Παρεμβάσεις

Συμπληρώθηκαν 120 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου φιλοσόφου Καρλ Πόπερ (Karl Popper). Οι δύο πυλώνες της φιλοσοφίας του είναι η επιστημολογία του, με πυρήνα την αρχή της διαψευσιμότητας, και η πολιτική του φιλοσοφία, που υποστηρίζει την ιδέα της ανοιχτής κοινωνίας. Ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στους δύο αυτούς πυλώνες της φιλοσοφίας του είναι η έννοια της κριτικής: τόσο στη συμβολή του στη φιλοσοφία της επιστήμης, όσο και στην πολιτική του φιλοσοφία. Γι’ αυτό και στο έργο του έχει τεράστια σημασία η ιδέα της αλήθειας, η αντιστοιχία δηλαδή μιας πρότασης ή μιας θεωρίας με την πραγματικότητα. (τεύχος 137)

Ξαναδιαβάζοντας τον «Ερωτόκριτο» του Σεφέρη. Τεύχος 135

Σεβασμός ή παραβίαση των εγγυήσεων του κράτους δικαίου. Σχόλιο στην 1/2023 Γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου

Την 1η Νοεμβρίου 2010, ο αμερικανός ποιητής Τσαρλς Σίμικ (1938-2023) μίλησε στους διψασμένους για κοσμοπολιτισμό Αθηναίους, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών – σε μια εκδήλωση που καπελώθηκε βάναυσα από τη σκηνοθεσία αλλά, παρ’ όλα αυτά, αποζημίωσε τους ακροατές που ήταν διατεθειμένοι να ακούσουν μια σύγχρονη φωνή, η ποίηση της οποίας «έχει το βλέμμα της στραμμένο προς το μέλλον μ’ αυτό τον παράξενο τρόπο που μπορεί να το πράξει η γλώσσα-τέχνη, ανακαλώντας δηλαδή το παρελθόν διαρκώς, ενδογενώς. Γεφυρώνοντας κόσμους, ανθρώπους και καιρούς». Με αφορμή το θάνατο του Τσαρλς Σίμικ, αναδημοσιεύουμε σήμερα από το δεύτερο τεύχος του Books’ Journal (Δεκέμβριος 2010) το ρεπορτάζ της Μαρίας Τοπάλη από την εκδήλωση – χρήσιμο, εκτός των άλλων, και αυτοκριτικά, για να κατανοήσουμε πώς πολύ συχνά οι Έλληνες αδυνατούμε να κατανοήσουμε ό,τι δεν ορίζεται από τα πεπερασμένα όριά μας. [TBJ]

Δοξολογώντας το κάτω μέρος του ανθρώπινου σώματος, το καρναβάλι δοξολογεί αξεδιάλυτα, σύμφωνα πάντα με τον Μπαχτίν, και το κοινωνικό «κάτω», δηλαδή το σώμα του λαού. Κι αυτό δίνει στο μεσαιωνικό ξεφάντωμα ένα εκρηκτικό και δυνάμει ανατρεπτικό περιεχόμενο. Αναδημοσίευση από το τεύχος 136, Νοέμβριος 2022.

Ενεργός πολίτης και ιδεολόγος από τα φοιτητικά του χρόνια, ο Ρόδης Ρούφος έλαβε μέρος στην εθνική αντίσταση κατά των Γερμανών στη διάρκεια της Κατοχής, αρχικά στην Αθήνα (Ιερά Ταξιαρχία και ΡΑΝ) και το 1944 ως μέλος του Ιερού Λόχου  των φοιτητών, κοντά στον Ναπολέοντα Ζέρβα του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ). Το κείμενο που ακολουθεί επιδιώκει να συμβάλει στην κατανόηση της παραγνωρισμένης συνεισφοράς του ΕΔΕΣ και του ηγέτη του, του Ναπολέοντα Ζέρβα. (Τεύχος 133)

Αναζητώντας ξανά τα ίχνη ενός μεγάλου της νεοελληνικής τέχνης που παραμένει γρίφος. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 136, Νοέμβριος 2022.

Πώς δολοφονήθηκε ο Τζαμάλ Κασόγκι, πώς έγινε προσπάθεια να αποκρυβεί η δολοφονία του, πώς ο Πρόεδρος Μπάιντεν (κατά την κατηγορία του εκδότη και διευθυντή της Ουάσιγκτον Ποστ) «γυρίζει την πλάτη του στις θεμελιώδεις αρχές της ελευθερίας του Τύπου και της ισότητας». Ρεπορτάζ Ειδικού Συνεργάτη.

Εξωτερική πολιτική και ελληνοτουρκικά: η ασταθής ισορροπία της «μη ειρήνης - μη πολέμου» (τεύχος 134, Σεπτέμβριος 2022)

Το τεύχος 135 του Books' Journal, που κυκλοφορεί, μεταξύ πολλών άλλων, δημοσιεύει και μια μεγάλη συνέντευξη με με τον καθηγητή Ιστορίας του Yale, Arne Westad, και βασικό θέμα τις γεωστρατηγικές εκτιμήσεις του καθηγητή για την παγκόσμια κατάσταση μετά τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία. Η πιο ακλόνητη πεποίθησή του αφορά τη Ρωσία, την οποία περιγράφει ως αποτυχημένη χώρα, βαθυτατα εξαρτημένη πλέον από την Κίνα, η οποία θα εκμεταλλευτεί αυτή την ανάγκη. Γιατί όμως η πρόσδεση στην Κίνα δεν θα βοηθήσει στο ελάχιστο τη χώρα; Ενδεικτικά, δημοσιεύουμε το απόσπασμα που ακολουθεί:

Ο Ρόδης Ρούφος και ο έργω εκσυγχρονιστής πολιτικός Αναστάσης Πεπονής (1924-2011) γνωρίστηκαν τα δύσκολα χρόνια της κατοχής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η κατοχική θητεία κατά τα φοιτητικά θρανία υπήρξε ολιγόμηνη. Από τον Οκτώβριο του 1942 έως τον Απρίλιο του 1943. Η φιλία τους, όμως, που ξεκίνησε εκείνη την εποχή και σφυρηλατήθηκε μέσα από τις κοινές αγωνίες και τα όνειρα της γενιάς τους –δηλαδή τους αγώνες, τις θυσίες αλλά και τις ήττες και τις απογοητεύσεις στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, του εμφυλίου, της μετεμφυλιακής περιόδου και, στο τέλος, της δικτατορίας των συνταγματαρχών– κράτησε ώς το τέλος, δηλαδή ώς τον πρόωρο, δυστυχώς, θάνατο του Ρούφου, το 1972.

Από την αποστήθιση στην κριτική παιδεία: μια πρόταση για τα ανθρωπιστικά μαθήματα. Από το τεύχος 124, Σεπτέμβριος 2022.