Λογοτεχνία

Georgi Gospodinov, Φυσικό μυθιστόρημα, μετάφραση από τα βουλγαρικά: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, Ίκαρος, Αθήνα 2020, 184 σελ.

Georgi Gospodinov, Περί φυσικής της μελαγχολίας, μετάφραση από τα βουλγαρικά: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, Ίκαρος, Αθήνα 2018, 336 σελ.

Georgi Gospodinov, Χρονοκαταφύγιο, μετάφραση από τα βουλγαρικά: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, Ίκαρος, Αθήνα 2021, 368 σελ.

Georgi Gospodinov, Εκεί όπου δεν είμαστε, μετάφραση από τα βουλγαρικά - ανθολόγηση: Αυγή Λίλλη, Ίκαρος, Αθήνα 2022, 168 σελ.

Και τα τρία πεζογραφικά βιβλία του Γκιόργκι Γκοσποντίνοφ είναι προκλητικά για τον αναγνώστη τους, γι’ αυτό άλλωστε και πολύ εύκολα από τη Βουλγαρία, όπου πρωτοκυκλοφόρησαν, γρήγορα έγιναν δημοφιλή παγκοσμίως. Το τρίτο μάλιστα απ’ αυτά, το Χρονοκαταφύγιο, μια αλληγορία για τη νοσταλγία του παρελθόντος και τη γοητεία που έχει, εξωραϊσμένη από τη μνήμη και συγκρινόμενη με το παρόν, τιμήθηκε με το Μπούκερ 2023. Ο Γκοσποντίνοφ είναι μόδα. Αλλά δεν είναι μόνο μόδα. Τα μυθιστορήματά του βρίσκονται στην αιχμή της εποχής μας, αναφέρονται στον κόσμο μας και στα στοιχήματα που τίθενται σε ατομική και σε κοινωνική κλίμακα. [ΤΒJ]

Κώστας Καλφόπουλος,  Ό,τι αρχίζει ωραίο τελειώνει με φόνο. Λαϊκά νουάρ διηγήματα, Καστανιώτη, Αθήνα 2023, 168 σελ.

Το βιβλίο Ό,τι αρχίζει ωραίο τελειώνει με φόνο, του Κώστα Καλφόπουλου αποτελείται από μία συλλογή 7 διηγημάτων, τα 6 εκ των οποίων έχουν δημοσιευτεί προηγουμένως αλλού: σε εφημερίδες, σε συλλογές αστυνομικών διηγημάτων, σε συλλογικά βιβλία με τον υπότιτλο λαϊκά νουάρ.

Γιάννης Ν. Μπασκόζος, Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών. Νουβέλα, Μεταίχμιο, Αθήνα 2023, 168 σελ. 

Από τα μαύρα χρόνια της δικτατορίας μέχρι και την αυγή της Μεταπολίτευσης. Για τις παρέες και τις σχέσεις της εποχής, για τις μουσικές και τα κορίτσια, για τα ποτά και τους καφέδες, μα, πρωτίστως, για τα αγόρια και τις νεαρές γυναίκες που, αναζητώντας τη βιολογική και τη διανοητική τους ενηλικίωση, δοκιμάζουν, σχεδόν με τρόμο, τα πρώτα βήματά τους: βήματα αγχώδη και τολμηρά, βήματα διστακτικά και αλματώδη, καθώς και απρόσμενες βουτιές σε βαθιά και σε ρηχά νερά.  

Paul Auster,  Φλεγόμενο αγόρι, μετάφραση από τα αγγλικά: Ιωάννα Ηλιάδη, Μεταίχμιο, Αθήνα 2023, 1.184 σελ.

