Λάκης Δόλγερας

Πέθανε στις 29 Νοεμβρίου 2024, σε ηλικία 94 ετών, ο συγγραφέας Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος. Στρατιωτικός γιατρός, συγγραφέας, αρθρογράφος, κριτικός λογοτεχνίας και κινηματογράφου και φωτογράφος, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος δημιούργησε, παρά το ευσύνοπτο της γραφής του, ένα μεγάλο σώμα διηγημάτων, δοκιμίων και κριτικών παρουσιάσεων άλλων λογοτεχνών. Το 2015 τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του. Κάποια μεταφράστηκαν στα γαλλικά και τα αγγλικά,  ενώ οι εκδόσεις Κίχλη, προβαίνουν σε μια μνημειακή και ποιοτική επανέκδοση (και το προσφέρουν στο ελληνικό κοινό), του συνολικού έργου του, καθώς αυτό παραμένει ζωντανό και επιθυμητό όχι μόνο από τους αναγνώστες των παλιών γενιών αλλά και των  καινούργιων. Το Books’ Journal αφιέρωσε το τεύχος 124, του Νοεμβρίου 2021, στο έργο του. Το κείμενο του Λάκη Δόλγερα που ακολουθεί ήταν το βασικό κείμενο (αυτό)παρουσίασης του συγγραφέα, με τα δικά του λόγια.

Bahdra Sharma - Jeffrey Gettleman, “Escaping Russian Army”, The New York Times, International Edition, Σάββατο-Κυριακή, 29-30 Ιουνίου 2024, 1η και 6η σελίδα

Το ρεπορτάζ της εφημερίδας The New York Times, International Edition, 29-30 Ιουνίου 2024, από το Κατμαντού, ρίχνει φως σε μια άγνωστη στην Ελλάδα, πτυχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Μπορεί να γνωρίζουμε τη συστηματική δολοφονία αμάχων και  την καταστροφή των ουκρανικών πόλεων με βαλλιστικούς πυραύλους και ντρόουνς που αγοράζει ο Πούτιν από τους φίλους του, τη Βόρεια Κορέα και το Ιράν, μπορεί να γνωρίζουμε τις μαζικές δολοφονίες και τις λεηλασίες στα εδάφη που για λίγο χρόνο κατέλαβε ο στρατός του Πούτιν, μπορεί να γνωρίζουμε τις αρπαγές παιδιών και εφήβων Ουκρανών, την καταστροφή φραγμάτων ποταμών, τον βομβαρδισμό θεάτρων, μαιευτηρίων και σχολείων, μπορεί  να ξέρουμε για βρώμικο πόλεμο μέσω παραστρατιωτικών Τσετσένων, ποινικών κρατουμένων και των μισθοφόρων του άνθους της κοπριάς με το όνομα Βάγκνερ, καθώς και την επιδημία δηλητηριάσεων και ατυχημάτων των εχθρών και των φίλων του Πούτιν. Αλλά δεν γνωρίζουμε όλες τις βρώμικες δραστηριότητές του. Συγκεκριμένα δεν γνωρίζουμε ότι ο κύριος Πούτιν χρησιμοποιεί τα διεθνή κυκλώματα τράφικιν για τη στρατολόγηση νέων Νεπαλέζων και άλλων Ασιατών ως μισθοφόρων στο στρατό της Ρωσίας, σε έναν μακρύ πόλεμο φθοράς.

Φύλλα 28ης και 29ης Ιουνίου 1905 των εφημερίδων: Αι Αθήναι, Ακρόπολις, Άστυ, Εμπρός, Εστία,  Σκριπ, Χρόνος ^[i]

^[i]

Στις 28 Ιουνίου 1905, μια είδηση συντάραξε την αθηναϊκή κοινωνία. Αυτοκτόνησε μέσα στο Πρώτο Νεκροταφείο μια από τις πιο ωραίες κόρες των Αθηνών, η Ραλλού, κόρη του στρατηγού Κωνσταντίνου Σμολένσκη.

