Παρεμβάσεις

Στις 26 Μαρτίου 2024, η ελληνική ομάδα ανδρών απέτυχε να προκριθεί στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου (Euro), ηττημένη από τη Γεωργία, σε αγώνα που έλαβε χώρα στην Τυφλίδα. Ανατρέχοντας, κατήφεια και προβληματισμός παρουσιάστηκε μεταξύ των eλλήνων φιλάθλων, παικτών και ιθυνόντων. Η αναμενόμενη χαρά, στις τάξεις της οικοδέσποινας, ήταν αναμεμειγμένη με συγκίνηση για την επερχόμενη παρθενική συμμετοχή σε οποιοδήποτε μεγάλο διεθνές τουρνουά. Από τον σπόρο που φυτεύτηκε στην κοινωνία, στα προκριματικά, ξεπήδησε ένα βλαστάρι, το οποίο θέριευε με κάθε επιτυχία, κατά τη μείζονα φάση. Παρότι οι Γεωργιανοί εντέλει αποκλείστηκαν, το κλίμα ευφορίας στους δρόμους θύμιζε τον αντίκτυπο της πορείας της Ελλάδας στο Euro, 20 χρόνια νωρίτερα.

Στις 18 Δεκεμβρίου 1949, μερικές εβδομάδες μετά τη συντριβή του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) στον Γράμμο και τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, ένας από τους πιο «φωτισμένους» ηγέτες του ΚΚΕ, ο Νίκος Μπελογιάννης, ο «άνθρωπος με το γαρύφαλλο», που αγιοποιήθηκε στα χρόνια της Μεταπολίτευσης όσο λίγοι άλλοι, απηύθυνε ομιλία προς τα μέλη του ΚΚΕ με την ευκαιρία των γενεθλίων του Στάλιν (18 Δεκεμβρίου 1878, Γκόρι, Γεωργία).

Τo έτος που φεύγει συμπληρώνονται 20 χρόνια από το θάνατο και 100 από τη γέννηση του Ρένου Αποστολίδη. Με αυτή την αφορμή, διερευνούμε συνοπτικά τον τρόπο με τον οποίο ο λόγος και η δημόσια παρουσία του κερδίζουν τη μάχη με τον χρόνο.

Ο πρόσφατος θάνατος του Χρήστου Γιανναρά προκάλεσε πολλές συζητήσεις γύρω από τις ιδέες του και την απήχησή τους στην κοινή γνώμη. Λίγοι θα αμφισβητήσουν ότι υπήρξε συνεπής στις ιδέες αυτές τις οποίες διατύπωσε σε πολυάριθμα βιβλία και άρθρα, σε ομιλίες, καθώς και σε συνεντεύξεις που έχει δώσει κατά καιρούς. Πέρα από το ίδιο του το έργο με το οποίο πολλοί έχουν ασχοληθεί, είτε εκθειάζοντάς το είτε ασκώντας αυστηρή κριτική, ο Γιανναράς δημιούργησε ένα πρότυπο διανοητή που επικράτησε στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης. Το πρότυπο αυτό είναι εκείνο του θεωρού, του υπέρτατου γνώστη, που συλλαμβάνει τα μηνύματα των καιρών και δίνει κατευθύνσεις. Είναι ο στοχαστής ως νοητάρχης –για να χρησιμοποιήσω μια αρχαία λέξη–, ως υπέρτατος διανοητής, ο οποίος κατέχει κάποιο ανεπίγνωστο προνόμιο να διαβάζει «σωστά» τα σημεία των καιρών, να είναι θεωρός της Ιστορίας.

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι τo έργο και η σκέψη του Hans J. Morgenthau θέτουν τη βάση από την οποία διαμορφώθηκαν οι διεθνείς σχέσεις ως επιστήμη. Το magnum opus του, Η Πολιτική μεταξύ των Εθνών, αποτέλεσε ένα κλασικό έργο αναφοράς για γενιές φοιτητών, στοχαστών και καθηγητών, ένα εγχειρίδιο που ακόμα και σήμερα ανατρέχουμε για να μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε τις προκλήσεις της δικής μας εποχής. Η παρουσία των 6 αρχών του πολιτικού ρεαλισμού θεωρείται ότι εδραίωσαν τον ρεαλισμό ως κυρίαρχη παράδοση στη διεθνή πολιτική, ως το κυρίαρχο μοντέλο ερμηνείας και ανάλυσης των αλλαγών στο παγκόσμιο στερέωμα, όπως επίσης και ότι σ’ αυτές συνοψίζονται τα αξιώματα που καθιστούν μια θεωρία ρεαλιστική.

