«Οι Πατέρες-Ιδρυτές [των ΗΠΑ] θέλησαν να μας προστατεύσουν από την απειλή που αναγνώριζαν, την τυραννία που κατατρόπωσε την αρχαία δημοκρατία. Σήμερα, το πολιτικό μας σύστημα αντιμετωπίζει νέες απειλές που δεν διαφέρουν από τον ολοκληρωτισμό του εικοστού αιώνα. Δεν είμαστε σοφότεροι από τους Ευρωπαίους που είδαν τη δημοκρατία να υποκύπτει στο φασισμό, το ναζισμό ή τον κομμουνισμό. Το μοναδικό μας πλεονέκτημα είναι ότι μπορούμε να μάθουμε από την εμπειρία τους.»
Timothy Snyder, καθηγητής του Γέιλ, στο βιβλίο του Απέναντι στην Τυραννία
Ivy League
- Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Έτος ίδρυσης: 1636. Διαθέτει τη μεγαλύτερη ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη στον κόσμο, με πάνω από 20 εκατομμύρια τόμους. Έχει εκπαιδεύσει 8 από τους 45 προέδρους των ΗΠΑ (ο Τραμπ δεν μετράει γιατί δεν θα είχε τα φόντα να μπει ούτως ή άλλως), περισσότερους από οποιοδήποτε άλλο πανεπιστήμιο, με τη σχετική λίστα να περιλαμβάνει τον Τζον Άνταμς, τους δύο Ρούσβελτ, τον Τζον Φ. Kένεντι, τον Τζορτζ Μπους πατέρα και τον Μπαράκ Ομπάμα. Στο Χάρβαρντ ανακαλύφθηκε, μεταξύ πολλών άλλων, η αναισθησία, ο εγκεφαλογράφος, η θεραπεία του επιλόχειου πυρετού, το εμβόλιο της πολιομυελίτιδας, η πρώτη θεραπεία για την παιδική λευχαιμία.
- Πανεπιστήμιο Γέιλ. Έτος ίδρυσης: 1701. Διαθέτει το πρώτο πανεπιστημιακό μουσείο τέχνης στις Ηνωμένες Πολιτείες, την περίφημη Πινακοθήκη του Πανεπιστημίου Γέιλ, που ιδρύθηκε το 1832. Στεγάζει έργα των Βαν Γκογκ, Πικάσο, Μονέ και πολλών άλλων διάσημων ζωγράφων —με είσοδο για το κοινό εντελώς δωρεάν. Ανέπτυξε και εισήγαγε τη χημειοθεραπεία, την πρώτη τεχνητή καρδιά, την πρώτη θεραπεία για διαβήτη Τύπου 1. Ανακάλυψε την μελατονίνη, και ανέπτυξε το πρώτο αντιικό φάρμακο.
- Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. Έτος ίδρυσης: 1740. Ιδρύθηκε από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο, ο οποίος οραματίστηκε ένα ίδρυμα που θα συνδύαζε την πρακτική και την κλασική εκπαίδευση, καθιστώντας το έτσι το πρώτο πανεπιστήμιο στις ΗΠΑ με τα δύο αυτά χαρακτηριστικά.
- Πανεπιστήμιο Πρίνστον. Έτος ίδρυσης: 1746. Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ήταν μόνιμος ερευνητής στο Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών, το οποίο συνδέεται με το Πρίνστον, και έζησε εκεί μεγάλο μέρος της ζωής του.
- Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Έτος ίδρυσης: 1754. Διοργανώνει τα βραβεία Πούλιτζερ, τα κορυφαία βραβεία στην αμερικανική δημοσιογραφία και τις τέχνες. Έχει επίσης συμβάλει σημαντικά στις ιατρικές επιστήμες.
- Πανεπιστήμιο Μπράουν. Έτος ίδρυσης: 1764. Ήταν το πρώτο πανεπιστήμιο της Ivy League που δέχθηκε φοιτητές ανεξαρτήτως θρησκεύματος, μια τολμηρή κίνηση στην αποικιοκρατική Αμερική.