Αυτή τη φορά, ο συγγραφέας της Τριλογίας της Νέας Υόρκης αναλαμβάνει να ανασυστήσει τη ζωή ενός ειδώλου της αμερικανικής λογοτεχνίας: του Στίβεν Κρέιν, ενός συγγραφέα που δεν κατάφερε να γίνει τριάντα χρόνων και έζησε μόλις μερικούς μήνες στον εικοστό αιώνα. Ωστόσο, το αποτύπωμά του είναι διαρκές και αναζωπυρώνεται συνεχώς. Υπήρξε πολεμικός ανταποκριτής εφημερίδων, αλλά το πρώτο του πολεμικό μυθιστόρημα, που είναι και το πρώτο πολεμικό μυθιστόρημα στην ιστορία της λογοτεχνίας, το έγραψε στα 25 του. Και μολονότι δεν είχε βρεθεί ώς τότε σε κάποιο μέτωπο, είναι ο πρώτος που γράφει ένα αμιγώς πολεμικό έργο. Ποιος είναι λοιπόν ο Στίβεν Κρέιν και γιατί τον θαυμάζει ο Πολ Όστερ; (Τεύχος 144)

Santiago Gamboa, Η νύχτα θα είναι μεγάλη, μετάφραση από τα ισπανικά: Δήμητρα Σταυρίδου, Διόπτρα, Αθήνα 2023, 522 σελ.

Η Κολομβία είναι μια βίαιη, διεφθαρμένη χώρα, που μόλις βγήκε από έναν πολύνεκρο εμφύλιο. Ιδανικό σκηνικό, δηλαδή, για νουάρ, που το εκμεταλλεύεται με ιδανικό τρόπο ο Κολομβιανός Σαντιάγο Γκαμπόα για το νέο του μυθιστόρημα.

Κώστας Κουλουφάκος, Τα δημοσιευμένα έργα. Τόμος 1: Πρωτότυπα. Τόμος 2: Μεταφρασμένα, φιλολογική επιμέλεια, επίμετρο: Γιώργος Ανδρειωμένος, Κίχλη, Αθήνα 2022, αντιστοίχως 1920 και 1080 σελ.

Ο Κώστας Κουλουφάκος (1924-1994), το σύνολο του έργου του οποίου μόλις κυκλοφόρησε σε επιμέλεια Γιώργου Ανδρειωμένου, ήταν αριστερός των γραμμάτων: πρωτοδημοσίευσε ποίημά του το 1950 στα Ελεύθερα Γράμματα, υπήρξε ιδρυτικό μέλος και μέλος της συντακτικής επιτροπής της Επιθεώρησης Τέχνης, όπου διετέλεσε υπεύθυνος ύλης (1955-1962) και αρχισυντάκτης (1965-1967), ίδρυσε και διεύθυνε τον εκδοτικό οίκο Διογένης (1971). Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων και συνεργάτης του περιοδικού Ηριδανός, ο Κουλουφάκος δημοσίευσε ποιήματα, βιβλιοκρισίες, μελέτες και μεταφράσεις. Στο έργο του, με απλή γλώσσα και διαυγές ύφος, οικοδομεί στέρεα στην ποιητική του την απόλυτη ταύτιση αισθητικής αναζήτησης και αξιακής ιεράρχησης. Η στάση του στη ζωή και στον πνευματικό χώρο μπορεί να συγκριθεί με εκείνη του λιθουανού εβραίου διανοητή Εμμανουέλ Λεβινάς (1905-1995), που έμεινε καιρό στα στρατόπεδα της ναζιστικής Γερμανίας και, επίσης, το έργο του συνέτεινε στην αυταξία του ανθρώπινου προσώπου. [ΤΒJ]

 Χάρης Βλαβιανός, Πλατωνικοί διάλογοι ή γιατί στο σπήλαιο κάνουν όλοι πάρτι, Πατάκη, Αθήνα 2022, 235 σελ.

Ο Χάρης Βλαβιανός επιδεικνύει τη σατιρική, σαρκαστική και, ευρύτερα, φιλοπαίγμονα, χιουμοριστική φλέβα του.

Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Ήλιος με ξιφολόγχες. Mυθιστόρημα, Πατάκη, Αθήνα 2023, 416 σελ.