Ο Μπουαλέμ Σανσάλ (Boualem Sansal), γνωστός γαλλοαλγερινός συγγραφέας που έχει βραβευτεί στη Γαλλία, συνελήφθη από τις αλγερινές αρχές το Σάββατο, 16 Νοεμβρίου, από το αεροδρόμιο του Αλγερίου, αμέσως μετά την προσγείωση της πτήσης του από τη Γαλλία, αλλά ουσιαστικά απήχθη σε άγνωστο προορισμό και η τύχη του αγνοείται. Οι εκδότες του στη Γαλλία ανησυχούν για την τύχη του, ενώ την ανησυχία του εκδήλωσε και ο γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν. Στο παρελθόν υπήρξε κρατικός αξιωματούχος στην πατρίδα του, η ζωή του όμως έγινε πολύ δύσκολη ιδιαίτερα μετά το 2012 και την επίσκεψή του στο Ισραήλ.

Ένα ιδεολογικο-πολιτικό χρονικό

Το άρθρο που ακολουθεί άρχισε να γράφεται από την επομένη του αντισημιτικού πογκρόμ της 7ης Οκτωβρίου 2023 κατά των Εβραίων και του Ισραήλ. Το σταμάτησα λίγο πριν τα τέλη Δεκεμβρίου 2023. Το άφησα αδημοσίευτο, σκοπεύοντας να συνεχίσω την παρακολούθηση των σχετικών εξελίξεων. Πράγμα που για προσωπικούς λόγους δεν συνέβη. Ας πω ωστόσο ότι από ό,τι ακολουθεί, που απηχεί εκτός από τις σκέψεις μου, τα συναισθήματά μου και ένα παρεπόμενο ύφος των ημερών εκείνων, δεν έχω να αφαιρέσω σήμερα τίποτα. Το ακριβώς αντίθετο μάλιστα. Α.Π.  

Οι τρεις ηγέτες του και το πογκρόμ της 7/10/2023

Ό,τι σήμερα ονομάζεται «τρομοκρατία» απεικονίζεται καταρχάς στις εγκληματικές ενέργειες των τζιχαντιστών, οι πρωταρχικοί στόχοι των οποίων είναι «οι χριστιανοί» (ή «η Δύση») και «οι Εβραίοι» (ή «οι σιωνιστές»). Ιδιαιτέρως στη Γαλλία, η παλαιστινιακή ή η ισλαμο-παλαιστινιστική τρομοκρατία είναι το νέο πρόσωπο της τρομοκρατίας από την αρχή της δεκαετίας του 1980. Στις 3 Οκτωβρίου 1980, στο Παρίσι, μια βομβιστική επίθεση κατά της συναγωγής της οδού Κοπέρνικου είχε αποτέλεσμα τέσσερις νεκρούς και 46 τραυματίες. Η έρευνα που ακολούθησε υπέδειξε την ομάδα κομάντο του FPLP-OS (Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης - Ειδικές Επιχειρήσεις), που περιλάμβανε τον ακτιβιστή Ασάν Ντιάμπ ως τον υπεύθυνο της αντιεβραϊκής επίθεσης.

Φαντάζομαι πως ήδη από τον τίτλο ορισμένοι, κορεσμένοι από τις «προειδοποιήσεις» καταστροφολόγων, θα αισθανθούν ενοχλημένοι. Ωστόσο… Ίσως το θέμα αξίζει στην παρούσα συγκυρία κάποια διερεύνηση. Ειδικότερα…

Μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι ο Βασίλης Χατζηπαναγής δεν υπήρξε μόνο ο καλύτερος έλληνας ποδοσφαιριστής αλλά ήταν και ο πιο αδικημένος. Διαβάστε γιατί.

Οι αρχαίοι Αθηναίοι, που επινόησαν τη δημοκρατία, επέλεγαν μεγάλο αριθμό κρατικών αξιωματούχων με τυχαία κλήρωση μεταξύ ενός συνόλου υποψηφίων που πληρούσαν συγκεκριμένα κριτήρια. Τι θα γινόταν εάν αντιγράφαμε τους αρχαίους Αθηναίους για να επιλέξουμε δημάρχους, περιφερειάρχες, βουλευτές, ανώτατους δικαστές, ακόμη και πρωθυπουργούς; Πόσο δημοκρατική θα ήταν μια δημοκρατία οι κυβερνλησεις της οποίας θα ορίζονταν με κλήρωση;

Στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στα προβλήματα και στις αντιπαραθέσεις των δύο χωρών που εν πολλοίς εστιάζονται στο χώρο, στη θάλασσα δηλαδή του Αιγαίου, σύγχρονοι και αρχαίοι μύθοι, μνήμες, ιστορίες, άγνοια, προκαταλήψεις παλιές και νέες παρανοήσεις συναντούν τις σημερινές  πραγματικότητες. Στις σχέσεις των δύο χωρών, οι λέξεις συχνά ενοχοποιούνται ή στρεβλώνονται με τέτοιον τρόπο ώστε να καθιστούν δύσκολή την ορθολογική πρόσληψη της πραγματικότητας και της επίλυσης των προβλημάτων μέσα από δίκαιους και έντιμους συμβιβασμούς.