Πέτρου Γ. Καρακασσώνη, Ιστορία της εις Ουκρανίαν και Κριμαίαν υπερποντίου εκστρατείας τω 1919, μετά Χαρτών, εν Αθήναις, Τύποις Α. Θ. Λαμπροπούλου, 1934, 286 σελ.

Παναγιώτης Ι. Παναγιωτόπουλος, Αναμνήσεις εκ του Μακεδονικού, Ουκρανικού και Μικρασιατικού Μετώπου, Ιωλκός, Απρίλιος, Αθήνα 2003, 174 σελ.

Έβδοξος Άραβος, Οι γιατροί κάποτε, Εκδόσεις Ιατρικής Κινήσεως, τρίτη έκδοση, Αθήνα 1961, 556 σελ.

Teffi (Nadezdha Aleksandrovna) Memories. From Moscow to the Black Sea, μετάφραση στα αγγλικά από τα ρωσικά: Robert Chandler – Irina Steinberg, New York Review of Books, 2016, 267 σελ.

Η Ουκρανία είχε παραχωρηθεί στους Γερμανούς με τη συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ. Μετά την ήττα των Γερμανών και την παράδοσή τους στο τέλος του 1918, αυτοί έφυγαν. Η Αντάντ πήγε να βοηθήσει τις δυνάμεις που ήθελαν την αυτονόμησή της. Η πολυδιάσπασή τους σ’ ένα πολιτικό φάσμα από τους εθνικιστές μέχρι την ακραία αναρχία δεν επέτρεψε την ευόδωση αυτού του σκοπού.

Μιχαήλ Μπουλγκάκωφ, Καρδιά σκύλου. Μια ιστορία τεράτων, μετάφραση από τα ρωσικά: Ελένη Μπακοπούλου, Αντίποδες, Αθήνα 2014¹, 2024⁴, 168 σελ.

Michail Bulgakov, Η καρδιά ενός σκύλου, πρόλογος - μετάφραση: Παν. Σακέτας, επιμέλεια Λουκάς Αξελός, Στοχαστής, Αθήνα 1983 και 2009, 126 σελ.  

Η Καρδιά σκύλου, η σατιρική νουβέλα του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, γράφτηκε στις αρχές του 1925. Επρόκειτο να δημοσιευτεί σ’ ένα λογοτεχνικό περιοδικό στη Σοβιετική Ένωση, όμως η λογοκρισία το απέρριψε  κι έγινε  σαμιζντάτ, κείμενο που διανεμόταν υπόγεια ώς το 1987, τη χρονιά  που κυκλοφόρησε νόμιμα, περισσότερα από εξήντα χρόνια μετά τη συγγραφή του, ενώ προηγουμένως είχε μεταφραστεί στη Δύση. 

Case Study in guerrilla war: Greece during World War II (Μελέτη Περίπτωσης Ανταρτοπολέμου: Η Ελλάδα κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο). Paul J. Tompkins Jr., Επικεφαλής Έργου. Erin M. Richardson, Συντάκτης, Κομάντο Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών - Πανεπιστήμιο Johns Hopkins /   Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής, επικαιροποιημένη έκδοση. Αρχική έκδοση by D. M. Condit, 1961,  https://www.soc.mil/ARIS/books/pdf/ARIS_Greece-BOOK-small.pdf

Προφανώς, μία μελέτη περίπτωσης του Αμερικανικού Στρατού και μάλιστα προς χρήση των οικείων στρατιωτικών για την εκπαίδευσή τους στον Ανταρτοπόλεμο, έστω κι αν διενεργήθηκε από αμερικανικό πανεπιστήμιο, δεν εμπίπτει στον τίτλο αυτής της στήλης, καθώς απέχει πολύ από τα μυθιστορήματα. Όμως, πολλές φορές σε ιστορικά κείμενα –όπως έδειξε ο Δημήτρης Μαρωνίτης στο βιβλίο του, Ηρόδοτος: Οκτώ Νουβέλες και τέσσερα Ανέκδοτα– υπάρχουν ξεχωριστές αφηγήσεις που θα μπορούσαν ν’ αναγνωστούν αυτόνομα, ως νουβέλες. Στην συγκεκριμένη υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα μικροδιηγήματα. Επιλέχτηκε εκείνο της ανατίναξης της γέφυρας του Ασωπού.