Εθνικιστές εναντίον αριστερών και εβραίων, βενιζελικοί κατά βασιλικών, τροτσκιστές κατά κομμουνιστών, 140.000 πρόσφυγες, κομιτατζήδες, παρακρατικοί, πράκτορες ξένων δυνάμεων, απεργίες και δολοφονίες. Όλοι εναντίον όλων, αυτό ήταν η Θεσσαλονίκη του 1931. Ο ταγματάρχης Γόρδιος Κλήμεντος, επικεφαλής της αντικατασκοπίας στη Θεσσαλονίκη, που υποφέρει από ένα ανεξέλεγκτο ερωτικό πάθος, προσπαθεί να κρατήσει τις αρχές του στον απελπισμένο αγώνα του να ελέγξει τη δυναμική των γεγονότων, τα οποία καταλήγουν, τον Ιούνιο του 1931, στην πρώτη μεγάλη επίθεση κατά των εβραίων στην Ευρώπη του 20ού αιώνα: στο πογκρόμ και στον εμπρησμό του εβραϊκού συνοικισμού Κάμπελ. Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης χειρίζεται υποδειγματικά τη σχέση του μυθιστορήματος με την ιστορία. [ΤΒJ]

Hernan Diaz, Παρακαταθήκη. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα αγγλικά: Κάλλια Παπαδάκη, Μεταίχμιο, Αθήνα 2023, 516 σελ.

 Tη δεκαετία του 1920, οι HΠA γνωρίζουν εντυπωσιακή ευημερία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο συγγραφέας Ερνάν Ντίαζ μάς γνωρίζει τον Μπέντζαμιν και την Έλεν Ρασκ, κι ύστερα τον Άντριου και τη Μίλντρεντ Μπέβελ. Εκείνοι είναι πλούσιοι, εκείνες οι σύζυγοι, γυναίκες με λάμψη και κύκλο που τους τον αγόρασε το χρήμα – και με κοινή άσχημη μοίρα. Γιατί αυτό που μένει από ένα μυθιστόρημα για τον πλούτο και τα κέρδη είναι η πίκρα για ζωές που σπαταλήθηκαν και για προοπτικές που εξανεμίστηκαν;

Αστυνομικό διήγημα (δημοσιεύτηκε στο τχ. 143, Ιούνιος 2023)

Elizabeth Strout, Όλιβ, ξανά, μετάφραση από τα αγγλικά Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Άγρα, Αθήνα 2022, 342 σελ.

Η Όλιβ Κίττριτζ είναι δύσκολη γυναίκα. Μια οξύθυμη ηλικιωμένη από το Μέην. Ηλικιωμένη, ζει τα γηρατειά, τις επιπτώσεις τους, στοχάζεται γι’ αυτά, μιλάει γι’ αυτά. Δεν είναι ούτε παρωδία (όπως τα ήθελε η Μποβουάρ) ούτε μακελειό (όπως τα χαρακτήριζε ο Φίλιπ Ροθ). Είναι μια περίοδος της ζωής με ενδιαφέρον και νέες συγκινήσεις. Ιδίως όταν τα περιγράφει μια δεξιοτέχνης. [ΤΒJ]

George Simenon, Πεντιγκρή, Μυθιστορηματική αφήγηση των νεανικών χρόνων, μετάφραση από τα γαλλικά: Αργυρώ Μακάρωφ, Άγρα, Αθήνα 2017, 680 σελ.

Βέλγος την καταγωγή, όπως ο Ερζέ, ο Έντυ Μερκξ ή ο Ζακ Μπρελ, ο Ζωρζ Ζοζέφ Κριστιάν Σιμενόν (1903-1989) θα πολιτογραφηθεί σύντομα Παριζιάνος για να κατακτήσει στη συνέχεια την παγκόσμια αγορά του βιβλίου και να καταλήξει πολίτης του κόσμου, έχοντας αρχική αφετηρία του τη γενέτειρα Λιέγη. Για τη ζωή και το έργο του έχουν γραφτεί πολλά βιβλία, σχεδόν ισάριθμα με τα έργα του συγγραφέα. Κάποια ερωτήματα αναζητούν πάντως ακόμα τις απαντήσεις τους. Tεύχος 88, Ιούνιος 2018