Δημήτρης Κωστόπουλος

Ζαν Κλωντ Ιζζό, Η τριλογία της Μασσαλίας: Το μαύρο τραγούδι της Μασσαλίας, Το τσούρμο, Solea, μετάφραση από τα γαλλικά: Ριχάρδος Σωμερίτης (πρώτο και τρίτο βιβλίο), Αλέξης Εμμανουήλ, Πόλις, Αθήνα 2011, 798 σελ.

Julie Orringer, Φάκελος απόδρασης, μετάφραση από τα αγγλικά: Θεοδώρα Δαρβίρη, Gutenberg, Αθήνα 2021, 952 σελ.

Gilles Vincent, Αυτή η χώρα που τη δολοφονούν, μετάφραση από τα γαλλικά: Γιάννης Καυκιάς, angelus novus, Αθήνα 2019, 352 σελ.

«Η Μασσαλία δεν είναι μια πόλη για τουρίστες. Δεν υπάρχει τίποτα για να δεις. Η ομορφιά της δεν είναι δυνατόν να φωτογραφηθεί. Μόνον να περιγραφεί είναι δυνατόν. Είναι ένας τόπος για τον οποίο πρέπει να έχεις άποψη, μόνον τότε μπορείς να δεις ό,τι χρειάζεται να δεις». Ο Ζαν-Κλωντ Ιζζό, ο συγγραφέας της Τριλογίας της Μασσαλίας, περιγράφει μια πόλη όμορφη και σκοτεινή και εισάγει το polar marseillaise, μια ειδική κατηγορία νουάρ μυθιστορημάτων, κοινό συστατικό των οποίων είναι το μεγάλο γαλλικό λιμάνι και η παρανομία που ενδημεί στα σκοτάδια του, αλλάζοντας πρόσωπο με τα χρόνια, όπως ακριβώς και η πόλη.

Anne Applebaum, Ο κόκκινος λιμός, μετάφραση από τα αγγλικά: Μενέλαος Αστερίου, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2019, 454 σελ.  

Υπάρχουν λέξεις σε όλες τις γλώσσες που συμπυκνώνουν μεγάλα ιστορικά γεγονότα, όπως το δικό μας «Όχι». Έτσι και το ουκρανικό Γολοντομόρ (Голодомор), που είναι κάτι περισσότερο από μια σύνθετη ουκρανική λέξη – συντίθεται από τη λέξη «Γολόντ» που σημαίνει λιμός και τη λέξη «Μορίτι» που σημαίνει βίαιος θάνατος. Παραπέμπει στον σκοτεινό χειμώνα του 1932-33, όταν εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από την πείνα στην Ουκρανία. Τεύχος 129

Ένα διήγημα του Δημήτρη Κωστόπουλου γύρω από το 1922 και την Καταστροφή. (τεύχος 125)

Εγώ τον Μίκη Θεοδωράκη τον γνώρισα στη Ζάτουνα.

Το χωριό του πατέρα μου, η Μελισσόπετρα, είναι το πρώτο μετά τη Ζάτουνα. Το ηλεκτρικό και το οδικό δίκτυο σταματάνε εκεί. Από εκεί, μουλάρια και λάμπες πετρελαίου.

Μαθητής Γυμνασίου φεύγω από το χωριό δύο ώρες ποδαρόδρομο. Πάω στη Δημητσάνα να πάρω εφημερίδα για να μάθω ποιος κέρδισε το Κύπελλο, ο Ολυμπιακός ή ο Παναθηναϊκός. Τελικά το πήρε ο ΠΑΟ στην κλήρωση, 1-1 το παιγνίδι.

Απογοητευμένος με το Φως παραμάσχαλα περνάω μέσα από τη Ζάτουνα. Στο καφενείο είναι ο Μίκης, δύο νυσταλαίοι χωροφύλακες και οι άντρες του χωριού.

Με φόβο και θαυμασμό σταματάω μπροστά του. Αυτός σηκώνει τη γροθιά του και – τι μου λέει ο αθεόφοβος;

«Ολυμπιακάρα ε;»

Πουλί και πέταξα μέσα στα κατσάβραχα.

Μιχάλης Μοδινός, Παραγουάη. Μυθιστόρημα, Καστανιώτη, Αθήνα 2020, 375 σελ. 

