Alex Byrne: Ο πόλεμος των φύλων

Στην Ελλάδα, η συζήτηση αυτή συνεχίζει να διεξάγεται, μένει όμως κυρίως εντός του Πανεπιστημίου, όπου η νίκη των Woke ιδεών είναι αδιαμφισβήτητη. Πρόσφατα, ήρθε στη χώρα και η Τζούντιθ Μπάτλερ (η οποία εσχάτως αυτοπροσδιορίστηκε ως το – το Τζούντιθ Μπάτλερ), που έχει προτείνει «την επιθυμία ολοκληρωτικής ανακατασκευής του σώματος», και μίλησε μπροστά σε ενθουσιώδες κοινό στη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης, όπου (κατά το πρότυπο του συριζαϊκού «Ή εμείς, ή αυτοί») λάνσαρε και το σύνθημα: «Υπάρχουν δύο φύλα: φασίστες και αντιφασίστες».

MIT

O καθηγητής Άλεξ Μπερν.

Για όλους αυτούς τους λόγους, αναζήτησα και βρήκα τον Άλεξ Μπερν, προκειμένου να κάνουμε μια ψύχραιμη συζήτηση για «την πάλη του φύλου». Ο Άλεξ Μπερν είναι καθηγητής φιλοσοφίας στο ΜΙΤ. Οι βασικοί τομείς έρευνάς του περιλαμβάνουν τη φιλοσοφία του νου (ιδιαίτερα την αντίληψη και τη συνείδηση), τη μεταφυσική (με έμφαση στο χρώμα), την επιστημολογία (ιδίως την αυτογνωσία) και, βέβαια, τη φιλοσοφία του φύλου και του γένους. Στη φιλοσοφία του φύλου και του γένους επικεντρώσαμε το μεγαλύτερο μέρος της συνομιλίας μας (που έγινε με zoom), εκείνος από τη Μασαχουσέτη, εγώ από την Αττική.

Πώς θα εξηγούσατε τα ζητήματα φύλου σε ένα ναυαγό αποκλεισμένο σε ερημονήσι για, ας πούμε, 40 χρόνια, ο οποίος μόλις πρόσφατα διασώθηκε και επέστρεψε στον πολιτισμό;

Ένας καλός τρόπος για να ξεκινήσουμε είναι να σχολιάσουμε αυτήν την αποκαλούμενη διάκριση φύλου και γένους^[1], η οποία εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1960 και, στη συνέχεια, υιοθετήθηκε από τις  φεμινίστριες του δεύτερου κύματος τις δεκαετίες του  1970 και  του 1980. Από εκεί και πέρα όλα, κατά τη γνώμη μου, πήραν την κατιούσα. Το βασικό πρόβλημα ήταν ότι ουσιαστικά κανείς δεν συμφωνούσε για το τι υποτίθεται ότι σήμαινε το φύλο. Έτσι, ο ψυχίατρος Robert Stoller από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Λος Άντζελες (UCLA) άνοιξε τη σχετική συζήτηση το 1968, στο βιβλίο του Sex and Gender, ορίζοντας το φύλο ως την ποσότητα αρρενωπότητας ή θηλυκότητας που απαντάται, κατά κανόνα,  σε ένα άτομο.

Στη συνέχεια, τη δεκαετία του 1970, οι φεμινίστριες χρησιμοποίησαν αυτή τη  διάκριση για να εννοήσουν κάτι σαν τους κοινωνικούς ρόλους ή τους κανόνες που υπαγορεύονται  από το φύλο, τους κοινωνικούς κανόνες δηλαδή που ισχύουν για τους άνδρες και τις γυναίκες μέσα σε έναν δεδομένο πολιτισμό. Προφανώς, αυτό διαφέρει από τη θηλυκότητα και την αρρενωπότητα. Πρόκειται για έννοιες διαφορετικές  από το φύλο, το αρσενικό και το θηλυκό.

Ακολούθως, τη δεκαετία του 1990, το γένος χρησιμοποιήθηκε ως συντομογραφία για την έμφυλη ταυτότητα, η οποία με τη σειρά της είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Ιδίως στον δικό μου κλάδο, αυτόν της φιλοσοφίας, η λέξη «γένος» χρησιμοποιείται συνήθως για να αναφερθεί στις κατηγορίες γυναίκα, άνδρας – καθώς και στις νεόκοπες, όπως non-binary (μη δυαδικός), ή genderqueer. Υπό το πρίσμα αυτής της προσέγγισης,  η γυναίκα είναι ένα γένος. Η κατηγορία «γυναίκα» είναι ένα γένος, οπότε αν ρωτήσετε κάποιον, «ποιο είναι το γένος σας;», τότε με αυτή την έννοια της λέξης «γένος» δεν ενδιαφέρεστε για το πόσο αρσενικό ή θηλυκό είναι το πρόσωπο στο οποίο απευθύνεστε. Δεν ρωτάτε για το ποιοι κοινωνικοί ρόλοι φύλου ισχύουν γι' αυτό ή για κάτι σχετικό. Ρωτάτε, απλώς: «Είσαι γυναίκα; Είσαι άνδρας; Είσαι αγόρι ή κορίτσι; Ή μη δυαδικός, genderqueer ή οτιδήποτε άλλο;»

Τέλος, δύσκολα θα μπορούσε να βρεθεί στα αγγλικά χειρότερη επιλογή από τη λέξη «γένος» γι’ αυτές τις διακρίσεις, επειδή η διάκριση φύλο/γένος πρέπει να είναι μια διάκριση μεταξύ των φύλων, και κάτι επιπλέον. Πρόκειται για δύο πράγματα, το φύλο από τη μια πλευρά, το γένος από την άλλη. Αλλά το γένος (η λέξη gender στα αγγλικά, δάνειο από την ελληνική γένος) έχει μια έννοια στην οποία σημαίνει φύλο, και αυτή η χρήση χρονολογείται από τον 15ο αιώνα. Έτσι, αν προσπαθούμε να διακρίνουμε κάτι άλλο από το φύλο, μάλλον δεν είναι καλή ιδέα να ονομάσουμε αυτό το κάτι άλλο γένος, επειδή ερμηνεύοντας κατά μία έννοια τη λέξη gender, δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ φύλου και γένους. Είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα. Αυτό είναι λοιπόν το πλαίσιο, το οποίο δείχνει πόσο συγκεχυμένο είναι ένα μεγάλο μέρος αυτής της βιβλιογραφίας ακόμη και χωρίς να έχουμε μπει στα πιο βασικά ζητήματα – και σε αυτά περιλαμβάνεται, ενδεικτικά, το ερώτημα  τι είναι ταυτότητα γένους, τι είναι γυναίκα; Ας μην ξεχνάμε και τους άνδρες, τι είναι ο άνδρας; Ένα επίσης πιεστικό ερώτημα: τι είναι το φύλο;

