατορθώσει στις ημέρες μας να γλιτώσει από τη συντριβή του χρόνου. Στα βιβλιοπωλεία και στις υπαίθριες αγορές μπορεί κανείς να βρει πολλαπλές εκδόσεις των ποιητικών της συλλογών ή και των απάντων της, ακόμα κι αν πρόκειται για βιβλία κακοτυπωμένα και χωρίς καμιά φιλολογική επιμέλεια (δεν ξέρω αν εξακολουθούν να είναι διαθέσιμα τα άπαντα που επιμελήθηκαν πρώτα η Λιλή Ζωγράφου το 1961 και, κατόπιν, ο Τάκης Μενδράκος το 1982).