- Dartmouth College. Έτος ίδρυσης: 1769. Ιδρύθηκε αρχικά για να εκπαιδεύσει τους ιθαγενείς Αμερικανούς, και εξακολουθεί να λειτουργεί σήμερα ένα πρόγραμμα για τους ιθαγενείς Αμερικανούς, ένα από τα πιο αξιόλογα στη χώρα.
- Πανεπιστήμιο Cornell. Έτος ίδρυσης: 1865. Ιδρύθηκε ως ένα «μη θρησκευτικό» και «πρακτικό» ίδρυμα, με τον ιδρυτή Ezra Cornell να δηλώνει: «Θα ήθελα να ιδρύσω ένα ίδρυμα όπου κάθε άτομο μπορεί να βρει σπουδές σε οποιαδήποτε κατεύθυνση». Ήταν ένα από τα πρώτα πραγματικά χωρίς αποκλεισμούς αμερικανικά πανεπιστήμια που δέχτηκε από την αρχή γυναίκες και φοιτητές όλων των φυλών, θρησκειών και καταβολών.
Αυτά είναι τα 8 πανεπιστήμια της Ivy League, τα ελίτ πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Όλα, εκτός από ένα, ιδρύθηκαν προτού οι ΗΠΑ γίνουν ανεξάρτητο κράτος. Όλα λειτουργούν ακόμη, αποτελώντας την κορωνίδα της εκπαίδευσης, της έρευνας και της πνευματικής παραγωγής των ΗΠΑ —και όλα αυτά ανεξάρτητα από τις φωνές τον τελευταίο καιρό ότι έχουν χάσει την πυξίδα τους, που ισχύει μεν, αλλά ουσιαστικά αποτελεί μόνο αφορμή για αυταρχικές επιθέσεις.
Η αυταρχική θύελλα
Ο Ντόναλντ Τραμπ, έχοντας μπει στο καστ του Βλαντίμιρ Πούτιν ως «ο χρήσιμος ηλίθιος», και αφού έσπασε τα μούτρα του στην Ουκρανία, έστρεψε το μένος του σε εγχώριους στόχους. Στην αρχή έβαλε στο στόχαστρο δικηγορικές εταιρείες, όπως την Paul Weiss, η οποία είχε εμπλακεί σε έρευνα του εισαγγελέα του Μανχάταν για τα οικονομικά του Τραμπ πριν από την προεδρία του. Η εταιρεία, που όπως είπε αντιμετώπισε μία «υπαρξιακή κρίση», έβαλε την ουρά κάτω από τα σκέλια και διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία με τον Τραμπ, δεχόμενη να παρέχει δωρεάν νομικές υπηρεσίες και να εγκαταλείψει τις πολιτικές Διαφορετικότητας, Ισότητας και Συμπερίληψης. Άλλες δικηγορικές εταιρείες, ωστόσο, κατέθεσαν αγωγές αμφισβητώντας τα διατάγματα ως αντισυνταγματικά.
Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας μία σκοτεινή Επιτροπή Εποπτείας κατά του Αντισημιτισμού ως Δούρειο Ίππο, επιτέθηκε στα ιδιωτικά πανεπιστήμια με εξωφρενικά αυταρχικά diktat. Ξεκίνησε με το Κολούμπια, ως ινδικό χοιρίδιο των αυταρχικών πολιτικών του, το οποίο απείλησε με κόψιμο χρηματοδοτήσεων 400 εκατομμυρίων δολαρίων αν δεν συμμορφωθεί με μια μεγάλη λίστα που περιλάμβανε: την κατάργηση του πειθαρχικού συμβουλίου του Πανεπιστημίου· την παραχώρηση «πλήρους εξουσίας επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας συλλήψεων και απομάκρυνσης ταραχοποιών» στις κρατικές δυνάμεις ασφαλείας· και την απαίτηση να θέσει το τμήμα Μεσανατολικών, Νοτιοασιατικών και Αφρικανικών Σπουδών σε «ακαδημαϊκή διαχείριση» για πέντε χρόνια —ένα ακραίο βήμα που μπορεί να λάβει η διοίκηση ενός πανεπιστημίου για να πάρει τον έλεγχο ενός τμήματος που θεωρεί δυσλειτουργικό. Το πανεπιστήμιο, έλεγε η σχετική επιστολή, πρέπει να ικανοποιήσει τα αιτήματα μέχρι τις 20 Μαρτίου, προκειμένου να ξεκινήσουν «επίσημες διαπραγματεύσεις» με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, όχι για να αποκατασταθεί η ροή των χρηματοδοτήσεων.