Θεόδωρος Μπενάκης, Το παρελθόν του κυρίου Ζωρζ, Στοχαστής, Αθήνα 2020, 200 σελ.

Λέγεται ότι το αστυνομικό είναι ένα διπλό βιβλίο. Το ένα του κομμάτι αφορά τα πριν του φόνου, το άλλο τα μετά. Στην εμπλοκή αυτών των δύο κομματιών υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να αποτελέσουν ένα ενιαίο βιβλίο, ένα μυθιστόρημα. Πολλές φορές τα πριν αποτελούν αφήγηση φλας μπακ, άλλες φορές είναι ανακριτικές αφηγήσεις ή ανακαλύψεις συμβάντων από τον ερευνητή.

Το εύδρομο Τραμ, Α’, Παύλος Νιρβάνας, 155 χρονογραφήματα για το Τραμ. Συλλογή, επιμέλεια Σάκης Κουρουζίδης, Ευώνυμος, Αθήνα 2023, 293 σελ.

Ο Παύλος Νιρβάνας, κατά κόσμον Πέτρος Αποστολίδης, γεννήθηκε το 1866 στη Μαριούπολη.  Βιολογικός πατέρας του ήταν ο ποντιακής καταγωγής έμπορος Κωνσταντίνος Αποστολίδης. Ο Πέτρος ορφάνεψε πολύ νωρίς από γονείς και το 1870 μπήκε σε ορφανοτροφείο. Τον υιοθέτησε ο εφοπλιστής Κωνσταντίνος Κουμιώτης, με καταγωγή από τη Σκόπελο, και η εκ Χίου σύζυγός του Μαριέττα Ράλλη , όταν επισκέφθηκαν τη Μαριούπολη. Ο μικρός Πέτρος εγκαταστάθηκε μαζί με τους εύπορους γονείς του στον Πειραιά, ενώ τα καλοκαίρια τα περνούσε στη Σκόπελο^[i], από τη οποία καταγόταν ο νέος πατέρας του.

Ο Μανώλης Κ. Χατζηγιακουμής ήταν πολλά μαζί. Ο κλασικός φιλόλογος, ο νεοελληνιστής, ο ακάματος  ερευνητής της Βυζαντινής Μουσικής Παράδοσης, ο Δάσκαλος, ο αυστηρός επιστήμων και πάνω απ’ όλα ένας σπουδαίος άνθρωπος.

Γιασουνάρι Καβαμπάτα, Το σπίτι των κοιμισμένων κοριτσιών και άλλες ιστορίες,  μετάφραση: Έφη Κουκουμπάνη-Πολυτίμου, Καστανιώτη, Aθήνα 1995, 155 σελ.

Η νουβέλα του  Καβαμπάτα έχει ήδη πάρει τη θέση της στον κόσμο των κλασικών αριστουργημάτων. Μιλά για έναν ηλικιωμένο άντρα, τον Εγκούτσι, με φθίνοντα ερωτισμό, καθώς επισκέπτεται μέσα στο σύνολο του μυθιστορηματικού χρόνου έξι  φορές ένα «σπίτι». Κάθε φορά κοιμάται μια νύχτα με μια γυμνή, πολύ νεαρή γυναίκα που είναι τεχνητά κοιμισμένη, δίχως να του επιτρέπεται από τους κανόνες του σπιτιού η σεξουαλική διείσδυση. Περιγράφεται λεπτομερώς και στοχαστικά, ποιητικά θα έλεγε κανείς, η σχέση του Εγκούτσι με το χωρίς ζωή, λόγω νάρκωσης, γυναικείο σώμα, καθώς και οι σκέψεις, οι αναμνήσεις και τα όνειρα του γέρου κάτω από αυτή τη διαδικασία.