Μαρία Αθανασοπούλου

Stephen King, Περί συγγραφής. Το χρονικό μιας τέχνης, μετάφραση: Μιχάλης Μακρόπουλος, Bell, Αθήνα 2006, 304 σελ.

Εν μέρει εγχειρίδιο «δημιουργικής γραφής», εν μέρει κείμενο θεωρητικού λόγου γύρω από τα ευρύτερα διακυβεύματα της λογοτεχνικής γραφής (συν το αυτοβιογραφικό bonus), το αγέραστο βιβλίο του Στίβεν Κινγκ καταφέρνει να διατηρεί ζωντανή την ονειροπόληση, το «ξελόγιασμα» της γραφής, προσπερνώντας και υπερκερνώντας στο διάβα του πολύ νεότερα, και με περισσότερες ακαδημαϊκές διεκδικήσεις γραμμένα, έργα-εγχειρίδια «δημιουργικής γραφής». Αν θέλετε να μάθετε πώς γράφεται ένα μυθιστόρημα μπορείτε να αναζητήσετε τη σχετική εργασία του ίσως πιο εμπορικού μυθιστοριογράφου της εποχής μας.

Δημήτρης Τζιόβας, Η Ελλάδα από τη χούντα στην κρίση. Η κουλτούρα της Μεταπολίτευσης, μετάφραση από τα αγγλικά: Ζωή Μπέλλα-Αρμάου, Γιάννης Στάμος, Gutenberg, Αθήνα 2022, 476 σελ.

Τι ήταν η Ελλάδα όταν έπεσε η στρατιωτική δικτατορία, το 1974, και πώς άλλαξε τα επόμενα χρόνια; Ο καθηγητής Δημήτρης Τζιόβας διαβάζει τις εξελίξεις στο ελληνικό κράτος τα χρόνια της Μεταπολίτευσης όχι μέσα από την πολιτική αλλά μέσα από την κουλτούρα – από τις τέχνες και τα γράμματα, από τον Τύπο, από τα κοινωνικά κινήματα και τα κινήματα διεκδίκησης δικαιωμάτων. Και περιγράφει μια όχι πάντα ευθύγραμμη αλλαγή. [ΤΒJ]

Ρόδης Ρούφος, Η Μέρα της Κρίσης. Σκηνικός Μύθος, Αθήνα 1957

Η Μέρα της Κρίσης, τo θεατρικό κείμενο του Ρόδη Ρούφου, που κυκλοφόρησε μετά το θάνατό του, εστιάζει στη διερεύνηση του ψυχολογικού προφίλ και των μεταπτώσεων ενός φυλακισμένου πρωταγωνιστή, ο οποίος, υπόδικος και πιθανώς μελλοθάνατος σαν τον Αλέξη, τον πρωταγωνιστή της λίγο μεταγενέστερης Χάλκινης Εποχής, προετοιμάζεται ψυχικά για τη θυσία του στο βωμό της επιτυχίας μιας κοινωνικής επανάστασης. Υπάρχει όμως και μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα δύο κείμενα: το θεατρικό κείμενο δεν δομείται με βάση τις επιταγές του ρεαλισμού αλλά περισσότερο δομείται ως ποιητικό δράμα. Όσο για το θέμα, απασχολούσε συστηματικά τον Ρούφο: αξίζει η θυσία για μια επανάσταση;

«Από τα 2700 λήμματα της εργογραφίας του Κ.Θ. Δημαρά, η οποία καλύπτει την περίοδο 1917-90, μόλις τα 25 (δηλαδή ούτε το ένα χιλιοστό τους), δημοσιευμένα από το 1932 έως το 1983 αφορούν ευθέως τον Καβάφη»,^[1] διαπιστώνει ο Γ.Π. Σαββίδης στο «Σημείωμα του Επιμελητή» της κλασικής πλέον έκδοσης Σύμμικτα, Γ΄, Περί Καβάφη, όπου συγκεντρώνει και εκδίδει, σύμφωνα με την εκδοτική βούληση του Κ.Θ. Δημαρά, τα καλύτερα καβαφικά του, είκοσι πέντε προηγουμένως δημοσιευμένα κείμενα, και δύο ανέκδοτα.^[2]

Νάσος Βαγενάς, Η παραμόρφωση του Καρυωτάκη, Αλεξάνδρεια, τρίτη έκδοση επαυξημένη, Αθήνα 2021, 184 σελ. 

Ο Νάσος Βαγενάς είναι απόλυτος. Η κεντρική θέση που έλαβε σταδιακά ο Καρυωτάκης στη νεοελληνική λογοτεχνική κριτική ως εκπρόσωπος μιας πολιτικής και στιχουργικής «πρωτοπορίας» της εποχής του οφείλεται σε τακτικές κινήσεις της κριτικής, τότε και τώρα, που κάθε φορά αφορούσαν ένα αντίστοιχο ή και ένα αντίστροφο ποιητικό «παράδειγμα», το οποίο χρέος ήταν άλλοτε να εγκωμιαστεί και άλλοτε να καταβαραθρωθεί, μέσα από το σύμβολο του ποιητή. Ποιες ιδεολογικές και άλλες ιδιοτέλειες έφτιαξαν αυτή τη μυθική πρόσληψη; [ΤΒJ]

Μαθιός Πασχάλης, Τα Εντεψίζικα, φιλολογική επιμέλεια: Γ.Π. Ευτυχίδης, Λέσχη, Αθήνα 1989, 74 σελ. 