Το Κολούμπια υπέκυψε σε αυτές τις αξιώσεις, στέλνοντας στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση έγγραφο με λεπτομερή κατάλογο των σχεδιαζόμενων διοικητικών ενεργειών και αλλαγών πολιτικής, και χρυσώνοντας το πικρό αυτό χάπι, λέγοντας ότι οι ενέργειες αυτές «ήταν αποφάσεις με γνώμονα το Κολούμπια, οι οποίες λαμβάνονται σύμφωνα με τις αξίες και την αποστολή μας». Κουραφέξαλα. Το μόνο που έγινε ήταν μια διαδήλωση στην οποία μέλη του διδακτικού προσωπικού κρατούσαν αμερικανικές σημαίες και πλακάτ που έγραφαν «Κολούμπια αντιστάσου», «Προστατέψτε τους φοιτητές μας», «Προστατέψτε την έρευνά μας», «Υπερασπιστείτε την ελευθερία του λόγου» και «Υπερασπιστείτε την ακαδημαϊκή ελευθερία». Ένα άτομο κρατούσε επίσης ένα πλακάτ που έγραφε: «Κανένας κατευνασμός. Είμαι Γερμανός και ξέρω πού οδηγεί».
Ομπάμα: Τι πρέπει να γίνει
Πριν από λίγες μέρες, ο πρώην πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα, μιλώντας στο κολέγιο Χάμιλτον, είπε μεταξύ άλλων:
Μια ομοσπονδιακή κυβέρνηση που απειλεί τα πανεπιστήμια αν δεν παραδώσουν φοιτητές που ασκούν το δικαίωμά τους στην ελευθερία του λόγου μού δημιουργεί μεγάλη ανησυχία. Με προβληματίζει περισσότερο η ιδέα ότι ένας Λευκός Οίκος μπορεί να πει σε δικηγορικά γραφεία ότι αν εκπροσωπούν πελάτες που δεν του αρέσουν θα διακόψει όλες του τις συνεργασίες μαζί τους ή θα τους απαγορεύσει να εκπροσωπούν τους ανθρώπους αποτελεσματικά. Αυτού του είδους η συμπεριφορά είναι αντίθετη με το θεμελιώδες κοινωνικό συμβόλαιο που έχουμε ως Αμερικανοί.
Θέλουμε να το διορθώσουμε αυτό και κανένας δεν πρόκειται να έρθει να μας σώσει. Δεν είναι αρκετό να λες ότι είσαι υπέρ κάποιου πράγματος. Ίσως πρέπει να κάνεις πραγματικά κάτι και -ενδεχομένως- να θυσιάσεις κάτι. Αν είσαι δικηγορικό γραφείο που απειλείται μπορεί να χρειαστεί να πεις, «εντάξει, θα χάσουμε κάποιες δουλειές επειδή θα υπερασπιστούμε τις αρχές μας».
Αν είσαι πανεπιστήμιο, ίσως χρειαστεί να πεις, «Κάνουμε όντως τα πράγματα ορθά; Έχουμε πράγματι παραβιάσει τις αξίας μας, ο κώδικάς μας παραβίασε το νόμο με κάποιο τρόπο;» Αν όχι, τότε απλά σας εκφοβίζουν. Λοιπόν, θα πρέπει να είστε σε θέση να πείτε γι' αυτόν τον σκοπό έχουμε αυτό το μεγάλο καταπίστευμα. Θα υπερασπιστούμε αυτά που πιστεύουμε και θα πληρώνουμε τους ερευνητές μας για ένα διάστημα από αυτό και θα παραιτηθούμε από την επιπλέον πτέρυγα ή το φανταχτερό γυμναστήριο που μπορούμε να το καθυστερήσουμε για μερικά χρόνια, επειδή η ακαδημαϊκή ελευθερία μπορεί να είναι λίγο πιο σημαντική».
