Λάκης Δόλγερας

Μαρίνα Τσβετάγιεβα, Γήινα Σημεία. Ημερολόγια1917-1920, μετάφραση από τα ρωσικά, πρόλογος: Ιωάννα Σαββίδου, Ηριδανός, Αθήνα 1993, 218 σελ.

Η ρωσίδα ποιήτρια Μαρίνα Τσβετάγιεβα γεννήθηκε στην Μόσχα το 1892, σε ένα μεγαλοαστικό σπίτι. Ο πατέρας της ήταν καθηγητής Καλών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Η μητέρα της, διάσημη πιανίστρια, διανοούμενη, αριστοκρατικής καταγωγής με προγόνους Γερμανούς και Πολωνούς, ήταν δεύτερη σύζυγος του πατέρα της. Πολλά από τα παιδικά της χρόνια τα έζησε στη Γένοβα (λόγω φυματίωσης της μητέρας πήγαν σε θερμά κλίματα). Μετά το θάνατο της μητέρας της, το 1904, πέρασε τα εφηβικά της χρόνια στη Λωζάνη. Το 1908 σπούδασε φιλολογία στη Σορβόνη.

Οι απόψεις του Αναστάση Πεπονή και του κριτικού Αλέξ. Αργυρίου

Το αφήγημα που παραθέτουμε παρακάτω είναι γραμμένο από τον ιστορικό David Brewer - και αναδημοσιεύεται από το βιβλίο του Ελλάδα, 1453-1821. Οι άγνωστοι αιώνες, μετάφραση από τα αγγλικά: Νίκος Γάσπαρης, επιμέλεια: Αντωνία Γουναροπούλου, Πατάκη, Αθήνα 2018, 440 σελ., για το οποίο έγραψα μικρή κριτική στη ρουμπρίκα μου «Το μικρό και το μεγάλο» στο τεύχος 134 του Books' Journal, η οποία συνόδευσε το παράθεμα που θα διαβάσετε παρακάτω. Αναδημοσιεύεται εδώ με αφορμή την επέτειο της καθοριστικής για την Ευρώπη Μάχης της Ναυπάκτου (με λίγη καθυστέρηση), ως μικρή συνεισφορά στην ευρωπαϊκή ιστορία - αν και Έλληνες πολέμησαν και με τα δύο στρατόπεδα, και στο στόλο της Ιερής Συμμαχίας και στο στόλο των Οθωμανών. 

Edith Sollohub, The Russian Countess. Escaping revolutionary Russia, Impress Books Ltd, 2009, 514 σελ.

Η Έντιθ Σολοχιούμπ έγραφε  τις αναμνήσεις της για πολλά χρόνια μετά την απόδρασή της από τη Ρωσία εξ ολοκλήρου στα αγγλικά. Διηγείται εμπειρίες  από την ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή στην πατρίδα, τα πάθη, τις πολλές δύσκολες, επικίνδυνες και οδυνηρές περιπέτειες μέχρι να φθάσει στην υπερωρία και στην ελευθερία. Μετά το θάνατό της, το 1965, βρέθηκαν δακτυλόγραφες και χειρόγραφες σελίδες που συγκρότησαν έναν τόμο ο οποίος εκδόθηκε σε επιμέλεια της νύφης της, Βαλερί Σολοχιούμπ, τον Ιούνιο του 2009 – και δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά.

Landru, Απομνημονεύματα, επίλογος: Μάριος Μαρκίδης, Σμίλη, Αθήνα 1989, 122 σελ.

LANDRU, ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ, έγραφε ο τίτλος του βιβλίου. Ήξερα τον Ανρί Ντεζιρέ Λαντρύ ως κατ’ εξακολούθηση δολοφόνο γυναικών – είχα δει την ταινία Ο κύριος Βερντού του Τσάρλι Τσάπλιν,  δεν μου είχε αρέσει, το θέμα όμως ήταν σοκαριστικό και πολλαπλά ενδιαφέρον. Σκέφθηκα: απομνημονεύματα; Έγραψε ο δολοφόνος απομνημονεύματα; Πήρα το βιβλίο απ’ τον πάγκο του βιβλιοπωλείου και το άνοιξα, είδα ότι είχε ημερολογιακές εισαγωγές αναγραφών. Το αγόρασα.