Με το νέο μυθιστόρημά του, ο Μιχάλης Μοδινός φαίνεται να επιστρέφει στη δοκιμιακή αφετηρία των νεανικών χρόνων του, στην οικογεωγραφία. Από τα πρώτα του δοκίμια αναδυόταν ένας  τρόπος γραφής και αφήγησης που νομοτελειακά τον οδηγούσε στην περιπέτεια του μυθιστορήματος.

Μνήμη Γιώργου Παγανού

J.M. Coetzee, Ο άρχοντας της Πετρούπολης, μετάφραση από τα αγγλικά: Γιώργος Τσακνιάς, Νεφέλη, Αθήνα 1999, 275 σελ.

Το 1868, ο συγγραφέας Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι πηγαίνει στην Πετρούπολη, για να δει τι έγινε με τον θετό γιο του Πάβελ, φοιτητή στην πόλη, ο οποίος βρέθηκε νεκρός. Από την αστυνομία μαθαίνει ότι ο Πάβελ είχε χειρόγραφους καταλόγους προγραφών με προγραμματισμένες δολοφονίες. Κι από τον αναρχικό επαναστάτη Νετσάγιεφ, στην ομάδα του οποίου ο Πάβελ είχε ενταχθεί, μαθαίνει ότι ο επαναστάτης «διεισδύει στον κόσμο του κράτους, των τάξεων και της λεγόμενης κουλτούρας και ζει σε αυτόν μόνο επειδή πιστεύει στη γρήγορη και ολοσχερή καταστροφή του». Ο Τζ.Μ. Κουτσί ανασυνθέτει μυθιστορηματικά το επεισόδιο της ζωής του Ντοστογιέφσκι που οδήγησε στους Δαιμονισμένους. [ΤΒJ]

Bruno Arpaia, Ο Άγγελος της Ιστορίας, μετάφραση από τα ιταλικά: Χρύσα Κακατσάκη, Ίνδικτος, Αθήνα 2008, 380 σελ.

Από τη ναζιστική Γερμανία στο Παρίσι κι από κει, στο δρόμο για την Πορτογαλία και στο θάνατο, η ζωή του στοχαστή Βάλτερ Μπένγιαμιν είναι μια περιπέτεια που περιστρέφεται γύρω από τις ιδέες του, τις εμμονές του, τις σχέσεις του με τους εκπροσώπους της σχολής του Στρασβούργου και ιδίως τον Αντόρνο τον οποίο ήλπιζε να συναντήσει κάποια στιγμή στην Αμερική, τη Χάννα Άρεντ... Η περιπλάνηση του Μπένγιαμιν έχει περιγραφεί διεισδυτικά σε μια υπέροχη λογοτεχνική βιογραφία – που τη στοιχειώνει ένας πίνακας του Κλέε τον οποίο ο Μπένγιαμιν μετέφερε μαζί του στις περιπλανήσεις του: ο «Άγγελος της Ιστορίας». [ΤΒJ]

Catherine Clément, Κοιμήσου και ίσως ονειρευτείς. Μάρτιν και Χάνα, μετάφραση από τα γαλλικά: Ρένα Χατχούτ, Ψυχογιός, Αθήνα 2000, 325 σελ.

 Το 1924, η Χάννα ήταν 18 ετών. Φοιτήτρια φιλοσοφίας αποφασίζει να φύγει από την Πρωσία και να έρθει στο Μάρμπουργκ, για να παρακολουθήσει τις παραδόσεις του καθηγητή Χάιντεγκερ. Φοβισμένη μπαίνει στο γραφείο του. Αυτός, άνετος στο θρόνο του, σχολιάζει το μικρό τσόχινο εφαρμοστό καπέλο της. Διαβολικά μοντέρνο. «Τι είναι αυτή η ανατολή στα μάτια σας;», της λέει. Έτσι ξεκίνησε μια σχέση που σημάδεψε τη ζωή και των δύο. Ενός φιλοσόφου που στήριξε το ναζισμό και μιας Εβραίας που ανέλυσε τα πράγματα με διαβολική οξυδέρκεια... Η σχέση αυτή υπάρχει σε ένα πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 107, Μάρτιος 2020.