Οπότε ερωτώ: πόσα φύλα υπάρχουν; Και είναι το φύλο «ένα απέραντο, απείρως εύπλαστο συνεχές», κοινωνικά δομημένο, όπως διατείνονται κάποιοι;

Αυτή είναι μια έκφραση που απορρέει από τις φεμινίστριες βιολόγους και τους ακαδημαϊκούς των σπουδών γένους. Εγώ, βέβαια, είμαι απλώς ένας φιλόσοφος, δεν έχω καμία ιδιαίτερη εξειδίκευση στη βιολογία ή στον αριθμό των φύλων. Έχω όμως διδάξει αρκετούς βιολόγους και έχω διαβάσει αρκετή βιολογία και είμαι αρκετά σίγουρος ότι ο αριθμός των φύλων είναι ακριβώς δύο. Αριθμητικώς: 2. Συνεπώς, το φύλο δεν είναι «ένα απέραντο απείρως εύπλαστο συνεχές» ή κάτι τέτοιο. Πρόκειται για εξαιρετικά βαρετά πράγματα που είναι γνωστά εδώ και αιώνες. Το πιο θεμελιώδες πρόβλημα με το ερώτημα «είναι το φύλο» –ή οτιδήποτε άλλο– «κοινωνικά δομημένο;», έγκειται στο ότι είναι πολύ ασαφές τι σημαίνει καν το ερώτημα. Τι σημαίνει καν να πούμε ότι κάτι είναι κοινωνικά δομημένο. Ωστόσο, με τους συνήθεις τρόπους που προσπαθούμε να το κάνουμε πιο ακριβές, το φύλο σίγουρα δεν είναι κοινωνικά δομημένο. Ασφαλώς,  κοινωνικά, το φύλο είναι αναμφισβήτητα εξαιρετικά σημαντικό. Είναι εξαιρετικά σημαντικό για τα ανθρώπινα όντα, ανεξάρτητα από τον τόπο ή την εποχή που έζησαν. Προφανώς αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Μας ενδιαφέρει πολύ η σεξουαλική αναπαραγωγή και γι’  αυτό χρειάζεται να είμαστε σε θέση να διακρίνουμε τα αρσενικά από τα θηλυκά. Κάθε γνωστή ανθρώπινη κοινωνία είχε κάποιου είδους καταμερισμό εργασίας με βάση το φύλο, ο οποίος διέκρινε τα αρσενικά από τα θηλυκά και –τουλάχιστον σε κάποιον βαθμό– τους ανετίθεντο διαφορετικές μεταξύ τους εργασίες.

Το «φύλο που αποδίδεται κατά τη γέννηση» (assigned at birth) βοηθά αυτή τη συζήτηση;

Όχι, κάνει ακριβώς το αντίθετο. Τη συσκοτίζει. Είναι εκπληκτικό πόσο δημοφιλής και διαδεδομένη έχει γίνει αυτή η έκφραση, όχι μόνο στα γραπτά των ακτιβιστών αλλά και σε αυστηρά ακαδημαϊκά άρθρα και σε περιοδικά. Στα ιατρικά περιοδικά, για παράδειγμα, οι άνθρωποι δεν γράφουν για άνδρες και γυναίκες. Γράφουν για τους «εκχωρημένους» άνδρες ή τις «εκχωρημένες» γυναίκες.

Και ίσως οι ακαδημαϊκοί ή οι γιατροί να μην μπερδεύονται στην πραγματικότητα απ’ αυτόν τον τρόπο έκφρασης.  Αλλά είναι πολύ αποπροσανατολιστικός, γιατί δίνει την εντύπωση ότι ο χαρακτηρισμός που δίνουμε στα αγόρια και στα κορίτσια, αρσενικό ή θηλυκό, είναι κατά κάποιον τρόπο αυθαίρετος. Είναι σαν να λέμε: σας τοποθετούμε στην μπλε ομάδα, αλλά θα μπορούσαμε εξίσου καλά να σας έχουμε τοποθετήσει στη ροζ ομάδα. Συχνά, στα αγγλικά, χρησιμοποιούμε τη φράση “assigned seating”, που σημαίνει ότι έχει καθοριστεί για εσάς μια συγκεκριμένη θέση στο τραπέζι του γεύματος. Φυσικά, δεν σημαίνει ότι έχετε μια ιδιαίτερη συμπάθεια γι’ αυτή τη συγκεκριμένη καρέκλα, η οποία θα μπορούσε να έχει καθοριστεί κάπου αλλού. Θα ήταν εξίσου πιθανόν να είχατε τοποθετηθεί στο τραπέζι 1, σε αντίθεση με το 3.

Η διαπίστωση του φύλου των ανθρώπων είναι πολύ πιο εύκολη από το φύλο των κοτόπουλων. Και τα κοτόπουλα μπορούν να ταξινομηθούν κατά φύλο, αν και χρειάζεται εξασκημένο μάτι για να τα καταφέρεις. Το φύλο των ανθρώπων κατά τη γέννηση είναι εξαιρετικά ευχερές να διαπιστωθεί. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, το φύλο ενός βρέφους απλώς καταγράφεται σωστά κατά τη γέννηση, όπως ακριβώς καταγράφεται σωστά κατά τη γέννηση το ύψος ή το βάρος του. Και φυσικά, όλη αυτή η γλωσσική μετατόπιση, από το να μιλάμε απλώς για το φύλο γέννησης ή το γενέθλιο φύλο ή απλώς για το φύλο που αποδίδεται κατά τη γέννηση μπορεί να ξεκίνησε με τις καλύτερες προθέσεις, αλλά σίγουρα έχει αποτέλεσμα να εξαφανίζεται ουσιαστικά το ίδιο το φύλο και, στην πραγματικότητα, το μόνο που μένει είναι αυτή η γλωσσική πράξη του χαρακτηρισμού ενός παιδιού κατά τη γέννηση. Σαν να μην υπάρχει τίποτα παραπάνω να πούμε από αυτή τη γλωσσική πράξη της κατηγοριοποίησης. Και αυτό, φυσικά, είναι ανόητο.

