Λάκης Δόλγερας

Μιχάλης Μοδινός, Η Υπόθεση της Ερυθράς Βασίλισσας. Διηγήματα, Καστανιώτη, Αθήνα 2025, 272 σελ.

Ήταν αρχές του καλοκαιριού. Κρατούσα στα χέρια μου το βιβλίο του Μιχάλη Μοδινού και μιλούσαμε στο τηλέφωνο. Μόλις το είχα αποκτήσει. Προσπάθησα να του κάνω κάποιες θετικές παρατηρήσεις, μου απάντησε: «διάβασέ το και θα το απολαύσεις». Δεν είχα καμία αμφιβολία. Κάθε βιβλίο του είναι μια απόλαυση, αν μη τι άλλο, περιγραφής της κοινωνικής ή γεωπολιτικής κατάστασης, του χώρου και πάνω απ’ όλα του τοπίου. Έτσι και με την Υπόθεση της Ερυθράς Βασίλισσας, ένα βιβλίο δεκαέξι διηγημάτων^[i] με κοινή προβληματική, ύφος και συμπαντική θεώρηση και με αναφορά στις σχέσεις άντρα και γυναίκας. Μάλλον αποτελούν ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα. Το οποίο ξεκινά με τρία μότο, νομίζω εμβληματικά των απόψεων του βιβλίου.^[ii]

Πέτρος Κουτσιαμπασάκος, Πόλη παιδιών. Μυθιστόρημα, Πατάκη, Αθήνα, 2012, 424 σελ.

Το μυθιστόρημα του Πέτρου Κουτσιαμπασάκου^[i], Πόλεις Παιδιών,  αφορά την ζωή ενός παιδιού, του Γιώργου Χαλκίτη, στην Παιδόπολη της Θεσσαλονίκης^[ii], από το 1971 ώς το 1976, το χρονικό διάστημα που το παιδί αυτό ήταν μαθητής του δημοτικού σχολείου.  Η αφήγηση μπορεί να αντλεί, και μάλλον αυτό κάνει, από τα σχετικά βιώματα του συγγραφέα. Ο οποίος ξέρει πολύ καλά τη ζωή  αυτή, καθώς ήταν σε παιδόπολη το ίδιο διάστημα με τον ήρωά του, Γιώργο Χαλκίτη.

Δημήτριος Βικέλας, Τα δύο αδέλφια, επιλογή - επιμέλεια Ε. Χ. Γονατάς, στιγμή, Αθήνα 1987, 95 σελ.

Το 1897, ο κοσμοπολίτης Δημήτριος Βικέλας γράφει και δημοσιεύει το διήγημα «Τα δύο αδέλφια» που το συμπεριλαμβάνει στη συλλογή Διηγήματα. Το διήγημα έχει πλοκή που ακολουθεί τον συρμό του μυστηριώδους αφηγήματος του δέκατου ένατου αιώνα. Tο 1817, η Μαίρη Σέλλεϋ παρουσίασε το έργο Φρανκενστάιν ή ο Σύγχρονος Προμηθέας, το 1820 ο Ουάσιγκτον Έρβινγκ το Sleepy Hollow με τον ακέφαλο καβαλάρη, τo 1839 ο Έντγκαρ Άλαν Πόε το γοτθικό μυθιστόρημα Η πτώση του σπιτιού των Άσερ, το 1850 ο Χέρμαν Μέλβιλ δημοσίευσε το Μόμπι Ντικ, το 1889 δημοσιεύτηκε το μυθιστόρημα Δόκτωρ Τζέκυλ και Μίστερ Χάιντ του Ρόμπερτ Λιούις Στίβενσον και, την ίδια χρονιά με τα «Διηγήματα» του Βικέλα (1897), κυκλοφόρησε ο Δράκουλας του Μπραμ Στόουκερ. Όλα αυτά δημιουργούν ένα συρμό ή μια πλούσια παράδοση στην μυστηριώδη αφήγηση.

Μιχαήλ Μητσάκης, Κριτικά κείμενα - Επιστολές - Ποίηση (δεύτερος τόμος), «Εκλογαί», Εκδότης: Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα 2007, 780 σελ.

«Οι Χαλασοχώρηδες, Μικρά μελέτη», από το: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Άπαντα, τόμος 2. Κριτική Έκδοση Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, Δόμος, σελ. 401 ώς 462.

Δύο πνευματικοί άνθρωποι του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα παίρνουν με κείμενά τους αντιτιθέμενη  θέση στο πρόβλημα της Δημοκρατίας και της συνακόλουθης  διαδικασίας των κοινοβουλευτικών εκλογών.^[1]

Ο κόσμος χθες, σήμερα, αύριο, με τη Γιολάντα Τερέντσιο.^[i] Εκπομπή 1η, 7/5/1994, 2η, 3η  4/5/1994^[ii]. Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας

Το μεγάλο αυτό το μήνα δεν είναι γραπτό αλλά η ραδιοφωνική συνέντευξη του Αντώνη Μυτιληναίου, στελέχους της ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζόμενων Νέων),  που τοποθέτησε τη βόμβα στην ανατίναξη της εθνικοσοσιαλιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ.

Πωλ Βερλαίν, Οι φυλακές μου, μετάφραση από τα γαλλικά: Ελένη Σαραμάσκου, Οροπέδιο, Αθήνα 2024, 148 σελ.

