Τεύχος 140

Κωνσταντίνος Ε. Βαγιονάκης, Το δάκρυ του Ντιράκ. Η φυσική, τα μαθηματικά, η κοσμολογία και η φιλοσοφία. Μια σύντομη περιήγηση, Ροπή, Θεσσαλονίκη 2022, 160 σελ.

Ο Πολ Ντιράκ ήταν σημαντικός φυσικός από τη Βρετανία με σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της κβαντομηχανικής. Αναφέρεται ότι η πρώτη φορά που τον είδαν να δακρύζει ήταν όταν έμαθε πως πέθανε ο Αϊνστάιν. Πιθανόν, λέει ο συγγραφέας, επειδή το τέλος του Αϊνστάιν συνυφαίνεται με την έκλειψη μεγάλων φυσικών επιστημόνων με ευρύτερο υπόβαθρο. Ως φόρο τιμής στον Ντιράκ, ο καθηγητής θεωρητικής φυσικής Κωνσταντίνος Βαγιονάκης προσεγγίζει τη φυσική σε σχέση με τη φιλοσοφία και τα μαθηματικά. Τεύχος 140 [TBJ]

Πολυμέρης Βόγλης, Δυναμική Αντίσταση. Υποκειμενικότητα, πολιτική βία και αντιδικτατορικός αγώνας 1967-1974, Αλεξάνδρεια, Aθήνα 2022,  

 Κι όμως. Στη διάρκεια της χούντας αναπτύχθηκε ενεργός δυναμική αντίσταση, με μικρές πλην θεαματικές ενέργειες, που έκαναν αίσθηση: κυρίως βομβιστικές επιθέσεις κατά υποδομών, στις οποίες υπήρχε ιδιαίτερη φροντίδα να μην υπάρξουν ανθρώπινες απώλειες. Συμμέτοχοι σε αυτή τη δραστηριότητα δεν ήταν μόνο αριστεροί αλλά και κεντρώοι. Μεταπολιτευτικά, πάντως, η έκρηξη και η διάρκεια της τρομοκρατίας ανάγκασε πολλούς από τους αγωνιστές εκείνης της περιόδου να συνεχίσουν να κρύβουν αυτή τη δραστηριότητά τους… Τεύχος 140

Η ζωή και το έργο του Γιάννη Σκαρίμπα. Αναδημοσίευση από το τεύχος 140, στο οποίο φιλοξενήθηκε εκτενές αφιέρωμα στον συγγραφέα

Η τρέλα στο λογοτεχνικό έργο του Γιάννη Σκαρίμπα (τεύχος 140)

Στέφανος Δημητρίου, Ο ελεύθερος άνθρωπος. Ο πολιτικός ανθρωπισμός και η «πολιτική μηχανή» του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, Πόλις, Αθήνα 2021,  608 σελ.

Ο Ελεύθερος άνθρωπος του Στέφανου Δημητρίου είναι ένα δύσκολο, στιβαρό και ενδιαφέρον έργο. Ο συγγραφέας έβαλε το στοίχημα να αναδείξει την πολιτική και θεσμική σημασία του ρεπουμπλικανισμού και την σύνδεσή του με τη Δημοκρατία, να αξιοποιήσει δηλαδή το έργο του πατέρα της δημοκρατικής αρχής Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, για να παρουσιάσει τις καταβολές του θεμελιωδέστερου προτάγματος των αντιπροσωπευτικών θεσμών και να  καταδείξει τα μετανεωτερικά διακυβεύματα σε σχέση με την πραγμάτωσή του. (τεύχος 140)