Είναι το γένος ένα χρήσιμο αναλυτικό εργαλείο;

Νομίζω ότι υπάρχει πράγματι κάποια βάση σε αυτό, έτσι ώστε κάποια από τα πράγματα για τα οποία χρησιμοποιείται η λέξη γένος να αντιπροσωπεύει, για παράδειγμα, κοινωνικούς ρόλους με βάση το φύλο, αυτό που παλιά στη βιβλιογραφία αποκαλούνταν «ρόλοι φύλου». Έτσι, σε έναν πολιτισμό στον οποίο οι γυναίκες εργάζονται στα χωράφια και οι άνδρες πηγαίνουν για κυνήγι, θα μπορούσατε να πείτε ότι υπάρχουν κάποιοι ρόλοι φύλου: ο γυναικείος ρόλος περιλαμβάνει την εργασία στα χωράφια ή το μαγείρεμα ή το άλεσμα του καλαμποκιού ή κάτι παρόμοιο, και ο ανδρικός ρόλος περιλαμβάνει το κυνήγι και το ψάρεμα ή την επισκευή των καλυβιών. Αυτό βεβαίως και είναι εξαιρετικά χρήσιμο. Αυτή η χρήση των ρόλων των φύλων δεν είναι κάτι καινούργιο, ανάγεται στην αρχαία ανθρωπολογία, αν όχι νωρίτερα, μέχρι τον 20ό αιώνα.

Οι άνθρωποι άρχισαν πρόσφατα να προτιμούν τη λέξη «γένος» για να μιλήσουν για το φύλο από την ίδια τη λέξη φύλο. Οι ρόλοι βάσει φύλου έγιναν ρόλοι βάσει γένους. Και αυτό επίσης είναι μια χαρά. Δεν υπάρχει σύγχυση εδώ. Και η έκφραση «ρόλοι βάσει γένους» ή «ρόλοι βάσει φύλου» σηματοδοτούν κάποιες χρήσιμες διακρίσεις. Συνεπώς, είναι μια χρήσιμη αναλυτική κατηγοριοποίηση.

Ωστόσο, όταν αρχίζετε να χρησιμοποιείτε τη λέξη «γένος» για να εννοήσετε ένα σωρό άλλα πράγματα, συμπεριλαμβανομένων των ρόλων βάσει γένους, τότε τα πράγματα αρχίζουν πραγματικά και μπερδεύονται. Και πάλι προφανώς, θέλουμε να διακρίνουμε τις κατηγορίες της γυναίκας, του άνδρα, του αγοριού και του κοριτσιού. Αυτές, όπως είπαμε, είναι σαφώς χρήσιμες κατηγορίες και τις χρησιμοποιούμε κατά κόρον. Λέξεις, όπως γυναίκα και άνδρας, είναι μερικές από τις πιο κοινές λέξεις στην αγγλική γλώσσα. Επομένως, δεν είναι ότι το να μιλάμε για γυναίκες και άνδρες και για αγόρια και κορίτσια είναι άχρηστο: είναι εντελώς απαραίτητο, αν απλώς θέλουμε να περιγράψουμε την ανθρώπινη κατάσταση. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν αυτό το αποκαλείς «γένος», επειδή οδηγεί σε περαιτέρω σύγχυση. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι οι θεωρητικοί των σπουδών γένους έχουν ένα δίκιο. Οι κατηγορίες για τις οποίες μιλούν μερικές φορές χρησιμοποιώντας τη λέξη γένος είναι όντως πολύ χρήσιμες, αν όχι εντελώς απαραίτητες. Απλώς, η χρήση της λέξης γένος δεν θα πρέπει να σχετίζεται με τη συζήτηση για τα ουσιώδη ζητήματα.

Μετά απ’ όλα αυτά, τι είναι γυναίκα;

Ρώτησα το ChatGPT. Και μου απάντησε ότι γυναίκα είναι ένα ενήλικο θηλυκό άτομο.

Όντως, η παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη το λέει αυτό. Λέει επίσης ότι αυτή είναι η παραδοσιακή έννοια, ωστόσο έχει εξελιχθεί για να συμπεριλάβει την ταυτότητα και τον κοινωνικό ρόλο του φύλου.

Οι λέξεις γυναίκα και άνδρας είναι εξαιρετικά ασυνήθιστες, καθώς ανήκουν σε μια πολύ μικρή επίλεκτη ομάδα λέξεων οι οποίες φαίνεται να είναι σημασιολογικά ή λεξικολογικά οικουμενικές. Δεν υπάρχουν πολλές λέξεις τέτοιου είδους – ίσως να υπάρχουν γύρω στις 20 ή 30. Το αντίστοιχό τους υπάρχει σε κάθε γνωστή ανθρώπινη γλώσσα, σε περίπου 7.000 γνωστές ανθρώπινες γλώσσες. Απ' όσο μπορούμε να ξέρουμε, υπάρχουν μεταφράσεις των αγγλικών λέξεων woman και man σε όλες αυτές τις γλώσσες ανεξαιρέτως. Έτσι, ό,τι κι αν σημαίνει γυναίκα, δεν μπορεί να είναι κάτι πολιτισμικά απολύτως εξειδικευμένο, επειδή οι ανθρώπινοι πολιτισμοί διαφέρουν πάρα πολύ. Πρέπει να είναι κάτι εξαιρετικά στοιχειώδες. Όπως μια άλλη λεξιλογικά οικουμενική λέξη είναι «η μητέρα», μια άλλη είναι «το κεφάλι». Δεν έχει σημασία σε ποια κουλτούρα ζείτε, είτε οι άνθρωποι φορούν καπέλα ή καλύμματα κεφαλής είτε ξυρίζουν τα κεφάλια τους ή οτιδήποτε άλλο: όλοι έχουν κεφάλι. Το κεφάλι είναι απλώς ένα συγκεκριμένο μέρος του ανθρώπινου σώματος, η κορυφή του ανθρώπινου σώματος, αυτό με το στόμα και τη μύτη και ούτω καθεξής. Οπότε είναι πολύ στοιχειώδες. Τίποτα το φανταχτερό, τίποτα το πολιτισμικό σχετικά με το ίδιο το κεφάλι, αν και, φυσικά, το ανθρώπινο κεφάλι διακοσμείται με όλους τους διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με τον πολιτισμό στον οποίο ζεις.

Έτσι, θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε τη γυναίκα με το κεφάλι. Ακριβώς όπως το κεφάλι, οι γυναίκες, φυσικά, εμφανίζονται πολύ διαφορετικά σε διάφορους ανθρώπινους πολιτισμούς, και υπάρχουν διαφορετικοί κανόνες που ισχύουν για τις γυναίκες σε κάθε πολιτισμό. Αλλά η γυναίκα, το κοινό νήμα που διατρέχει όλα αυτά τα στοιχεία, καλό θα ήταν να αποτελεί κάτι που σε καμία περίπτωση δεν είναι πολιτισμικά συγκεκριμένο και να μη συνδέεται άμεσα με κάποιον συγκεκριμένο πολιτισμό. Συνεπώς, νομίζω ότι αν απλά κοιτάξετε τα διαγλωσσολογικά δεδομένα, η προσδοκία θα πρέπει να είναι ότι η γυναίκα πρέπει να σημαίνει κάτι εξαιρετικά απλό, που δεν έχει καμία σχέση με κάποια συγκεκριμένη κουλτούρα. Και στη συνέχεια, αφότου φτάσουμε σε αυτό το σημείο, είναι σχεδόν αναπόφευκτο ότι η γυναίκα σημαίνει ενήλικο θηλυκό άνθρωπο.

