Ο απόηχος από την επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ ακόμα δεν λέει να κοπάσει. Από το 1947, με την επίσκεψη του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη που θα αποσπάσει από τον αμερικανό πρόεδρο Χάρι Τρούμαν την υπόσχεση για οικονομική βοήθεια στη σπαρασσόμενη από τον Εμφύλιο χώρα στο πλαίσιο του φερώνυμου Δόγματος, μέχρι την απαστράπτουσα παρουσία του ζεύγους Κωνσταντίνου Καραμανλή (στα σκαλιά του Λευκού Οίκου, το πρωθυπουργικό ζεύγος δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τη λάμψη των ενοίκων του, Τζον Φ. Κένεντι και Ζακλίν Μπουβιέ-Κένεντι, ιστορική όμως παραμένει και η «απορία» του υπερφίαλου αρχηγού της CIA, Φόστερ Ντάλας: “Karamanlis who?”), έως τη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον «δαιμονικό» Ντόναλντ Τραμπ, η 14η αυτή συνάντηση, είναι γεγονός, αποτέλεσε αλλαγή παραδείγματος στις δημόσιες εμφανίσεις των ηγετών των δύο χωρών, κυρίως με την παρουσία και την ομιλία του πρωθυπουργού στην κοινή συνεδρίαση του Κογκρέσου.
Από τους διθυράμβους της συμπολίτευσης, κατανοητοί και δικαιολογημένοι, στην, αναμενόμενη, αντιπολιτευτική μικροψυχία και την πικρόχολη στάση των talking heads της Κουμουνδούρου («θλίψη και απογοήτευση» από εδώ, «αποτυχημένη πριν ακόμα πάει» από εκεί), η απαραίτητη ψύχραιμη αποτίμηση του ταξιδιού και των επαφών του Κυριάκου Μητσοτάκη, με αρκετές πάντως εύστοχες αναλύσεις στον Τύπο και τα τηλεοπτικά παράθυρα, θα κριθεί, προφανώς, από τις εξελίξεις ενός διπλωματικού μαραθώνιου και μιας εξωτερικής πολιτικής, που θα επενδύσει προοπτικά στη συνέχεια και στις συνέπειες του πρωθυπουργικού ταξιδιού στο πλαίσιο των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και της ευρύτερης ευρωατλαντικής συμμαχίας στη συγκυρία του πολέμου στην Ουκρανία.
Αξίζει όμως να σταθεί κανείς στην «αρχιτεκτονική της ομιλίας» του πρωθυπουργού μπροστά σε ένα απαιτητικό ακροατήριο, που αναμένει από τον υψηλό επισκέπτη να τον διαφωτίσει σε επίμαχα σημεία: από τους αναγκαίους γεωγραφικούς, γεωπολιτικούς στην ουσία, προσδιορισμούς του προβλήματος μέχρι την αναζήτηση των απαραίτητων κοινών ιστορικών, πολιτικών και πολιτισμικών αναφορών, ώστε να καταστεί ευκολότερη η επικοινωνία και «το μήνυμα να γίνει μέσο».
Αυτονόητα, κάθε σύγκριση με την κωμικοτραγική παρουσία ενός έλληνα πρωθυπουργού στην εκδήλωση που προετοιμάστηκε ειδικά γι’ αυτόν με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, όπου το θέαμα θύμιζε περισσότερο την παλιά δημοφιλή κωμική σειρά της Λουσίλ Μπολ, ως προς τα αμήχανα χαμόγελα του προσκεκλημένου, που αδυνατούσε να κατανοήσει στοιχειωδώς τις ερωτήσεις-αβάντες του οικοδεσπότη υπό τα γέλια του ακροατηρίου, περιττεύει, παραβιάζοντας θύρες ανοιχτές και υπενθυμίζοντας μια θλιβερή τηλεοπτική εικόνα σε μια κρίσιμη, τότε, περίοδο για τη χώρα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίστηκε στο Κογκρέσο ως «απόφοιτος» (graduate) και δη «με άριστο βαθμό». Σωστά προετοιμασμένος, καλά «διαβασμένος», με αυτοπεποίθηση και απόλυτη προσήλωση στο σκοπό και το στόχο και με πλήρη επίγνωση σε ποιους απευθύνεται (εξοικειωμένος ήδη από τα επτά «χρόνια της μαθητείας» του στις ΗΠΑ), παρέδωσε έναν υποδειγματικό λόγο «κομμένο και ραμμένο» στα μέτρα του ακροατηρίου (του), που είναι, ταυτόχρονα, και η επιτομή του εθνικού ακροατηρίου, στο οποίο προβολικά απευθύνθηκε.