Για το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας –και μέχρι σήμερα- στα περισσότερα μέρη του κόσμου υπάρχει ένα κόστος για την αμφισβήτηση της εξουσίας, ιδιαίτερα όταν γίνεται κατάχρησή της.
Πολεμοφόδια για τον Αγώνα
Το καταπιστεύματα των πανεπιστημίων, στα οποία αναφέρθηκε ο Ομπάμα, είναι τεράστια (στην περίπτωση του Χάρβαρντ είναι το 25% του ΑΕΠ της Ελλάδας):
Χάρβαρντ: 52 δισ. $
Γέιλ: 41 δισ. $
Πρίνστον: 34 δισ. $
UPenn: 22 δισ. $
Κολούμπια:15 δισ. $
Cornell: 11 δισ. $
Dartmouth: 8 δισ. $
Μπράουν: 7 δισ. $
Τα πρόσφατα γεγονότα δείχνουν ότι όσα πανεπιστήμια τολμήσουν να προβάλουν αντίσταση, θα τα χρειαστούν αυτά τα χρήματα.
Εν τω μεταξύ, οι εκβιαστικές απειλές πολλαπλασιάζονται. Εκτός από το Κολούμπια, η κυβέρνηση Τραμπ πάγωσε 1 δισ. δολάρια για το Cornell. Tο πανεπιστήμιο δήλωσε ότι οι επιχορηγήσεις που επηρεάστηκαν περιλάμβαναν «έρευνα σε νέα υλικά για κινητήρες αεριωθούμενων αεροσκαφών, συστήματα πρόωσης, δίκτυα πληροφοριών μεγάλης κλίμακας, ρομποτική, υπεραγωγούς, διαστημικές και δορυφορικές επικοινωνίες, καθώς και έρευνα για τον καρκίνο». Δηλαδή έρευνα αιχμής που επηρεάζει την πρόοδο, καθώς και ανθρώπινες ζωές.
Το Χάρβαρντ αποφασίζει να πολεμήσει
Η πιο θεαματική, ωστόσο, περίπτωση είναι αυτή του Χάρβαρντ. Τα γεγονότα έχουν πάρει μεγάλη δημοσιότητα, και συνοπτικά έχουν ως εξής:
To Χάρβαρντ έλαβε την προηγούμενη εβδομάδα μία απανταχούσα από την κυβέρνηση Τραμπ, έναν κατάλογο απαιτήσεων που πρέπει να ικανοποιηθούν για να μη σταματήσει η κρατική χρηματοδότηση των 9 δισ. δολαρίων που λαμβάνει το πανεπιστήμιο.
Οι όροι είναι παρόμοιοι με εκείνους που υποχρέωσαν το Πανεπιστήμιο Κολούμπια σε άτακτη συμμόρφωση. Το Χάρβαρντ πρέπει επίσης να «δεσμευτεί για πλήρη συνεργασία» με το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας, το οποίο εφαρμόζει τις πολιτικές μετανάστευσης, συμπεριλαμβανομένων των απελάσεων.