Βιολογικά καθορισμένο, δηλαδή;

Το να είσαι γυναίκα είναι το ανθρώπινο ισοδύναμο του να είσαι προβατίνα, ένα ενήλικο θηλυκό πρόβατο. Αλλά, φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι οι γυναίκες πρέπει να ντύνονται με κάποιον συγκεκριμένο τρόπο, ή ότι πρέπει να παίζουν κάποιον συγκεκριμένο κοινωνικό ρόλο, ή ότι πρέπει να είναι ετεροφυλόφιλες ή κάτι συναφές. Ακριβώς όπως και το γεγονός και μόνο ότι το κεφάλι είναι ένα συγκεκριμένο μέρος του ανθρώπινου σώματος, από μόνο του δεν επιβάλλει κανέναν περιορισμό στο πώς θα πρέπει να είναι διακοσμημένο το κεφάλι ή αν οι άνθρωποι θα μπορούσαν να φορούν καπέλα, να αφήνουν γένια ή οτιδήποτε άλλο.

Τότε λοιπόν τι είναι η τρανς γυναίκα;

Η τρανς γυναίκα είναι ένας ενήλικος άνδρας, ο οποίος έχει εκδηλώσει δυσφορία φύλου, δυσφορεί με το σώμα του και τις σχετικές κοινωνικές προσδοκίες. Και εξαιτίας αυτού έχει κάνει φυλομετάβαση, ώστε  να ζει ως γυναίκα. Δηλαδή, αυτό το άτομο έχει υιοθετήσει ένα γυναικείο όνομα, έχει υιοθετήσει ένα γυναικείο στυλ ντυσίματος, επιθυμεί να του απευθυνόμαστε με θηλυκές αντωνυμίες, ίσως έχει κάνει κάποιες αλλαγές σε επίσημα έγγραφα. Ίσως, αλλά όχι απαραίτητα, έχει υποστεί και κάποιου είδους ιατρική επέμβαση για να φέρει το σώμα του με κάποιο σχετικά επιδερμικό τρόπο σε συμφωνία με το γυναικείο σώμα.

H Masha Gessen, μη δυαδική δημοσιογράφος των New York Times, έχει καταδικαστεί, ερήμην της, στη Ρωσία, σε 8 χρόνια φυλάκιση. Οπότε, αν τύχαινε να τη συλλάβουν, σε ποια φυλακή θα την έβαζαν;

Εννοείς, πού θα την έβαζαν ή θα έπρεπε να τη βάλουν; Η Μάσα είναι γεννημένη γυναίκα που έχει πάρει τεστοστερόνη. Η ίδια η Μάσα αναγνωρίζει ότι δεν είναι δυαδική, όχι ότι είναι άνδρας. Όσον αφορά το ερώτημα «πού θα έπρεπε;», σε αντίθεση με «πού θα την έβαζαν;», νομίζω ότι ως τρανς άνδρας, σε γενικές γραμμές, δηλαδή γυναίκα που έχει πάρει τεστοστερόνη, είναι πολύ καλύτερα σε πτέρυγα φυλακισμένων γυναικών από ό,τι φυλακισμένων ανδρών. Για τη δική της ασφάλεια.

Και αμφιβάλλω πολύ ότι τέτοια άτομα αποτελούν οποιαδήποτε απειλή για τις γυναίκες κρατούμενες που δεν έχουν πάρει τεστοστερόνη. Όσον αφορά το τι όντως θα γινόταν, φαντάζομαι ότι στη Ρωσία θα την έστελναν στη γυναικεία πτέρυγα.  Οπότε εκεί θα είχατε μια καλή σύμπτωση του τι θα έπρεπε να γίνει και του τι θα γινόταν στην πραγματικότητα.

Στην περίπτωση των τρανς γυναικών, βέβαια, το πράγμα είναι πολύ πιο δύσκολο γιατί, χωρίς αμφιβολία, θα δυσκολευόταν στην πτέρυγα των ανδρών κρατουμένων. Αλλά νομίζω ότι υπάρχουν αρκετά πειστικά επιχειρήματα γιατί δεν θα έπρεπε τέτοια άτομα να τοποθετηθούν στην πτέρυγα των γυναικών κρατουμένων.

Μιλήσαμε λίγο για την ταυτότητα. Θα ήθελα και το σχόλιό σας για τον πληθωρισμό χρήσης αυτής της έννοιας.

Είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση, διότι δεν νομίζω ότι πρόκειται πραγματικά για πληθωρισμό της έννοιας. Είναι μάλλον μια περίπτωση σύγχυσης ή ασάφειας εννοιών. Η ταυτότητα φύλου ξεκίνησε να είναι απολύτως σαφής και εξαιρετικά χρήσιμη – η ταυτότητα φύλου, η πεποίθηση δηλαδή ότι εντάσσεσαι στο ένα ή το άλλο φύλο, η πεποίθηση ότι είσαι άνδρας ή η πεποίθηση ότι είσαι γυναίκα. Συνήθως, όταν κάποιος είναι πεπεισμένος ότι είναι άνδρας έχει δίκιο· και συνήθως όταν κάποιος είναι πεπεισμένος ότι είναι γυναίκα, έχει επίσης δίκιο.  Υπάρχουν,  βέβαια, σπάνιες περιπτώσεις όπου οι άνθρωποι είναι μπερδεμένοι σχετικά με το φύλο τους.