Από πολιτικός εκπρόσωπος μεταβλήθηκε σε πολιτιστικό αγγελιοφόρο, που χτίζει την ομιλία (και παρουσία) του στις κοινές πολιτισμικές αναφορές, οι οποίες, “by faith and history”, ξεκινούν από την «ισονομία» και τις αρχιτεκτονικές αποτυπώσεις και καταλήγουν στις ταινίες του Καζάν και του Κασσαβέτη, στα «αστυνομικά» του Τζορτζ Πελεκάνος και στα καρφώματα του Γιάννη Αντετοκούμπο (ξεχνώντας έστω τον μυθικό Κύπριο Στέλιο Κυριακίδη, που είχε τρέξει «για 7 εκατομμύρια πεινασμένους Έλληνες» στον ιστορικό Μαραθώνιο της Βοστώνης).
Ήταν, μπορεί κανείς να ισχυριστεί, σαν να (προ)έρχεται από τον Απόφοιτο (The Graduate, στα ελληνικά κυκλοφόρησε με τίτλο Ο πρωτάρης) του Τσαρλς Γουέμπ, που σε μας έγινε πιο γνωστός από την κινηματογραφική μεταφορά του best seller, σε σκηνοθεσία του Μάικ Νίκολς και με τις ανεπανάληπτες ερμηνείες του Ντάστιν Χόφμαν, της Άνν Μπάνκροφτ (της σαγηνευτικής Mrs. Robinson, όπως εξυμνήθηκε από τους Σάιμον και Γκαρφάνκελ) και της Καθρίν Ρος, που πάντως κινήθηκε στον αντίποδα του μυθιστορηματικού και κινηματογραφικού ήρωα. Όμως, θα μπορούσε κανείς να «διαβάσει» αυτή την πρωθυπουργική παρουσία στο Κογκρέσο με χολιγουντιανούς όρους και στα μέτρα της δημοφιλούς ταινίας, αναζητώντας παραλληλισμούς και αντιστοιχίες με πρωταγωνιστές και ρόλους από την ομότιτλη ρομαντική κομεντί (ο «πατρικός» Μπάιντεν, η ελκυστική, διπλή γυναικεία παρουσία στο προεδρείο, το ακροατήριο ως προσκεκλημένοι στο γάμο), όπου ο «απόφοιτος» αφήνει εξαρχής την αμηχανία και τη διστακτικότητά του, ανατρέποντας τα γονεϊκά σχέδια, ώστε να κατακτήσει στο τέλος την καλή του, για το αναγκαίο happy end: την πολυεπίπεδη αναβάθμιση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποδείχτηκε, πράγματι, ένας «απόφοιτος με άριστο βαθμό» (και όχι ένας «φύλακας στη σίκαλη»), παίζοντας επιθετικά και ουσιαστικά, εντός έδρας (ΗΠΑ), δηλαδή εκτός Ελλάδος. Έξω, εκεί όπου συνήθως «πάμε καλά». Η ιστορική ομιλία του στο Κογκρέσο θα αποτελεί οδηγό, αλλά και μέτρο σύγκρισης, και για τους επόμενους έλληνες πρωθυπουργούς στην προσπάθειά τους να διασφαλίσουν τα εθνικά συμφέροντα σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας και διακινδύνευσης, στην Ευρώπη και τον κόσμο. Οι επιεικώς διπλωματικά άκομψες δηλώσεις του τούρκου πρωθυπουργού που ακολούθησαν το επιβεβαιώνουν απόλυτα.