Τα «προγράμματα και τα τμήματα του Χάρβαρντ που τροφοδοτούν την αντισημιτική παρενόχληση πρέπει να επανεξεταστούν και να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές για την αντιμετώπιση της προκατάληψης, τη βελτίωση της ποικιλομορφίας των απόψεων και τον τερματισμό της ιδεολογικής αιχμαλωσίας», έλεγε η επιστολή, συνεχίζοντας: «Το Χάρβαρντ απέτυχε θεμελιωδώς να προστατεύσει τους αμερικανούς φοιτητές και το διδακτικό προσωπικό από την αντισημιτική βία» και ότι αναμένει «άμεση συνεργασία για την εφαρμογή αυτών των κρίσιμων μεταρρυθμίσεων». Ισχυριζόταν επίσης ότι «οι αμερικανοί φορολογούμενοι επενδύουν σε τεράστιο βαθμό στα αμερικανικά κολέγια και πανεπιστήμια, συμπεριλαμβανομένου του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ», που είναι μεν τυπικά σωστό, αλλά ουσιαστικά είναι εντελώς προπαγανδιστικό.
«Εδώ διακυβεύονται πολλά», έγραψε ο πρόεδρος του Πανεπιστημίου δρ. Άλαν Γκάρμπερ (Εβραίος στο θρήσκευμα) σε ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου. «Στο πλαίσιο της μακροχρόνιας συνεργασίας μας με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, έχουμε δρομολογήσει και καλλιεργήσει πρωτοποριακή έρευνα που έχει κάνει αμέτρητους ανθρώπους πιο υγιείς και ασφαλείς, πιο περίεργους και πιο ενημερωμένους, βελτιώνοντας τη ζωή τους, τις κοινότητές τους και τον κόσμο μας».
Το Χάρβαρντ αποφάσισε να πολεμήσει, απορρίπτοντας ασυζητητί τις αξιώσεις του Τραμπ. Στην απαντητική επιστολή που έστειλε στην κυβέρνηση ο Γκάρμπερ επισημαίνει: «Καμία κυβέρνηση –ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα βρίσκεται στην εξουσία– δεν πρέπει να καθορίζει τι μπορούν να διδάσκουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, ποιους μπορούν να εισάγουν και να προσλαμβάνουν και ποιους τομείς σπουδών και έρευνας μπορούν να ακολουθούν».
Σε απάντηση η ομοσπονδιακή κυβέρνηση πάγωσε χρηματοδοτήσεις 2,2 δισ. δολαρίων.
Και δεν ήταν μόνον αυτό. Ο Τραμπ επανήλθε και με ένα μήνυμα στην δική του πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, την Truth Social, ζήτησε να αφαιρεθεί το καθεστώς της φορολογικής απαλλαγής του Χάρβαρντ, το οποίο απολαμβάνουν τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ήδη, σύμφωνα με τους New York Times, η φορολογική αρχή (το IRS) εξετάζει το ζήτημα. Ο πόλεμος φτάνει στα άκρα, ο μακαρθισμός αρχίζει να ωχριά μπροστά σε αυτό που εκτυλίσσεται σήμερα.
Ένας επικίνδυνος άνθρωπος για την ελευθερία και τον πλανήτη
Η στρατηγική Τραμπ έχει όλα τα στοιχεία της φασιστικής προπαγάνδας. Προβάλλει μύθους και εγείρει το συναίσθημα, χωρίς να παρουσιάζει στοιχεία. Στιγματίζει τα πανεπιστήμια ως ληστές του δημόσιου χρήματος ή ως υπαρξιακές απειλές και τα εξευτελίζει για να δικαιολογήσει τη δίωξη. Και πατάει στο ευαίσθητο σημείο: τα χρήματα των φορολογουμένων, τα οποία το Χάρβαρντ δήθεν διασπαθίζει ή χρησιμοποιεί για να πλουτίσει, και όχι για να κάνει έρευνα πρώτης γραμμής, η οποία έχει σώσει αμέτρητες ζωές και έχει κάνει τη ζωή μας καλύτερη.
