Λογοτεχνία

Φλοράνς Νουαβίλ, Μίλαν Κούντερα. «Γράψιμο… Τι ιδέα κι αυτή!», μετάφραση από τα γαλλικά: Γιάννης Η. Χάρης, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2025, 280 σελ.

Ένα απ’ τα ομορφότερα βιβλία που κυκλοφόρησαν τον τελευταίο καιρό είναι αναμφισβήτητα η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα από τη Φλοράνς Νουαβίλ.

Βασίλης Παπαδόπουλος, Η ακαταμάχητη τάση των Ελλήνων να γράφουν ποίηση, Ίκαρος  2024, 368 σελ.

Στο νέο του βιβλίο, εντυπωσιακό σε έκταση και περιεχόμενο, ο Βασίλης Παπαδόπουλος συγκεντρώνει δεκαοχτώ δοκίμια που έγραψε κατά το διάστημα 2017-2023, εκτός από ένα που φέρει προγενέστερη χρονολογία γραφής και ήταν εισήγηση σε συνέδριο στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου. Περίπου τα μισά από αυτά τα δοκίμια έχουν παραμείνει αδημοσίευτα έως σήμερα. Συγκομιδή αξιοπρόσεκτη, δηλώνει κυρίως το πάθος γραφής που τον διακατέχει κατά τα τελευταία χρόνια, όπως και την αναμφισβήτητη λογιοσύνη που τον χαρακτηρίζει. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι διδάσκει στη Διπλωματική Ακαδημία του υπουργείου Εξωτερικών θέματα πρακτικής διπλωματίας και πολιτισμού.

Mieko Kawakami, Ο Παράδεισος, μετάφραση από τα αγγλικά: Κίκα Κραμβουσάνου (πρωτότυπη γλώσσα: ιαπωνικά), Gutenberg, Αθήνα 2023, 251 σελ.

Γουίλιαμ Γκόλντινγκ, Ο άρχοντας των μυγών, μετάφραση από τα αγγλικά: Έφη Τσιρώνη, Διόπτρα, Αθήνα 2021, 371 σελ.  

Georges Simenon, Ο ωρολογοποιός του Έβερτον, μετάφραση από τα γαλλικά: Αργυρώ Μακάρωφ, Άγρα, Αθήνα 2024, 225 σελ. 

Δεν φταίνε τα κινητά. Ούτε φταίει ότι, σε κάποιες περιπτώσεις, οι γονείς είναι χωρισμένοι. Τα αίτια της παιδικής και της εφηβικής βίας είναι βαθύτερα – και απλώς οι κοινωνικές συνθήκες μεγεθύνουν μια ενόρμηση της παιδικότητας προς παραβατικές συμπεριφορές που αδυνατούμε να ελέγξουμε και να εξηγήσουμε. Τρία λογοτεχνικά βιβλία έχουν κατανοήσει καλύτερα την παιδική βία – ό,τι αδυνατούν να καταλάβουν συνήθως ηθικολόγοι συνομιλητές στα τηλεοπτικά δίκτυα ή στο Ίντερνετ, έπειτα από κάθε εκδήλωση παιδικής βίας που, από τα ΜΜΕ, σοκάρει τις ζωές μας. Και καλό είναι να μην έλθουμε αντιμέτωποι με αυτή στο οικογενειακό ή στο σχολικό περιβάλλον μας. ^[1]

Άννα Αθανασιάδου, Έγκελαντ. Mυθιστόρημα, Συμπαντικές Διαδρομές, Αθήνα 2024, 566 σελ.