Και γιατί το κάνουμε τόσο περίπλοκο αντί να λέμε απλώς φύλο; Πόσο είναι αναγκαίος ο όρος της «έμφυλης ταυτότητας»;

Δεν θα είχα μεγάλη αντίρρηση να χρησιμοποιήσω το γένος για να εννοήσω το φύλο. Άλλωστε, αυτό το πλοίο έχει ήδη σαλπάρει χωρίς  επιστροφή, αν και κάποιοι άνθρωποι είπαν ότι μπορεί κάλλιστα να αποκαλείται έμφυλη ταυτότητα. Θα το έβρισκα εξίσου ικανοποιητικό. Αυτό είναι ένα πολύ χρήσιμο αναλυτικό εργαλείο, επειδή μπορείτε στη συνέχεια να θέσετε κάθε είδους ερώτημα  σχετικά με την ανάπτυξη της έμφυλης ταυτότητας κατ’ αυτήν την έννοια. Στα μικρά παιδιά, λόγου χάρη. Απαιτείται  λίγος χρόνος για να συνειδητοποιήσουν ότι είναι αρσενικά και θηλυκά, και στη συνέχεια τους παίρνει περισσότερο χρόνο για να συνειδητοποιήσουν π.χ. ότι τα αρσενικά δεν μπορούν να γίνουν θηλυκά με το να ντύνονται σαν θηλυκά. Υπάρχουν λοιπόν πολλές ενδιαφέρουσες έρευνες στην αναπτυξιακή ψυχολογία, οι οποίες ξεκίνησαν ουσιαστικά μόνον όταν είχαμε μια ονομασία για αυτό το αναπτυξιακό ορόσημο, δηλαδή την έμφυλη ταυτότητα, την πεποίθηση ότι είσαι είτε αρσενικός είτε θηλυκός. Ωστόσο, αυτό που συνέβη αργότερα ήταν ότι η έμφυλη ταυτότητα έγινε εξαιρετικά ασαφής.

Δηλαδή;

Με τον  αρχικό ορισμό της έμφυλης ταυτότητας δεν μπορείς να εξηγήσεις τι σημαίνει να είσαι διεμφυλικός λέγοντας απλώς ότι «ένα διεμφυλικό άτομο είναι κάποιο του οποίου η έμφυλη ταυτότητα δεν ταιριάζει με το φύλο του». Διότι, στην αρχική αντίληψη, έμφυλη ταυτότητα σημαίνει απλώς την πεποίθηση ότι είσαι αρσενικός ή θηλυκό· ένα διεμφυλικό άτομο, μια τρανς γυναίκα, ας πούμε, μπορεί να μην κάνει καθόλου λάθος για το φύλο της και μπορεί να γνωρίζει πολύ καλά ότι στην πραγματικότητα πρόκειται περί αρσενικού. Επομένως, δεν υπάρχει καμία αναντιστοιχία μεταξύ της έμφυλης ταυτότητάς της και του φύλου της.

Αυτό που συνέβη όμως ήταν ότι ό όρος «έμφυλη  ταυτότητα» χρησιμοποιήθηκε ως τρόπος ορισμού τού τι σημαίνει να είσαι διεμφυλικό άτομο. Έτσι, ένα διεμφυλικό άτομο είναι κάποιο άτομο η έμφυλη ταυτότητα του οποίου δεν ταιριάζει με το φύλο του. Και ένα cisgender άτομο είναι κάποιο άτομο η έμφυλη ταυτότητα του οποίου ταιριάζει με το φύλο του. Αυτό προφανώς σημαίνει ότι ο όρος έμφυλη ταυτότητα έχει πλέον διαφορετική σημασία. Δεν μπορεί να σημαίνει αυτό που σήμαινε αρχικά. Πρέπει να σημαίνει κάτι διαφορετικό. Και, κατά τη γνώμη μου, αυτό το διαφορετικό δεν εξηγήθηκε ποτέ σωστά. Έτσι, η έμφυλη ταυτότητα, όπως χρησιμοποιείται σήμερα –όπως τη βρίσκετε, για παράδειγμα, στο γλωσσάριο της Παγκόσμιας Επαγγελματικής Ένωσης για την Υγεία των Διεμφυλικών, στα τελευταία πρότυπα περίθαλψης– είναι εξαιρετικά ασαφής. Αν κοιτάξετε στο γλωσσάρι, θα διαπιστώσετε ότι ο όρος έμφυλη ταυτότητα χρησιμοποιείται για να εξηγήσει τι σημαίνει να είσαι διεμφυλικό άτομο. Αλλά τι ακριβώς είναι η έμφυλη ταυτότητα δεν εξηγείται επαρκώς. Έτσι, σίγουρα δεν μπορεί να σημαίνει αυτό που αρχικά εννοούσαν ο Robert Stoller και άλλοι. Πρέπει να σημαίνει κάτι διαφορετικό, και απλά δεν είναι καθόλου σαφές τι σημαίνει.

Ο ναυαγός που λέγαμε προηγουμένως, εύλογα δεν θα ρωτούσε: γιατί όλη αυτή η αναστάτωση και ποιο είναι το διακύβευμα; Θα πίστευε αυτό που κυκλοφορεί, ότι δηλαδή τα intersex άτομα (παλαιότερα τα λέγαμε ερμαφρόδιτους) αποτελούν το 10% του πληθυσμού παγκοσμίως;

Να πούμε κάτι βασικό: πρέπει να διαχωρίσουμε σαφώς τα άτομα που έχουν κάποια διαταραχή ή διαφορά στην ανάπτυξη του φύλου από τα άτομα που είναι διεμφυλικά. Οι δύο αυτές περιπτώσεις δεν έχουν σχεδόν καμία σχέση μεταξύ τους, παρότι είναι μια συνηθισμένη ακτιβιστική τακτική να ταξινομούν άτομα με DSDs (Disorders in Sexual Development) σε αυτή την κατηγορία, στην οποία δεν ανήκουν. Συνήθως, η φυσιολογία των διεμφυλικών ατόμων είναι απολύτως κανονική. Δεν είναι σαν η Caitlyn Jenner –για να πάρουμε κάποια πολύ διάσημη διεμφυλική γυναίκα στις ΗΠΑ– να έχει κάποια σωματική διαταραχή. Δεν υπάρχει καμία ασάφεια σχετικά με το φύλο της Jenner. Ομοίως για τις διάσημες διεμφυλικές του παρελθόντος: υπήρχε κάποια που ονομαζόταν Christine Jorgensen, η οποία ήταν η πρώτη πραγματικά διεμφυλική στις ΗΠΑ που απέκτησε εκπληκτική φήμη όταν έκανε coming out. Πήγε στη Δανία και έκανε μια επέμβαση αλλαγής φύλου, όπως την αποκαλούσαν τότε. Και όταν επέστρεψε, το θέμα έλαβε κολοσσιαία δημοσιότητα στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο και για ένα διάστημα ήταν ίσως η πιο διάσημη γυναίκα στον κόσμο, ή μάλλον το πιο διάσημο άτομο στον κόσμο.

Η ίδια η Christine, η οποία γεννήθηκε ως George, πίστευε ότι είχε κάποιου είδους ορμονική ή αδενική διαταραχή. Έκανε εντελώς λάθος σε αυτό. Ο George ήταν απλώς ένα απόλυτα συνηθισμένο αγόρι και, μετά, ένας συνηθισμένος νεαρός άνδρας.

