Ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος είναι η επιτομή του ήρεμου, μεθοδικού, ορθολογικού μελετητή. Μαθητής του Κ. Θ. Δημαρά, συνεργάτης του Σπύρου Ασδραχά και του Φίλιππου Ηλιού, συνδημιουργός των Ιστορικών και διευθυντής για πολλά χρόνια του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, έχει εμπνεύσει δεκάδες νεότερους μελετητές της ιστορίας. Αενάως δημιουργικός, υπήρξε ο εμπνευστής και η ψυχή των Σεμιναρίων της Ερμούπολης, ενός από τα πιο δημιουργικά εργαστήρια τα καλοκαίρια στη Σύρο με τη συμμετοχή πλήθους σπουδαίων συναδέλφων του.
Ουσιαστικός, ταπεινός, χαλκέντερος ταυτόχρονα για τη μεγάλη ιστορία και για λεπτομέρειες στο περιθώριό της, ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος είναι μια πνευματική προσωπικότητα πάντα σε κίνηση. Με αριστερή καταγωγή και πορεία, πολέμησε τα κλισέ της επιφανειακά ταξικής ιστορικής προσέγγισης στα πράγματα ενώ παρέμεινε εναργής σε όλες τις πολιτικοκοινωνικές κρίσεις που αντιμετώπισε η χώρα, προτείνοντας μακριά από κάθε είδους φανατισμό την ηρεμία και το διάλογο.
Φίλος, στήριγμα και άτυπος συνεργάτης του Βοοks’ Journal, έτοιμος να μοιραστεί τη γνώση του και την εμπειρία όποτε κι αν του ζητήθηκε, ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος μας παραχώρησε το εκτενές κείμενό του που θα διαβάσετε στις επόμενες σελίδες, όπου ταυτόχρονα προσεγγίζει την έννοια της «αφήγησης» στην ιστορία και αντιτίθεται σε όσους, μέσω της ιστορικής αφήγησης, εργάζονται για την αποδόμηση «της αντικειμενικής αξίας του ιστοριογραφικού εγχειρήματος, αλλά και του εκάστοτε ιστορικού προτάγματος».
Το κείμενο του Βασίλη Παναγιωτόπουλου είναι σημαντικό επειδή αναμετριέται με τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά της εθνικής ιδεολογίας, με τα συστατικά που διαμόρφωσαν τη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα. Απορριπτικός των μεταμοντέρνων αναγνώσεων της ιστορίας, ο Παναγιωτόπουλος είναι περήφανος για τη χώρα μας και τους κατοίκους της, επειδή «η ιδέα μιας Ελλάδας με ενιαία εθνική-πολιτιστική ταυτότητα αλλά ανεκτικής στις διαφορετικότητες και δημοκρατικής παραμένει ισχυρή στην κοινωνική συνείδηση των Ελλήνων, κυρίαρχη και παραγωγική».
Είναι το αισιόδοξο μήνυμα ενός διεισδυτικού αναλυτή για μια χώρα και μια κοινωνία που παραμένει όρθια και δυναμική παρά την πρόσφατη υπαρξιακή περιπέτειά της – τη χώρα μας και την κοινωνία μας.