Το μυθιστόρημα Έγκελαντ της Άννας Αθανασιάδου διαδραματίζεται το έτος 2187, σε μια μελλοντική εκδοχή της Ελλάδας που, έπειτα από έναν μεγάλο σεισμό, έχει μετατραπεί σε μια βιομεσαιωνική μοναρχία, γνωστή ως Έγκελαντ. Την κυβερνούν  οι  ηγεμόνες, αθάνατοι και άνοσοι σε έναν θανατηφόρο ιό που εξαπλώθηκε, ενόσω ζουν στην  εξευγενισμένη τους πόλη, την Αστυνόα.  Στο άλλο άκρο, είναι οι θνητοί, οι άνθρωποι όπως τους γνωρίζουμε, που πειθαρχούν με αντάλλαγμα τη συμμετοχή τους σε ένα πρόγραμμα εξευγενισμού και βελτίωσης από τους ηγεμόνες τους. Η συγγραφέας φτιάχνει μέσα από τις λέξεις της ένα ολόκληρο σύμπαν, αποτυπώνοντας ένα πλήθος προσώπων, τόπων και τις σχέσεις μεταξύ τους.

Jean-Michel Guenassia, Και ο Θεός βοηθός, μετάφραση από τα γαλλικά: Χαρά Σκιαδέλλη, Εκδόσεις Διόπτρα, Αθήνα 2025, 544 σελ.

«À Dieu vat» («Και ο Θεός βοηθός»). Είναι παλιά χαρακτηριστική φράση των γαλλόφωνων (αρχικά τη χρησιμοποιούσαν μόνο οι ναυτικοί όταν άλλαζαν ρότα λόγω αντίξοων καιρικών συνθηκών) για να δηλώσουν την αποδοχή, αν όχι την υποταγή στο πεπρωμένο, στην αβεβαιότητα της μοίρας, στο δέος μπροστά στο άγνωστο και στον απρόβλεπτο χαρακτήρα της ζωής. Τον όρο αυτό επιλέγει για τίτλο στο τελευταίο μυθιστόρημά του (2023) ο Ζαν-Μισέλ Γκενασιά, ο δημοφιλής συγγραφέας που γνωρίσαμε στην Ελλάδα με τη μετάφραση της Λέσχης των αθεράπευτα αισιόδοξων (2009)^[1].

Ντόναλντ Μπάρτελμι, Κάποιοι από μας απειλούσαμε τον φίλο μας τον Κόλμπι, μετάφραση από τα αγγλικά: Γιώργος Λαμπράκος, Οκτώ, Αθήνα 2025, 112 σελ.

Εννιά απολαυστικά διηγήματα του σπουδαίου Αμερικανού συγγραφέα Ντόναλντ Μπάρτελμι (1931-1989) περιλαμβάνει το καλαίσθητο βιβλιαράκι με τίτλο Κάποιοι από μας απειλούσαμε τον φίλο μας τον Κόλμπι, που κυκλοφόρησε προ ολίγων ημερών από τις εκδόσεις Οκτώ σε εξαιρετική μετάφραση του Γιώργου Λαμπράκου.

Μάκης Μαλαφέκας, Deepfake, Αντίποδες, Αθήνα 2024, 224 σελ.

Ο συγγραφέας Χάρης Κρόκος δεν μπορεί πια να γράψει. Μια εισαγγελέας πρωτοδικών του δίνει κίνητρο να εμπνευστεί: του ζητάει να τη βοηθήσει να διερευνήσει μια εξτρεμιστική ακροδεξιά οργάνωση, που χρησιμοποιεί τις ηλεκτρονικές εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας για να εκβιάσουν και να πλήξουν αντιπάλους. Ένα νουάρ μυθιστόρημα αρχίζει στην Αθήνα… [ΤΒJ]

Αλέξης Πανσέληνος, Ξεχασμένες λέξεις, Μεταίχμιο,  Αθήνα 2025, 214 σελ. 