Επομένως, πρέπει να διακρίνεται με σαφήνεια η διαταραχή της ανάπτυξης του φύλου από τη διεμφυλικότητα.

Για να επανέλθω στην ερώτησή σας σχετικά με το αν το θέμα έχει υπερτονιστεί, καθώς  και τι εξαρτάται από αυτό: είναι μια εξαιρετική ερώτηση.  Εκτιμώ ότι από πολλές πλευρές έχει πράγματι υπερτονιστεί, επειδή μιλάμε για έναν αρκετά μικρό αριθμό ανθρώπων. Εξάλλου, υπάρχουν πολύ πιο σοβαρά ζητήματα να μας απασχολήσουν.

 Αλλά και πάλι...

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, απ' όπου κατάγομαι, γύρω στο 2017, όταν η βρετανική κυβέρνηση πρότεινε να μεταρρυθμίσει αυτό που ονομαζόταν Πράξη Αναγνώρισης Φύλου του 2004, πολλές γυναίκες  ενοχλήθηκαν εξαιρετικά. Γιατί αυτό θα ήταν, ενδεχομένως, μια σημαντική κοινωνική αλλαγή και, ειδικότερα, μια αλλαγή στην καθιερωμένη πρακτική της ύπαρξης κάποιων χώρων μόνο για γυναίκες. Αυτό προκάλεσε μεγάλη δημόσια συζήτηση και διαμαρτυρίες. Τελικά, οι μεταρρυθμίσεις δεν προχώρησαν, αλλά επρόκειτο σαφώς για ένα σημαντικό  πολιτικό ζήτημα που πήρε τεράστια δημοσιότητα και θα είχε σημαντικές συνέπειες αν είχε υλοποιηθεί.  

 Ένα άλλο συναφές θέμα είναι η παιδιατρική ιατρική του φύλου. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η  CASS Review, η πιο εκτεταμένη έκθεση για την παιδιατρική ιατρική φύλου, η οποία δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2024, επισήμανε το γεγονός ότι πολλοί ανήλικοι, πολλοί έφηβοι, είχαν μπει σε κάποιο ιατρικό πρόγραμμα επέμβασης για το φύλο, μια σχετικά πρόσφατη καινοτομία. Παλιά, στην εποχή της Christine Jorgenen, σε κανέναν έφηβο, σε κανένα ανήλικο άτομο δεν θα χορηγούνταν ορμόνες cross sex ή αναστολείς της εφηβείας, πόσο μάλλον χειρουργική επέμβαση. Αλλά αυτά τα πράγματα συμβαίνουν καθημερινά σήμερα και στις ΗΠΑ όπου, κατά τη γνώμη μου, η παιδιατρική του φύλου δεν έχει πραγματικά συμβαδίσει με τα τελευταία επιστημονικά ευρήματα.  Εμείς σε αυτή τη χώρα, είμαστε ακόμα κάπως πίσω σε σχέση με την Ευρώπη, η οποία είναι τώρα πολύ πιο προσεκτική όσον αφορά την ιατρική φυλομετάβαση για παιδιά.

Τι συμβαίνει με τη «δυσφορία του γένους»;

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, παρόλο που οι ακτιβιστές θα ισχυριστούν το αντίθετο, ότι η  έναρξη της δυσφορίας γένους νωρίς στη ζωή του ατόμου είναι ένα εν πολλοίς κοινωνικό φαινόμενο. Πρόκειται, λοιπόν, για μια νέα κλινική περίπτωση, σύμφωνα με την οποία νέοι στη μετεφηβική ηλικία, συνήθως γυναίκες, προσέρχονται στις κλινικές με δυσφορία γένους χωρίς ιστορικό δυσφορίας γένους πριν από την εφηβεία και χωρίς πραγματικό ιστορικό διαφοροποιημένης συμπεριφοράς γένους πριν από την εφηβεία. Αυτό έχει καταγραφεί  σε έρευνες από το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, τη Φινλανδία και τις Κάτω Χώρες. Έχουμε τις μαρτυρίες ορισμένων από τα ίδια τα κορίτσια. Είναι πολύ εύκολο να βρει κανείς κορίτσια που περιγράφουν εμπειρίες οι οποίες  ταιριάζουν ακριβώς σε αυτό το μοτίβο, και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι κάτι τέτοιο θα συνέβαινε. Η εφηβεία είναι μια περίοδος μεγάλης αναταραχής συνήθως, και τα κορίτσια –πολύ περισσότερο από τα αγόρια– είναι ευάλωτα σε κοινωνικές επιρροές αυτού του είδους.

Ίσως η επιλογή της λέξης «δυσφορία» να μην είναι τόσο κακή, γιατί σίγουρα η δυσφορία φύλου έχει διάφορες διαβαθμίσεις, αυτό είναι σίγουρο. Όπως μπορείς να πεις ότι κάποιος είναι περισσότερο ή λιγότερο αγχωμένος. Και είμαι σίγουρος ότι αρκετοί άνθρωποι ζουν με κάποια ήπια μορφή δυσφορίας γένους.

Στο βιβλίο σας λέτε ότι η βιολογία καθιστά αναπόδραστα ορισμένα κοινωνικά αποτελέσματα. Τι εννοείτε;

Είναι ένα είδος προκλητικού τρόπου να πούμε ότι υπάρχει κάποια αλήθεια στην ιδέα ότι η βιολογία είναι πεπρωμένο. Απλώς, πιστεύω ότι, κατά μέσον όρο, υπάρχουν συμπεριφορικές και ψυχολογικές διαφορές μεταξύ των αρσενικών και των θηλυκών στον άνθρωπο, όπως  και σε πολλά άλλα είδη. Αυτές δεν πρόκειται να εξαφανιστούν (εκτός αν επιχειρήσουμε γενετική μηχανική μαζικής κλίμακας) και έχουν αποτέλεσμα πρότυπα συμπεριφορικών και ψυχολογικών διαφορών μεταξύ των ανθρώπινων αρσενικών και θηλυκών.  Σε κάθε γνωστό πολιτισμό, για παράδειγμα, τα αρσενικά είναι κατά συντριπτική πλειονότητα το φύλο που διαπράττει ανθρωποκτονίες.

Ουδόλως αμφισβητείται ότι υπάρχουν, κατά κανόνα, ψυχολογικές και συμπεριφορικές διαφορές μεταξύ των θηλυκών· πολλές απ’ αυτές δεν οφείλονται στην κοινωνικοποίηση ή στην επίδραση του πολιτισμού. Ένας λόγος για να το διαπιστώσει κανείς αυτό είναι το λεγόμενο παράδοξο της ισότητας των γενών. Πολλές από τις υφιστάμενες διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών γίνονται περισσότερο, και όχι λιγότερο, ακραίες όσο πιο ισότιμη είναι μια χώρα ως προς τα γένη.