Τον Νοέμβριο του 1989, ως τμήμα του ψευδώνυμου συλλεκτικού τόμου άσεμνων ποιημάτων με τον τίτλο Εντεψίζικα, ο Γ.Π. Σαββίδης έκανε γνωστά 16 σκανδαλώδη «λιμερίκια» ή «ληρολογήματα» (αγγλιστί limerick) του διπλωμάτη-ποιητή Σεφέρη, τα οποία σχολιάζω στο κείμενο που ακολουθεί.^[1]

Schaubϋhne - Thomas Ostermeier, ödipus / οιδίποδας της Maja Zade. Σκηνοθεσία: Thomas Ostermeier, σκηνικά: Jan Pappelbaum, κοστούμια: Angelika Götz, βίντεο: Matthias Schellenberg - Thilo Schmidt, μουσική: Sylvain Jacques, δραματουργία Maja Zade, φωτισμοί: Erich Schneider, παίζουν Caroline Peters (Κριστίνα), Christian Tschirner (Ρόμπερτ), Renato Schuch (Μίχαελ), Isabelle Redfern (Τερέζα). Συμπαραγωγή Schaubϋhne Berlin - Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου. Επίδαυρος, 3 και 5 Σεπτεμβρίου 2021 (η παράσταση της 4ης Σεπτεμβρίου διακόπηκε λόγω βροχής)

Την παράσταση συνοδεύει η έκδοση του έργου, σε μετάφραση Γιάννη Καλιφατίδη.

Γύρισα μαγεμένη από την νοτισμένη Επίδαυρο και την παράσταση του «Οιδίποδα» των Maja Zade / Thomas Ostermeier.

Ιωάννα Πετροπούλου, Η Σμύρνη των Βιβλίων. Συγγραφείς, μεταφραστές, εκδότες, τυπογράφοι (1764-1922), πρόλογος: Πασχάλης Κιτρομηλίδης, βιβλιογραφική τεκμηρίωση – σύνταξη καταλόγου: Σάντρα Βρέττα, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, Αθήνα 2020, 206 σ. + cd.

«Η ανάκτηση της πόλης μέσα από τη βιβλιογραφική της παραγωγή»  αποτελεί τον στόχο της ιστορικού Ιωάννας Πετροπούλου στη σαγηνευτική νέα μονογραφία της Η Σμύρνη των Βιβλίων. Στο εκδοτικό πρόσωπο της πόλης καταγράφεται ο αστικός εκσυγχρονισμός και η κοσμοπολίτικη άνθηση του ελληνισμού της Σμύρνης. [ΤΒJ]

John Williams, Ο Στόουνερ, μετάφραση από τα αγγλικά: Αθηνά Δημητριάδου, εισαγωγή:  John McGahern, επίμετρο: Άρης Μπερλής, Gutenberg: Aldina 5, Αθήνα 2017

Ένα λογοτεχνικό κείμενο για κάποιον καθηγητή που είναι παθιασμένος με λογοτεχνικά κείμενα. Γιατί ένα βιβλίο που πρωτοεκδόθηκε το 1965 βρήκε τόσους ενθουσιώδεις αναγνώστες (η επιτυχία του είναι μεγάλη) στη σύγχρονη Ελλάδα; Αναδημοσίευση (με προσθήκες) από το τεύχος 80 του Books’ Journal, Σεπτέμβριος 2017. [TBJ]

Διονύσιος Σολωμός, «Ο Κρητικός», επίμετρο-σημειώσεις: Στυλιανός Αλεξίου, Κίχλη, Αθήνα 2013, 25 σελ.

Ως αυτόνομο βιβλίο κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 2013 από τις εκδόσεις Κίχλη, μέρες μόλις πριν πεθάνει ο επιμελητής του Στυλιανός Αλεξίου, το μείζον ποιητικό σύνθεμα του Σολωμού «Ο Κρητικός» [1833-34], σε μερικώς νέα εκδοτική επεξεργασία, μετά τη θεμελιακή έκδοσή του: Διονυσίου Σολωμού, Ποιήματα και Πεζά, επιμέλεια-εισαγωγές Στ. Αλεξίου, στιγμή, Αθήνα 1994 [²2007], με εμπλουτισμένες ερμηνευτικές σημειώσεις, και γλωσσάρι του διακεκριμένου εκλιπόντος. Έργο της ώριμης, κερκυραϊκής περιόδου του ποιητή, και από τα πιο ολοκληρωμένα του ως προς το στάδιο επεξεργασίας στο οποίο μας παραδόθηκε, «Ο Κρητικός» θέτει ποιητολογικά ζητήματα αιχμής γύρω από το σολωμικό έργο, που η επεξεργασμένη πρόσφατη έκδοσή του από τον Αλεξίου επιβάλλει να ξανασκεφτούμε.