Το νέο βιβλίο του Αλέξη Πανσέληνου εξιστορεί την περιπέτεια της ζωής ενός Θανάση – του Nasso Lyras που έζησε στη Γερμανία και, ενώ μιλάει στα γερμανικά, ονειρεύεται στα ελληνικά, γι’ αυτό έρχεται η ώρα που θα συζητήσει την επιστροφή του στη γενέθλια χώρα. Μια ιστορία ταυτότητας ή, μήπως, ένα μουσικό έργο, απλό και γοητευτικό, όπως πολλά ωραία πράγματα στη ζωή μας;

Claudia Durastanti, Η Ξένη. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα ιταλικά: Ζωή Μπέλλα-Αρμάου, Gutenberg, Αθήνα 2025, 332 σελ.

Ξένη στην Αμερική, διαφορετική στην οικογένεια, αφού είναι «κανονική» με γονείς κωφούς. Η Κλαούντια Ντουραστάντι, ιταλίδα συγγραφέας, γράφει την αυτοβιογραφία της, τις αναμνήσεις δηλαδή μιας γυναίκας που δεν ανήκε πουθενά. [ΤΒJ]

Jonathan Coe, Η απόδειξη της αθωότητάς μου, μετάφραση από τα αγγλικά: Άλκηστις Τριμπέρη, Πόλις, Αθήνα 2025, 480 σελ.

Μια κοπέλα τελειώνει τις σπουδές της και γυρίζει στο πατρικό της. Θέλει να γίνει συγγραφέας και θα ήθελε να αρχίσει με ένα αστυνομικό. Δεν έχει όμως έμπνευση, γι’ αυτό και λιώνει μπροστά στην τηλεόραση βλέποντας Τα φιλαράκια. Ώσπου ένας συγγραφέας, φίλος του πατέρας της, που έρχεται για ένα συνέδριο, βρίσκεται μικρός – και αυτό μοιάζει με χτύπημα της έμπνευσης στην πόρτα της συγγραφέα. Το τελευταίο βιβλίο του Τζόναθαν Κόου δύσκολα θα απογοητεύσει ακόμη και τον πιο απαιτητικό από τους αναγνώστες του. [ΤΒJ]

Fabbio Stassi, Νυχτερινό στη Γαλλία, μετάφραση από τα ιταλικά: Δήμητρα Δότση, Ίκαρος, Αθήνα 2025, 128 σελ.

Επιβιβάζεται σε λάθος τρένο, κι αντί για τη Νάπολη βρίσκεται στο Μιλάνο, στη Γένοβα, στην Κυανή Ακτή. Τι αναζητεί στο άγνωστο; Ψάχνει μέσα του, αναζητεί τον πατέρα που δεν γνώρισε ποτέ – αλλά πιο πολύ αναζητεί τον ίδιο τον εαυτό του. Ένα μέρος του εαυτού του, μάλιστα, συντίθεται από λογοτεχνικά σπαράγματα, από τραγούδια, από κομμάτια κι αποσπάσματα. Ένα σύγχρονο μοντέρνο μυθιστόρημα.

Άρης Αλεξάνδρου, Το Κιβώτιο. Μυθιστόρημα, Κέδρος, Αθήνα 2012 (22η έκδοση), 360 σελ.

Δημήτρης Ραυτόπουλος, Άρης Αλεξάνδρου, ο εξόριστος, Σοκόλη, Αθήνα 2004, 424 σελ.

Στις 14 Απριλίου 2025, πέθανε ο κριτικός Δημήτρης Ραυτόπουλος, στέλεχος της ιστορικής αριστερής Επιθεώρησης Τέχνης και μια από τις πιο διεισδυτικές φωνές της ελληνικής λογοτεχνικής κριτικής, συνεργάτης τα τελευταία χρόνια του Books’ Journal. Η πορεία του ήταν μια πορεία συνειδητότητας, γνώσης και αναθεώρησης ιδεολογικών επιλογών που γέννησαν φονικούς ολοκληρωτισμούς. Η πόρεία του ήταν παράλληλη με την πορεία του Άρη Αλεξάνδρου, συγγραφέα του Κιβωτίου – και στα γράμματα και στην Αριστερά. [TBJ]