Όσιπ Μαντελστάμ, Το αιγυπτιακό γραμματόσημο, μετάφραση από τα ρωσικά - επίμετρο: Βιργινία Γαλανοπούλου, Οροπέδιο, Αθήνα 2016, 135 σελ.

Τη στιγμή που κάποιος παίρνει στα χέρια του ένα βιβλίο, βρίσκεται στην ίδια κατάσταση μ’ εκείνον τον άνθρωπο των παραμυθιών που σηκώνει από το έδαφος ένα άγνωστο ταπωμένο μπουκάλι. Αγνοεί τι περιέχει· ίσως να διαθέτει κάποιες ασαφείς πληροφορίες ή να κάνει εικασίες. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται να το ανοίξει για ν’ αρχίσει να βγαίνει το τζίνι, το πνεύμα του μπουκαλιού ή, στην περίπτωσή μας, του βιβλίου, που κάποιος άλλος, άλλοτε, έκλεισε εκεί μέσα.

Stephen Crane, Κόκκινο παράσημο ανδρείας, μετάφραση από τα αγγλικά - επίμετρο: Κατερίνα Σχινά, διαλέγεσθαι, Αθήνα 2019, 295 σελ.

Ο Stephen Crane (1871-1900) έγραψε το μυθιστόρημα του Αμερικανικού Εμφυλίου Το κόκκινο παράσημο ανδρείας^[i] (The Red Badge of Courage),  δίχως να πολεμήσει ή να τον παρακολουθήσει εκ του σύνεγγυς, αφού δεν ήταν καν γεννημένος όταν τελείωσε. Όμως, όταν διαβάζει κανείς το βιβλίο, έχει την αίσθηση της άμεσης συμμετοχής και της εσωτερικής γνώσης καταστάσεων και γεγονότων. Μοιάζει στο σημείο αυτό με τον Όμηρο και τα έπη του.

Θωμάς Στεργιόπουλος, Ο θάνατος του Κώστα Ταμπάνη, Διηγήματα, Ροές, Αθήνα 2010, 169 σελ.

Τα διηγήματα του Θωμά Στεργιόπουλου είναι διηγήματα της ζωής του χωριού. Καμία σχέση με βουκολικά ειδύλλια: θυμίζουν και τιμούν τους παλιούς μεγάλους έλληνες διηγηματογράφους. Κυριαρχούνται από την αντίληψη ότι ένας τόπος, η Βόρειος Ήπειρος, η μειονοτική περιοχή της Νότιας Αλβανίας, είναι οι άνθρωποί του και  δίνουν μια υπέροχη στην καθαρότητά της πανοραμική εικόνα αυτού του τόπου, του τόσο γνωστού και τόσο άγνωστου.

Μαριούπολη, μια πόλη με ωραίο όνομα, ανοιχτή στην θάλασσα. Την αρχαία θάλασσα της Αργοναυτικής Εκστρατείας, στα όρια του ελληνισμού.

Sigmund Freud / Stefan Zweig, Αλληλογραφία (1908-1939), μετάφραση από τα γερμανικά: Ελευθέριος Καρτάκης, Ίρις Νομικού, Printa, Αθήνα 2003, 190 σελ.

Για περισσότερα από τριάντα χρόνια, ο Στέφαν Τσβάιχ αλληλογραφούσε με τον Σίγκμουντ Φρόυντ. Ο Φρόυντ ενθουσιάζεται με τον Τσβάιχ, εκτιμά  τη «βαθιά σεμνότητά» του, το λογοτεχνικό ύφος του και τα επίκαιρα θέματά του. Αλλά κι ο Τσβάιχ έχει διαβλέψει απ’ την αρχή την ιδιοφυΐα του Φρόυντ, που πιστεύει ότι είναι πνευματικό ανάστημα ισάξιο του Προυστ, του Τζόυς και του Λώρενς. Και αγωνίζεται για να κερδίσει το Νόμπελ. Τους ένωσαν πολλά – και πιο πολύ απ’ όλα, η απέχθεια για τον ναζισμό και τα δεινά που έφερνε στην Ευρώπη και τον κόσμο. (τεύχος 126)