Γιώργος Σιακαντάρης

Δημήτρης Τζιόβας, Η Ελλάδα από τη χούντα στην κρίση. Η κουλτούρα της Μεταπολίτευσης, μετάφραση από τα αγγλικά: Ζωή Μπέλλα-Αρμάου, Γιάννης Στάμος, Gutenberg, Αθήνα 2022, 476 σελ.

Και τι δεν άλλαξε στην Ελλάδα από το 1974 ώς σήμερα. Η Ελλάδα έγινε εξωστρεφής, παρά τα σκαμπανεβάσματα απέκτησε δυτικόφρονα συνείδηση, η ετερότητα αντικατέστησε την κλειστή ταυτότητα. Έγινε αποδεκτή η διαφορετικότητα στις σεξουαλικές επιλογές, η ανοχή στον Άλλο είναι πια ευκολότερη, οι τέχνες έγιναν πιο οικουμενικές. Ωστόσο, η παρωχημένη ταυτότητα ελλοχεύει, στην ιστορία ή σε ζητήματα προσανατολισμού. Και κάποιες από τις αλλαγές δεν είναι προς το καλύτερο – όπως, π.χ., η εξέλιξη στο τοπίο των ΜΜΕ. Ένα βιβλίο για τη σύγχρονη Ελλάδα που μπορεί να τροφοδοτήσει πολλές συζητήσεις. [ΤΒJ]

Sue Prideaux, Φρίντριχ Νίτσε «Δεν είμαι άνθρωπος, είμαι δυναμίτης». Η βιογραφία, μετάφραση από τα αγγλικά: Νίνα Μπούρη,  Πατάκη, Αθήνα 2021, 456 σελ.

Ο Νίτσε (1844-1900) είναι ένας φιλόσοφος που ακόμα λατρεύεται. Ιδέες του όπως ο θάνατος του Θεού, ο υπεράνθρωπος και η ηθική του δούλου έχουν ορίσει τη δυτική κουλτούρα. Αλλ’ εκείνος είναι ένας από τους πιο παρεξηγημένους φιλοσόφους. Το έργο του συνδυάστηκε με τον ναζισμό – παρά τη θέλησή του, από παρεξηγήσεις κι από μεθοδεύσεις άλλων, κυρίως μάλιστα της αδελφής του. Η Σου Πριντό γράφει τη βιογραφία του με στόχο να διαλύσει τις εδραιωμένες παρεξηγήσεις για τον φιλόσοφο. Και παραδίδει ένα γοητευτικό κείμενο. [τεύχος 126]

Ian Kershaw, Η Ευρώπη σε δίνη 1950-2017, μετάφραση από τα αγγλικά: Γεώργιος-Μενέλαος Αστερίου, Αλεξάνδρεια, Αθήνας 2021, 679 σελ.

Η ιστορία της Ευρώπης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι μια πορεία προς την οικονομική ευμάρεια, τις ελευθερίες και τη βαθμιαία κατάργηση των εσωτερικών συνόρων. Δεν ήταν μια εύκολη πορεία, αφενός επειδή η ήπειρος βγήκε από τον πόλεμο βαθύτατα διχασμένη, αφετέρου επειδή δεν ήταν αδιατάρακτη η πορεία προς την πρόοδο. Ο Ίαν Κέρσοου καταγράφει τις μεγάλες στιγμές αυτής της εξέλιξης και τις μεγάλες σημερινές προκλήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που παρά το υψηλό επίπεδο διαβίωσης των πολιτών της συνεχίζει να μαστίζεται από δομικές ανασφάλειες. [ΤΒJ]

 Γιόζεφ Ροτ, Οι εκατό μέρες, μετάφραση από τα γερμανικά: Μαρία Αγγελίδου, Άγρα, Αθήνα 2020, 279 σελ.

«Πάντα οι απλοί και ασήμαντοι νιώθουν πρώτοι τα χτυπήματα της συμφοράς, αυτοί πρώτοι αρχίζουν να τρέμουν. Οι απλοί και ασήμαντοι είναι αθώοι, καμία σχέση δεν έχουν με τα λάθη, τα σφάλματα, τις αμαρτίες και το πεπρωμένο των ισχυρών. Μα αυτοί πληρώνουν ακριβότερα από τους σπουδαίους. Οι θύελλες κάνουν σκόνη τα φτωχικά καλύβια, αλλά περνούν μουγκρίζοντας έξω από τα πέτρινα αρχοντικά, χωρίς να τα χαλάσουν». Ακόμα μια περίτεχνη σύνθεση του Γιόζεφ Ροτ, με φόντο μια Αυτοκρατορία, για την ανθρώπινη μοίρα.

Τάσος Γιαννίτσης, Ασφαλιστικό, Ανάπτυξη, Μακροοικονομία. Οι κρίσιμες διασυνδέσεις, Πατάκη, Αθήνα 2020, 206 σελ. 

Το ασφαλιστικό συνέβαλε καθοριστικά στην κρίση. Αλλά όσο παραμένει δέσμιο του πελατειακού συστήματος που επιμένει, οφείλουμε να το αντιμετωπίζουμε ως πρόβλημα προς λύση. Ποιες είναι όμως σήμερα οι μεταρρυθμιστικές λύσεις ενός προβλήματος με πολλές παθογένειες; Στο νέο βιβλίο του, ο Τάσος Γιαννίτσης προσπαθεί να είναι δίκαιος – έστω και αν, ακόμα μια φορά, γίνεται δυσάρεστος. [ΤΒJ]

Χαβιέρ Θέρκας, Ο μονάρχης των σκιών, μετάφραση από τα ισπανικά: Γεωργία Ζακοπούλου, Πατάκη, Αθήνα 2020, 351 σελ.

Ο εξαιρετικός Ισπανός συγγραφέας Χαβιέρ Θέρκας, ιδιαίτερα γνωστός στην Ελλάδα, συνεχίζει τον προβληματισμό με τον οποίο τον γνωρίσαμε στο έργο του Στρατιώτες της Σαλαμίνας. Και εδώ με τη μέθοδο της σύνθεσης ρεπορτάζ, μυθοπλασίας και ιστορικής αφήγησης σκαλίζει τις στάχτες του Ισπανικού Εμφυλίου.  

Ηττάται η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία γιατί δεν είναι επαρκώς αριστερή; Όπως κάποιοι στα καθ’ ημάς, καταλαβαίνουν τι είναι αριστερό; Η υπερψήφιση του μεγάλου συνασπισμού από τα δυο τρίτα των μελών του SPD, αν και δεδομένη, τους διαψεύδει.

Ναυσικά Παπανικολάτου, Η δημοκρατική πολιτεία στον Αλέξης ντε Τοκβίλ, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2016, 440 σελ.

Δεν πρόκειται για ακόμα ένα εγκώμιο του Τοκβίλ, πίσω από το οποίο κρύβεται η κυρίαρχη σήμερα στη χώρα ρηχή, ρηχότατη ένθεν και ένθεν, αντίληψη γι’ αυτόν και τον φιλελευθερισμό. Η Ναυσικά Παπανικολάτου αναλύει το συνολικό έργο του Τοκβίλ χωρίς να κάνει αγιογραφία. Η συγγραφέας δημιουργεί το κατάλληλο επιστημονικό και πνευματικό  κλίμα για την ανάδειξη του πραγματικού και όχι του επιθυμητού Τοκβίλ.