Στον λογαριασμό του Harvard X (πρώην Twitter), κάτω από το απόσπασμα της επιστολής του προέδρου του, που αναφέρθηκε παραπάνω, η ρητορική μίσους, αμάθειας και επίθεσης στην αριστεία ξεχειλίζει: «Τα χρήματα των φόρων μας πηγαίνουν σε αυτό το ίδρυμα, οπότε εμείς οι φορολογούμενοι πρέπει να μπορούμε να υπαγορεύουμε τι θα γίνεται». «Δεν είσαι ιδιωτικό πανεπιστήμιο αν ξοδεύεις τα δολάρια των φόρων μου, ελιτιστή κλέφτη! Γαμήσου και μάθε!» (μια τυπική φασιστική ατάκα). Αραιά και πού συναντάμε ένα θετικό σχόλιο: «Αν το Χάρβαρντ υψώσει λευκή σημαία, τότε η Αμερική δεν είναι πια Αμερική. Το Χάρβαρντ, και οι φοιτητές παντού, υπερασπίζονται τις πραγματικές αξίες αυτής της χώρας». Η προπαγάνδα έχει χτυπήσει διάνα.
Με τη συμπεριφορά του αυτή, ο Τραμπ επιδεικνύει, σε όλο της το μεγαλείο, την προβληματική του προσωπικότητα. Άξεστος, εγωπαθής, ανασφαλής, επιρρεπής στην κολακεία, μνησίκακος και εκδικητικός, παρορμητικός και απρόβλεπτος, είναι εξόχως επικίνδυνος, γιατί αυτά τα χαρακτηριστικά, καθώς και το ακαταλόγιστο, τα διαθέτει ένας άνθρωπος που μπορεί (μόνο αυτός και χωρίς κανέναν άλλο έλεγχο) να διατάξει πυρηνική επίθεση, καταστρέφοντας διαμιάς τον πλανήτη.
Η ώρα των αποφάσεων
Ο Πρόεδρος Ομπάμα, ανίσχυρος για κάτι παραπάνω, συνεχάρη το Χάρβαρντ: «Το Χάρβαρντ έδωσε το παράδειγμα και σε άλλα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα – απορρίπτοντας μια παράνομη και άγαρμπη προσπάθεια να καταπνιγεί η ακαδημαϊκή ελευθερία, ενώ παράλληλα έλαβε συγκεκριμένα μέτρα για να διασφαλίσει ότι όλοι οι φοιτητές του μπορούν να επωφεληθούν από ένα περιβάλλον πνευματικής έρευνας, αυστηρής συζήτησης και αμοιβαίου σεβασμού. Ας ελπίσουμε ότι και άλλα ιδρύματα θα ακολουθήσουν το παράδειγμα.»
Και –ώ του θαύματος!– αναθάρρησε και το Κολούμπια: «Θα απορρίψουμε τη βίαιη μεθόδευση από την κυβέρνηση που θα μπορούσε ενδεχομένως να βλάψει το ίδρυμά μας και να υπονομεύσει χρήσιμες μεταρρυθμίσεις». είπε η πρόεδρός του. «Οποιαδήποτε συμφωνία στην οποία ομοσπονδιακοί αξιωματούχοι θα υπαγορεύουν τι διδάσκουμε, τι ερευνούμε ή ποιον προσλαμβάνουμε θα ήταν απαράδεκτη. Το πανεπιστήμιο δεν θα επιτρέψει στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση να απαιτήσει από εμάς να απεμπολήσουμε την ανεξαρτησία και την αυτονομία μας».
Είναι η ώρα που τα πανεπιστήμια πρέπει να αποφασίσουν: είτε θα συμφωνήσουν σε μια εξευτελιστική συμφωνία και θα πετάξουν τα πιστεύω τους στον κάλαθο των αχρήστων, είτε θα αντισταθούν και θα πολεμήσουν, με μεγάλο κόστος. Τώρα θα ξεχωρίσουν τα σπονδυλωτά από τα ασπόνδυλα.
Έχουμε πλέον ποντάρει τα ρέστα μας σε εκείνη τη ρήση του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ: «Το τόξο του ηθικού σύμπαντος είναι μακρύ, αλλά στρέφεται προς τη δικαιοσύνη». Ευχόμαστε να ισχύει. Κι όχι, δεν είναι καθόλου «θετική εξέλιξη» η εκλογή Τραμπ. Αυτό μπορούν να το πιστεύουν μόνον αρτηριοσκληρωτικοί ιερωμένοι.
