Κριτικές

Rafael Chirbes, Στην άκρη του γκρεμού, μετάφραση από τα ισπανικά: Βασιλική Κνήτου, Κέδρος, Αθήνα 2015, 438 σελ.

Η λογοτεχνική αποτύπωση των μεγάλων οικονομικών κρίσεων κρατά μεγάλο μέρος στην ιστορία της λογοτεχνίας. Με το βιβλίο Στην άκρη του γκρεμού, του Ραφαέλ Τσίρμπες, η Ισπανία έχει το δικό της μεγάλο μυθιστόρημα για την κρίση που προέκυψε από την φούσκα των ακινήτων. [Το κείμενο αναδημοσιεύεται από το Books' Journal, τχ. 56, Ιούνιος 2015, έχοντας αποκτήσει μια θλιβερή επικαιρότητα λόγω του θανάτου του συγγραφέα, Ραφαέλ Τσίρμπες, στις 15 Αυγούστου 2015].

László Krasznahorkai, Πόλεμος και πόλεμος, μετάφραση από τα γαλλικά: Ιωάννα Αβραμίδου (γλώσσα πρωτοτύπου: ουγγρικά), Πόλις, Αθήνα 2015, 376 σελ.

Το Πόλεμος και πόλεμος, που κέρδισε το φετινό Booker, είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται ακριβώς όπως παρακολουθεί κανείς μόνος μια ασπρόμαυρη αποπνικτική ταινία φαντασμάτων που κλαίνε μέσα στα χορταριασμένα ερείπια ενός σύγχρονου λαβυρινθώδους κάστρου, αλλά γνωρίζοντας πως αυτό εδώ δεν είναι μια ιστορία φαντασμάτων που αφορά κάποιους άλλους, γιατί φάντασμα, εδώ, κι ας μου επιτραπεί ο ιμπρεσιονιστικός τόνος, είναι ο ίδιος ο αναγνώστης. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 56, Ιούνιος 2015. 

Χάρις Κατάκη, Το ημερολόγιο ενός θεραπευτή, Πατάκη, Αθήνα 2014, σελ. 367

H ψυχοθεραπεύτρια Χάρις Κατάκη συμπορεύεται με τους θεωρητικούς της οικογενειακής και ομαδικής θεραπείας που υιοθετούν το Μοντέλο Συστημικής Θεραπείας και το υπερασπίζεται με πάθος, σχεδόν με μεσσιανικό τρόπο, τόσο ως θεραπευτική τεχνική όσο και ως ολοκληρωμένη στάση ζωής. Τι ακριβώς θέλει να τονίσει, αυτοβιογραφούμενη; (Το κείμενο θα τυπωθεί και στη χάρτινη έκδοση του Books' Journal, τχ. 58, Σεπτέμβριος 2015)

 Edgar Lawrence Doctorow, Andrew’s Brain, Random House, New York 2014, 224 σελ.

Αμερικανός, πρωτοεμφανίστηκε στα 1960 και έκτοτε έχει γράψει 12 μυθιστορήματα, 5 συλλογές διηγημάτων, 1 θεατρικό έργο και 7 δοκίμια. Από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς της εποχής μας, παραμένει οπλισμένος και επικίνδυνος. Το νέο βιβλίο του αναφέρεται σε έναν τρελό άγιο που έγινε άγιος επειδή πενθεί για τη χώρα του – την πιο ενδιαφέρουσα χώρα του κόσμου. Το κείμενο αναδημοσιεύεται από το τεύχος 45 του Books' Journal (Ιουλίου 2014), με θλιβερή αφορμή την αναγγελία θανάτου του συγγραφέα. 

Χρήστος Χρυσόπουλος (κείμενο-φωτογραφίες), Η συνείδηση του πλάνητα, Οκτώ, Αθήνα 2015, 64 σελ.

Χρήστος Χρυσόπουλος, Disjunction, έκθεση φωτογραφίας, Art Wal, 23 Ioυνίου-18 Ιουλίου 2015

Ένα βιβλίο και μία φωτογραφική έκθεση για όσους αγαπούν ακόμη την απορρυθμισμένη  Αθήνα. Όταν κοιτάζεις διά βίου την πόλη σου, στο τέλος θα γυρίσει να σε κοιτάξει και εκείνη.

Arthur Koestler, Το μηδέν και το άπειρο, μετάφραση από τα αγγλικά: Ανδρέας Παππάς, Πατάκη, Αθήνα 2014, 341 σελ.

Αν η έκφραση «βιβλίο σταθμός» έχει κάποιο νόημα, ο τίτλος αυτός, για τη χρονιά του τέλους του πολέμου (1945), ανήκει αναμφισβήτητα στο Μηδέν και το άπειρο του Άρθουρ Καίσλερ. Βιβλίο σταθμός, αν όχι για τα γράμματα γενικά, για την πολιτική λογοτεχνία οπωσδήποτε, αλλά κυρίως για τη μεταπολεμική αφύπνιση και τη διάλυση των ολοκληρωτικών μύθων. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 53, Μάιος 2015.