23 μεταφράστριες και μεταφραστές, 25 ποιήτριες και ποιητές

Επιμέλεια: Παναγιώτης Ιωαννίδης

Μεταφράζουν: Μαρίνα Αγαθαγγελίδου, Δημήτρης Άλλος, Βασίλης Αμανατίδης, Ορφέας Απέργης, Αντωνία Γουναροπούλου, Γιάννης Δούκας, Λένια Ζαφειροπούλου, Λευτέρης Ζαχαριουδάκης, Ελένη Ηλιοπούλου, Κατερίνα Ηλιοπούλου, Λένα Καλλέργη, Δήμητρα Κωτούλα, Ασπασία Λαμπρινίδου, Μέμη Μελισσαράτου, Μαργαρίτα Μέλμπεργκ, Στέργιος Μήτας, Γιάννα Μπούκοβα, Χριστιάνα Μυγδάλη, Όλγα Παπακώστα, Άκης Παπαντώνης, Χρήστος Σιορίκης, Μαρία Τοπάλη

Ένα άγνωστο “pas de deux” στην Τέχνη της Θεσσαλονίκης

Γιάννης Σκαρίμπας, Τα πουλιά με το λάστιχο, ιδιωτική έκδοση, Χαλκίδα 1978, 208 σελ. (εξαντλημένο)

Γιάννης Σκαρίμπας, Σπαζοκεφαλιές στον ουρανό, Κάκτος, Αθήνα 1984, 119 σελ.

Ανάμεσα στις δραστηριότητες του Γιάννη Σκαρίμπα ήταν και το χρονογράφημα. Δημοσίευε τακτικά σχεδόν σε όλες τις εφημερίδες της Χαλκίδας, και όχι μόνο. Οπαδός του Ροΐδη, του Κονδυλάκη, του Νιρβάνα, αλλά όχι του Σπύρου Μελά, επιδίωξε να καταγραφεί και ως σχολιαστής της επικαιρότητας. Δύσκολο εγχείρημα, ιδίως αν δεν το ασκείς συστηματικά. [ΤΒJ]

Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα. 1896-1922, ιστορικό ντοκιμαντέρ παραγωγής 2022, σε σκηνοθεσία Μαρίας Ηλιού. Ιστορικός σύμβουλος: Αλέξανδρος Κιτροέφ, μουσική: Νίκος Πλατύραχος, διεύθυνση φωτογραφίας: Buddy Squires, παραγωγή: Πρωτέας & Proteus NY Inc. Προβλήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1, Κολωνάκι) ώς τα μέσα Απριλίου, με παράλληλη Έκθεση στους ίδιους χώρους.

Μαρία Ηλιού, Μια φιλία στη Σμύρνη. Μυθιστόρημα, Μίνωας, Αθήνα 2022, 536 σελ.

Το ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού, μαζί με το μυθιστόρημά της, τέμνουν μια σημαντική ιστορική περίοδο, εθνικής έξαρσης και τραγωδίας: μια συνομιλία με τη γνωστή σκηνοθέτρια και συγγραφέα. (Τεύχος 140)

Παραμυθητικός προς την παρέα του «καπετάν Μιχάλη»

Ο θάνατος, το φρικωδέστατον των κακών όπως λέει ο Επίκουρος^[2], είναι μια απαράκαμπτη υπαρξιακή συνθήκη που δεν έπαψε ποτέ να ταλανίζει τους ανθρώπους. Η αναπόφευκτη έλευσή του προκαλεί φόβο, η προσμονή του γεννάει αγωνία, η θνητότητα σημαδεύει ανεξίτηλα –και κάποτε δηλητηριάζει– τη ζωή. Με αφετηρία αυτό το βίωμα, μια ισχυρή φιλοσοφική παράδοση που θεμελιώνεται στον Πλάτωνα μετατρέπει τη ζωή σε δοκιμασία, σε πεδίο άσκησης πνευματικής και σωματικής που αποβλέπει σε ένα μεταθανάτιο ευ ζην, σε μελέτη θανάτου (Φαίδων 81 a 1). Αλλά παράλληλα με αυτή τη δεσπόζουσα παράδοση υπήρχε σταθερά και ένας ανατρεπτικός αντίλογος που τον καθόριζαν η κατάφαση της ζωής, η συμφιλίωση με τη θνητότητα και η απελευθέρωση από το φόβο του θανάτου.