Παρεμβάσεις

Ενεργός πολίτης και ιδεολόγος από τα φοιτητικά του χρόνια, ο Ρόδης Ρούφος έλαβε μέρος στην εθνική αντίσταση κατά των Γερμανών στη διάρκεια της Κατοχής, αρχικά στην Αθήνα (Ιερά Ταξιαρχία και ΡΑΝ) και το 1944 ως μέλος του Ιερού Λόχου των φοιτητών, κοντά στον Ναπολέοντα Ζέρβα του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ). Το κείμενο που ακολουθεί επιδιώκει να συμβάλει στην κατανόηση της παραγνωρισμένης συνεισφοράς του ΕΔΕΣ και του ηγέτη του, του Ναπολέοντα Ζέρβα. (Τεύχος 133)

Το τεύχος 135 του Books' Journal, που κυκλοφορεί, μεταξύ πολλών άλλων, δημοσιεύει και μια μεγάλη συνέντευξη με με τον καθηγητή Ιστορίας του Yale, Arne Westad, και βασικό θέμα τις γεωστρατηγικές εκτιμήσεις του καθηγητή για την παγκόσμια κατάσταση μετά τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία. Η πιο ακλόνητη πεποίθησή του αφορά τη Ρωσία, την οποία περιγράφει ως αποτυχημένη χώρα, βαθυτατα εξαρτημένη πλέον από την Κίνα, η οποία θα εκμεταλλευτεί αυτή την ανάγκη. Γιατί όμως η πρόσδεση στην Κίνα δεν θα βοηθήσει στο ελάχιστο τη χώρα; Ενδεικτικά, δημοσιεύουμε το απόσπασμα που ακολουθεί:

Ο Ρόδης Ρούφος και ο έργω εκσυγχρονιστής πολιτικός Αναστάσης Πεπονής (1924-2011) γνωρίστηκαν τα δύσκολα χρόνια της κατοχής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η κατοχική θητεία κατά τα φοιτητικά θρανία υπήρξε ολιγόμηνη. Από τον Οκτώβριο του 1942 έως τον Απρίλιο του 1943. Η φιλία τους, όμως, που ξεκίνησε εκείνη την εποχή και σφυρηλατήθηκε μέσα από τις κοινές αγωνίες και τα όνειρα της γενιάς τους –δηλαδή τους αγώνες, τις θυσίες αλλά και τις ήττες και τις απογοητεύσεις στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, του εμφυλίου, της μετεμφυλιακής περιόδου και, στο τέλος, της δικτατορίας των συνταγματαρχών– κράτησε ώς το τέλος, δηλαδή ώς τον πρόωρο, δυστυχώς, θάνατο του Ρούφου, το 1972.

Το αφήγημα που παραθέτουμε παρακάτω είναι γραμμένο από τον ιστορικό David Brewer - και αναδημοσιεύεται από το βιβλίο του Ελλάδα, 1453-1821. Οι άγνωστοι αιώνες, μετάφραση από τα αγγλικά: Νίκος Γάσπαρης, επιμέλεια: Αντωνία Γουναροπούλου, Πατάκη, Αθήνα 2018, 440 σελ., για το οποίο έγραψα μικρή κριτική στη ρουμπρίκα μου «Το μικρό και το μεγάλο» στο τεύχος 134 του Books' Journal, η οποία συνόδευσε το παράθεμα που θα διαβάσετε παρακάτω. Αναδημοσιεύεται εδώ με αφορμή την επέτειο της καθοριστικής για την Ευρώπη Μάχης της Ναυπάκτου (με λίγη καθυστέρηση), ως μικρή συνεισφορά στην ευρωπαϊκή ιστορία - αν και Έλληνες πολέμησαν και με τα δύο στρατόπεδα, και στο στόλο της Ιερής Συμμαχίας και στο στόλο των Οθωμανών.

Γιατί οι Συμφωνίες του Μινσκ ήταν καταδικασμένες εξαρχής – και τα μαθήματα που προσφέρουν
Πριν από τις 24 Φεβρουαρίου 2022, οι ρωσο-ουκρανικές συμφωνίες που είχαν υπογραφεί στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας το 2014-2015 θεωρήθηκαν από πολλούς παρατηρητές αποφασιστικό στάδιο στην πορεία διευθέτησης της σύγκρουσης στο Ντονμπάς. Ωστόσο, οι αμφιλεγόμενες Συμφωνίες του Μινσκ υπογράφηκαν υπό καθεστώς απειλής. Σε αντίθεση με μια διαδεδομένη πεποίθηση που υποστηρίχθηκε τα τελευταία επτά χρόνια, τα ποικίλα έγγραφα που το Κρεμλίνο επέβαλε προς αποδοχή και υπογραφή στο Κίεβο, στο πλαίσιο μιας συντριπτικής ουκρανικής ήττας από τις στρατιωτικές και παραστρατιωτικές δυνάμεις της Ρωσίας τον Σεπτέμβριο του 2014 και τον Φεβρουάριο του 2015, δεν αποτελούσαν λύση αλλά μέρος του προβλήματος. Αυτές οι Συμφωνίες ήταν εν μέρει πρόδηλη παραβίαση του διεθνούς δικαίου καθώς υπονόμευαν θεμελιώδεις αρχές, όπως η πολιτική κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα των κρατών, η μη χρήση δύναμης και η εθνική αυτοδιάθεση. Η θερμή υποδοχή τους και η νομιμοποίησή τους από ποικίλα κράτη της Δύσης βοήθησε αποφασιστικά να λάβουν χώρα μονιμότερες παραβιάσεις που υπονόμευαν το μεταπολεμικό (μετά το 1945) διεθνές σύστημα. Οι Συμφωνίες του Μινσκ, επίσης, υπόρρητα, υπονόμευαν βασικές δημοκρατικές αρχές και προδιαγραφές. Αποτέλεσαν τα κύρια εργαλεία του Κρεμλίνου ώστε να δρέψει τους καρπούς της αρχικά καλυμμένης στρατιωτικής του επιθετικότητας εναντίον της Ουκρανίας. Παραδόξως, τα δυτικά κράτη διεύρυναν την προφανή ανατροπή της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας από το Κρεμλίνο, με πολλούς τρόπους: από τη μία πλευρά, παραβλέποντας το αποτέλεσμα των Συμφωνιών του Μινσκ και πιέζοντας την Ουκρανία να εφαρμόσει τις πλέον αμφιλεγόμενες προβλέψεις τους. την ίδια στιγμή, από την άλλη πλευρά, μη υποστηρίζοντας επαρκώς μια κανονιστικά αποδεκτή ερμηνεία των Συμφωνιών και μη υποχρεώνοντας τη Μόσχα να λογοδοτήσει, τόσο για τις παραβιάσεις των Συμφωνιών όσο και για την υπονόμευση των διαπραγματεύσεων στην Τριμερή Ομάδα Επαφών (στο εξής ΤΟΕ-Trilateral Contact Group, TCG) και αλλού.