Διδάσκετε ένα δημοφιλές μάθημα στο ΜΙΤ, «Νους και Μηχανές». Τι σκέφτονται οι μηχανές γι’ αυτά; Από πού αντλούν τις πληροφορίες τους;

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός  ότι μας αρέσει οι ομιλούσες  Τεχνητές Νοημοσύνες μας να έχουν έμφυλες φωνές, έτσι ώστε να μπορείτε να επιλέξετε, π.χ., τη φωνή για την Alexa της Amazon. Ωστόσο, απ’ όσο ξέρω, δεν υπάρχει μια ουδέτερη φωνή· αλλά θα εκπλαγώ αν αυτή ήταν πολύ δημοφιλής.

Αν ρωτήσετε το Chat GPT θα σας πει ότι δεν έχει φύλο. Κανένα τους δεν έχει φύλο. Αν κάποτε καταφέρουμε να φτιάξουμε συνειδητά ρομπότ, θα είναι πραγματικά τα πρώτα συνειδητά όντα χωρίς φύλο. Κατά κάποιον τρόπο, η εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης θα είναι η εποχή της ασεξουαλικότητας.

Ναι, και σίγουρα υπάρχει ένα ζήτημα από πού παίρνουν τις πληροφορίες τους τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα της παραγωγικής Τεχνητής Nοημοσύνης. Αν εκπαιδευτούν στο corpus της Τζούντιθ Μπάτλερ, π.χ., θα δώσουν πολύ διαφορετικές απαντήσεις από αυτές που θα έδιναν αν είχαν εκπαιδευτεί στο δικό μου corpus ή στο corpus της Κάθλιν Στοκς (Kathleen Stocks).

Πώς επηρεάζεται η ακαδημαϊκή ζωή και η ελευθερία της έκφρασης από  το ζήτημα του γένους;

Περνάμε  αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ, αναμφίβολα, μια περίοδο κρίσης ελευθερίας του λόγου. Αυτά τα πράγματα συμβαίνουν κατά καιρούς. Σκέφτομαι ότι στον δικό μου κλάδο της φιλοσοφίας, το εκπληκτικό, τουλάχιστον για μένα –ίσως όμως δεν έπρεπε να εκπλήσσομαι– ήταν ότι αρκετοί από τους επαγγελματίες συναδέλφους μου επιδεικνύουν μια εξαιρετικά έντονη δυσανεξία  στην ελευθερία του λόγου αναφορικά με το  θέμα του γένους. Δεν είναι τόσο πολύ ότι διαφωνούν, αλλά ότι θέλουν σίγουρα να σταματήσουν να μιλάνε άνθρωποι σαν εμένα. Η πιο διάσημη περίπτωση ήταν η Κάθλιν Στοκ, φιλόσοφος στο Πανεπιστήμιο του Sussex στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία ουσιαστικά εκδιώχθηκε από το επάγγελμα. Ποτέ δεν πίστευα ότι θα ζούσα για να το δω αυτό – ήταν απολύτως απίστευτο! Φυσικά, η Κάθλιν είχε κατά βάση δίκιο σε όλα. Οπότε, νομίζω ότι σίγουρα γελάει τελευταία, αλλά ήταν εξαιρετικά απογοητευτικό να ανακαλύπτεις κάτι τέτοιο και στο χώρο της φιλοσοφίας.  Βέβαια, όλη τη φιλοσοφία την οφείλουμε στους Έλληνες. Όπως ξέρετε, ο πιο διάσημος δάσκαλος της φιλοσοφίας είναι ο Σωκράτης. Νομίζω λοιπόν ότι ο Σωκράτης θα στριφογύριζε στο μνήμα του στη σκέψη ότι κάποιοι επαγγελματίες φιλόσοφοι προσπαθούν να ακυρώσουν άλλους επαγγελματίες φιλοσόφους ή να τους εμποδίσουν να μιλήσουν.

Επίσης σίγουρα δεν περίμενα ότι το Oxford University Press θα αρνιόταν να δημοσιεύσει το βιβλίο μου. Και σίγουρα επηρέασε πολύ την επαγγελματική μου ζωή, απλά και μόνο επειδή, συνήθως, το ένα πράγμα οδηγεί στο άλλο.

Σε ποιον βαθμό τα θέματα της έμφυλης ταυτότητας επηρέασαν τις πρόσφατες αμερικανικές εκλογές;

 Οι Δημοκρατικοί υπήρξαν τόσο ηλίθιοι σε αυτό το θέμα! Κάποια στιγμή θα σταματήσουν να είναι ηλίθιοι, ελπίζω.  Έκαναν στον Τραμπ αυτό το μοναδικό δώρο. Μόνο να εικάσω μπορώ πόσο στ’ αλήθεια επηρέασε το αποτέλεσμα αλλά, σίγουρα, ο Τραμπ εκμεταλλεύτηκε κάθε πλεονέκτημα της θέσης των Δημοκρατικών που μπορούσε. Πιστεύω ότι μια από τις πιο επιτυχημένες διαφημίσεις της προεκλογικής εκστρατείας, ήταν αυτή που έλεγε κάτι σαν «Η Καμάλα Χάρις είναι για αυτούς/αυτά. Ο Τραμπ είναι για εσάς». Αυτό αποδείχθηκε εξαιρετικά αποτελεσματικό και δημοφιλές. Δεν θα με εξέπληττε αν είχε πράγματι κάνει κάποια διαφορά. Επιπλέον, όταν πρόκειται για τρανς γυναίκες, αθλήτριες στην κατηγορία του γυναικείου αθλητισμού, είναι προφανές ότι το αμερικανικό κοινό, σε γενικές γραμμές, είναι αντίθετο με αυτό – είτε είσαι από την πλευρά των Δημοκρατικών είτε από την πλευρά των Ρεπουμπλικανών. Νομίζω, επίσης, ότι η διάθεση της χώρας είναι αναφανδόν κατά των ορμονικών παρεμβάσεων σε έφηβους με δυσφορία γένους. Οι περισσότεροι άνθρωποι λένε «η φυλομετάβαση είναι μια χαρά, αλλά  περιμένετε μέχρι να ενηλικιωθείτε». Είναι πραγματικά περισσότερο κοινή λογική παρά οτιδήποτε άλλο.  Απλά, πρέπει να θυμάστε ότι όχι πολύ καιρό πριν, κανένας έφηβος, κανένα παιδί 12 ή 13 ή 14 ετών δεν έμπαινε σε ιατρικό πρόγραμμα. Και να που δεν φαίνεται να υπάρχει καμία απόδειξη ότι υπήρξε κάποιο κύμα αυτοκτονιών ή κάτι τέτοιο, το οποίο τώρα, ευτυχώς, είμαστε σε θέση να αποτρέψουμε, όπως ισχυρίζονταν εκείνοι οι οποίοι ήταν  υπέρ της ιατρικής φυλομετάβασης. Με δεδομένο αυτό το γεγονός θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί: «γιατί άραγε υπάρχει τέτοιος ενθουσιασμός για διπλή μαστεκτομή σε δυστυχισμένα 14χρονα κορίτσια;» Ίσως θα έπρεπε να κάνουν μετάβαση και να πάρουν τεστοστερόνη αργότερα, αλλά η τεστοστερόνη είναι ένα φοβερό φάρμακο και μπορούν να πείθουν πολύ ως  άνδρες αν την πάρουν στα 20 τους.  Δεν μπορούμε καθόλου να ξέρουμε  αν οι δυσφορικοί έφηβοι θα συνεχίσουν να είναι δυσφορικοί και ως ενήλικοι.