Υπάρχει ως γνωστόν μια παλαιά γραμμή κατάκρισης της δημοκρατίας και των δημοκρατικών ατόμων. Στο στόχαστρο βρέθηκε η «υπερβολικά χαλαρή» κατάσταση των κοινωνικών ηθών κι άλλοτε πάλι μια καταστροφική για τις πολιτικές και πνευματικές ιεραρχίες, συνθήκη.  Ο γάλλος ριζοσπάστης φιλόσοφος Ζακ Ρανσιέρ ισχυρίζεται πως από τους πλατωνικούς διαλόγους μέχρι τους σύγχρονους διανοητές που εξοργίζονται με την ασυδοσία των επιθυμιών, το βλέμμα των ελίτ διαμορφώνεται κατά βάση ως μίσος για τη δημοκρατία[1]. Υιοθετώντας διάφορα λεξιλόγια κατάκρισης –διατείνεται ο Ρανσιέρ– οι ελίτ αμφισβητούν τις εμπειρίες και τους τρόπους πρακτικής χειραφέτησης των απλών και καθημερινών ανθρώπων.

 Γρηγόρης Θ. Παπανίκος, Η Οικονομική Κρίση της Ελλάδος. Μία Ταξική Ανάλυση Υπέρ των Μνημονίων, Αθηναϊκό Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας, Αθήνα 2014

Τα μνημόνια, όχι μόνο δεν είναι καταστρεπτικά αλλά αντίθετα, ακριβώς επειδή στρέφονται ενάντια στα παρασιτικά στρώματα της κοινωνίας, είναι ευεργετικά για την ελληνική οικονομία. Η συνέχιση των μνημονίων είναι απολύτως απαραίτητη για την εξαφάνιση του παρασιτισμού και την εργατικοποίηση αυτών των κοινωνικών στρωμάτων. Επομένως, αν η Aριστερά δεν είχε διαβρωθεί από τα στρώματα του παρασιτισμού και της προσοδοθηρίας, θα έπρεπε να παλεύει για πιό «σκληρά» μνημόνια, μέσα στο πλαίσιο πάντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. [Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 55, Μάιος 2015]

Το κείμενο που ακολουθεί, δημοσιεύθηκε στιο τχ. 52 του Books' Journal, Φεβρουάριος 2015, στον φάκελο για τον ισλαμοφασισμό και το επεισόδιο Charlie Hebdo. Εκτός των άλλων, είναι μια πολύ κατατοπιστική μαρτυρία για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε η ελληνική κοινωνία το επεισόδιο Σρεμπρένιτσα...

Thomas Piketty, Το Κεφάλαιο τον 21ο αιώνα, μετάφραση από τα γαλλικά: Ελίζα Παπαδάκη, Πόλις, Αθήνα 2014, 744 σελ.

Το Κεφάλαιο του Τομά Πικεττύ[1] είναι η τρίτη καταφατική απάντηση που έχει δοθεί από τη δεκαετία του 1930 στο ερώτημα αν μπορεί να σωθεί ο καπιταλισμός. Ωστόσο, πίσω από το θεωρητικό οπλοστάσιο του γάλλου οικονομολόγου κρύβεται ένα σημαντικό δίλημμα, ένα δίλημμα ανάμεσα στον καπιταλισμό και τη δημοκρατία. Και παρ’ όλο που ο Πικεττύ κάνει ό,τι μπορεί για να υποστηρίξει ότι αυτό το δίλημμα δεν είναι εξαντλητικό όλων των πολιτικών δυνατοτήτων, οι προσπάθειές του είναι ανεπιτυχείς… Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 51, Ιανουάριος 2015. 

Robert Douglas-Fairhurst,  The Story of Alice: Lewis Carroll and the Secret History of Wonderland, Harvill Secker, 2015, 496 σελ.

Η Ιστορία της Αλίκης από τον καθηγητή Ρόμπερτ Ντάγκλας - Φέρχερστ, η νέα βιογραφία δηλαδή του Λιούις Κάρολ που κυκλοφόρησε στη Βρετανία, βλέπει με άλλο μάτι τη δημιουργία και την εξέλιξη της κλασικής Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων. Και μας δίνει τον μίτο για να λύσουμε τα μάγια.

Ο σχηματισμός κυβέρνησης συνεργασίας στην Ελλάδα, μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015, ανάμεσα σ’ ένα κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς, τον ΣΥΡΙΖΑ, και της λαϊκιστικής Δεξιάς, τους Ανεξάρτητους Έλληνες, καθώς και οι πρακτικές των πρώτων 100 ημερών αυτής της κυβέρνησης, υπαγορεύουν την ανάγκη για θεωρητικές διασαφηνίσεις και εννοιολογήσεις δύο κρίσιμων πολιτικών όρων: του Ριζοσπαστισμού και του Εξτρεμισμού. (Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 55, Μάιος 2015)