Το πολύ φροντισμένο μικρού σχήματος βιβλίο από τις εκδόσεις Οροπέδιο, καλά επιμελημένο  και με ρέουσα μετάφραση στην γλώσσα μας δεν είναι κάτι συνηθισμένο, παρ’ όλο που πρέπει να σημειώσουμε ότι οι ελληνικές εκδόσεις είναι όλο και καλύτερες. Συνδυαζόμενο μ’ ένα αυτοβιογραφικό πεζογράφημα του Βερλαίν έχει αποτέλεσμα  ένα πολύτιμο βιβλίο για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Ο Βερλαίν, στο βιβλίο Οι φυλακές μου, μας ταξιδεύει στη Γαλλία του 19ου αιώνα, και στους διάφορους εγκλεισμούς που υπέστη ο ίδιος, κυρίως τα πρώτα χρόνια της ζωής του.

Γεώργιος Διονυσίου Κανάλες, Επιστολαί εξ Αμερικής Α’ έως ΜΗ’, εφημερίδα  Ιωνία Σμύρνης, 1874-1875

Τα γράμματα από την Αμερική που απαρτίζουν το σώμα τού, υπό έκδοση από την Ευώνυμο Οικολογική Βιβλιοθήκη, βιβλίου δημοσιεύονται στη ρουμπρίκα «Επιστολαί εξ Αμερικής» της εφημερίδας Ιωνία, που εκδιδόταν στην Σμύρνη. Εκδότες ήσαν ο Μ. Δ. Σεϊζάνης και ο Γ. Κ. Κωνσταντινίδης. Αποθησαυρίστηκαν από τα φύλλα της εφημερίδας αυτής. Το πρώτο δημοσιεύτηκε στο 2ο φύλλο της εφημερίδας στις 4/5/1874, ενώ το τελευταίο –που βρέθηκε– με αριθμό ΜΗ΄, στο φύλλο 134 στις 13/9/1875.

Ξενοφών Μπρουντζάκης, Tο καλοκαίρι του μεγάλου καύσωνα. Μυθιστόρημα, Καστανιώτη, Αθήνα 2024, 288 σελ. 

Το βιβλίο του Ξενοφώντα Μπρουντζάκη αφορά κατάσταση. Πρωταγωνιστεί μια σχετικά σύγχρονη κοινωνική κατάσταση, εκείνη της δεκαετίας του 1980. Θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε κατάσταση του χύμα, της «επανάστασης» ή, τουλάχιστον, της αδιευκρινίστου περιεχομένου αλλαγής: ένα πανόραμα της δεκαετίας του 1980. Οι καλά σχηματισμένοι χαρακτήρες μιας παρέας παίζουν νομίζω δεύτερο ρόλο, καθώς η συμπεριφορά τους είναι συγκυριακή. Το κείμενο εξετάζει, πέρα από την προφανή πολιτική διάσταση, κυρίως την πολιτιστική, που τη θεωρεί μητέρα της πρώτης.

Ευγένιος Ιονέσκο, Ψηφίδες ημερολογίου, μετάφραση από τα γαλλικά: Αντώνης Καραβασίλης, στιγμή, Αθήνα 2018, 224 σελ.

Το βιβλίο εκδόθηκε στα γαλλικά, το 1967∙ φυσικά ως ημερολόγιο γράφτηκε σταδιακά σε προηγούμενο χρονικό διάστημα. Δεν αφορά καθημερινά γεγονότα αλλά κυρίως σκέψεις σχετικά με τον κόσμο, την ύπαρξη, τον εαυτό και τον αλληλοσχετισμό τους. Χρησιμοποιούνται όνειρα, ως οπτικές εικόνες στους στοχασμούς. Η περιγραφή ονείρων είναι ένα λογοτεχνικό κατόρθωμα καθώς δεν υπακούουν στην στέρεη λογική της γλώσσας. Προκύπτει μια εξαιρετική αφήγηση, που δείχνει ότι πέρα από το θέατρο ο Ιονέσκο είναι και μεγάλος αφηγητής.

Πέθανε στις 29 Νοεμβρίου 2024, σε ηλικία 94 ετών, ο συγγραφέας Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος. Στρατιωτικός γιατρός, συγγραφέας, αρθρογράφος, κριτικός λογοτεχνίας και κινηματογράφου και φωτογράφος, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος δημιούργησε, παρά το ευσύνοπτο της γραφής του, ένα μεγάλο σώμα διηγημάτων, δοκιμίων και κριτικών παρουσιάσεων άλλων λογοτεχνών. Το 2015 τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του. Κάποια μεταφράστηκαν στα γαλλικά και τα αγγλικά,  ενώ οι εκδόσεις Κίχλη, προβαίνουν σε μια μνημειακή και ποιοτική επανέκδοση (και το προσφέρουν στο ελληνικό κοινό), του συνολικού έργου του, καθώς αυτό παραμένει ζωντανό και επιθυμητό όχι μόνο από τους αναγνώστες των παλιών γενιών αλλά και των  καινούργιων. Το Books’ Journal αφιέρωσε το τεύχος 124, του Νοεμβρίου 2021, στο έργο του. Το κείμενο του Λάκη Δόλγερα που ακολουθεί ήταν το βασικό κείμενο (αυτό)παρουσίασης του συγγραφέα, με τα δικά του λόγια.