Πρόσφατα, η αμερικανική κυβέρνηση εξέδωσε ένα εκτελεστικό διάταγμα για τα φύλα.

Είναι σουρεαλιστικό να δηλώνει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ότι υπάρχουν δύο φύλα. Αυτό είναι το πιο γελοίο πράγμα. Επίκειται κάποια απόφαση και για το σχήμα της Γης; Επιπρόσθετα, τα εκτελεστικά διατάγματα έχουν διατυπωθεί με εμπρηστική, αρκετά συχνά πολύ σκληρή γλώσσα, η οποία είναι εντελώς αντιεπαγγελματική, και η κυβέρνηση δεν έχει καμία δουλειά να θέτει τα πράγματα με αυτόν τον τρόπο. Είναι καλό να λέμε ότι υπάρχουν ζητήματα με την ιατρική φυλομετάβαση των παιδιών, ή ότι υπάρχουν ζητήματα με τους άνδρες που διαγωνίζονται σε γυναικεία αθλητική κατηγορία, αλλά δεν υπάρχει καμία απολύτως ανάγκη αυτό να γίνεται με αυτόν τον εμπαθή και  εμπρηστικό τρόπο. Έτσι, από αυτή την άποψη, συμπάσχω με τα διεμφυλικά άτομα που προφανώς αισθάνονται ότι βρίσκονται κατά κάποιον τρόπο υπό πολιορκία αυτή τη στιγμή – και, προφανώς, η κυβέρνηση δεν έχει το συμφέρον τους στο νου της.

Σας έχουν κατηγορήσει ως τρανσφοβικό, σωστά;

Ναι, και προφανώς ακούγεται άσχημα. Νομίζω ότι ο όρος έχει πλέον χάσει κάθε χρήσιμο νόημα. Αυτό είναι πραγματικά ένα παράδειγμα εννοιολογικού πληθωρισμού. Απλώς, η χρήση λέξεως όπως τρανσφοβικοί ή τρανσφοβία απλώς αποδίδονται σε ανθρώπους ή απόψεις με τους οποίους οι ακτιβιστές διαφωνούν.

Είναι ενδιαφέρον γιατί θα πίστευε κανείς ότι ο τρανσφοβικός θα ήταν κάποιος που φοβάται παράλογα τα τρανς άτομα, ότι πανικοβάλλεται ή δημιουργεί πανικό όταν τα βλέπει, ότι τα περιφρονεί και τα μισεί θανάσιμα. Αλλά δεν πρόκειται περί αυτού.

Τι προβλέπετε για το μέλλον;

Η ικανότητά μου να προβλέπω το μέλλον είναι τόσο κακή που συνήθως το αποφεύγω. Ωστόσο,  η εκτίμησή μου είναι ότι πρόκειται πραγματικά για μια παροδική φάση, σε 5 χρόνια περίπου τα πράγματα θα έχουν επανέλθει λίγο έως πολύ στη συνήθη πορεία τους. Η παιδιατρική ιατρική των δύο φύλων θα εκλογικευθεί. Αλλά αυτό είναι πραγματικά μόνο μια εικασία. Η Αμερική είναι μια απρόβλεπτη χώρα.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΛΕΞ ΜΠΕΡΝ

Ο Άλεξ Μπερν είναι καθηγητής φιλοσοφίας στο ΜΙΤ και κατέχει την έδρα Laurance S. Rockefeller στο Τμήμα Γλωσσολογίας και Φιλοσοφίας του MIT. Οι βασικοί τομείς έρευνάς του περιλαμβάνουν τη φιλοσοφία του νου (ιδιαίτερα την αντίληψη και τη συνείδηση), τη μεταφυσική (με έμφαση στο χρώμα), την επιστημολογία (ιδίως την αυτογνωσία) και, βέβαια, τη φιλοσοφία του φύλου και του γένους.

Ο Μπερν σπούδασε στο Birkbeck College του Λονδίνου (BA), στο King’s College London (MA) και ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο Princeton το 1994. Από το 1994 διδάσκει στο MIT.

Έχει δημοσιεύσει σημαντικό αριθμό επιστημονικών άρθρων  και άρθρων για ευρύ κοινό. Κάποια από τα βιβλία του, το Transparency and Self-Knowledge (2018) και, το πιο πρόσφατο, Trouble with Gender: Sex Facts, Gender Fictions (2024), εξετάζει τις έννοιες του φύλου και του γένους, προτάσσοντας την ανάγκη για ανοιχτό και πολιτισμένο διάλογο πάνω σε επίκαιρα και αμφιλεγόμενα κοινωνικά ζητήματα.

Ο Μπερν είναι επίσης ενεργός στην προώθηση της «πολιτισμένης συζήτησης» για δύσκολα φιλοσοφικά και κοινωνικά θέματα, έχοντας ηγετικό ρόλο στο πρόγραμμα Civil Discourse του MIT.

^[1] Ο όρος gender αποδίδεται στα ελληνικά ως γένος, και ο όρος sex ως φύλο. Σε πολλές άλλες περιπτώσεις, ο όρος gender αποδίδεται ως κοινωνικό φύλο και ο όρος sex απλώς ως φύλο ή βιολογικό φύλο (η σχετική ορολογία είναι υπό διαμόρφωση και δεν υπάρχουν ακόμη δόκιμοι όροι). Για τους σκοπούς της παρούσας συνέντευξης, κρίθηκε προσφορότερη η απόδοση του όρου gender ως γένος (παρότι δεν χρησιμοποιείται ευρέως), ώστε η κατανόηση των μεταξύ τους διαφορών να είναι ευχερέστερη.