Τάκης Θεοδωρόπουλος, Το τελευταίο Τέταρτο. Ένα ελληνικό χρονικό, Πόλις, Αθήνα 2012, 176 σελ.
Το εγχείρημα της έκδοσης ενός «πολιτιστικού» περιοδικού στην Ελλάδα, τη σημαδιακή δεκαετία του ογδόντα, όταν κυβερνούσε το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου και ανερχόταν οικονομικά και κοινωνικά ο επιχειρηματίας Γιώργος Κοσκωτάς, ο οποίος στο τέλος της ίδιας εκείνης δεκαετίας συνέδεσε το όνομά του με το μεγαλύτερο πολιτικό και οικονομικό σκάνδαλο στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Εμπνευστής και πρώτος διευθυντής του περιοδικού Το Τέταρτο, ιδιοκτησίας Κοσκωτά, ήταν ο συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις – ο ηττημένος από τις νοοτροπίες που επικράτησαν και τα αποτελέσματά τους. Σε ποιο πεδίο ποιας μάχης ηττήθηκε, όμως, ο Χατζιδάκις; Και ποιο ήταν το τίμημα της ήττας του; [αναδημοσίευση από το τεύχος 26, Δεκέμβριος 2012]
Κώστας Μητρόπουλος, 1960-2015.Τα καλύτερά μας χρόνια σε 285 γελοιογραφίες, Μεταίχμιο, Αθήνα 2015, 165 σελ.
Χωρίς καμία αμφιβολία πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ο Κ. Μητρόπουλος αποτελεί υπολογίσιμη αξία στο χώρο της νεοελληνικής γελοιογραφίας. Φανερή ή όχι, πάντως υπολογίσιμη. Επίσης, ενώ ώς σήμερα έχει εκδώσει από το 1959 τουλάχιστον είκοσι τέσσερα λευκώματα με δημοσιευμένα σκίτσα, κάποια μονοθεματικά, όπως Τα άγρια μωρά, αναδρομικού χαρακτήρα απάνθισμα (1960-2015) εκδίδει πρώτη φορά. Τα επεξηγηματικά του σημειώματα μαρτυρούν ότι θα μπορούσε να έχει «πλεονεκτική θέση επόπτη» της γελοιογραφίας του 20ού αιώνα, έως σήμερα – θέση την οποία δεν εκμεταλλεύεται...
Georg Trakl, Ένας οδοιπόρος στον μαύρο άνεμο, εισαγωγή, σημειώσεις, μετάφραση από τα γερμανικά: Ιωάννα Αβραμίδου, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2014, 176 σελ.
Georg Trakl: Ποιήματα, μετάφραση από τα γερμανικά, επίμετρο: Θανάσης Λάμπρου, Περισπωμένη, Αθήνα 2014, 294 σελ.
Δύο πρόσφατες εκδόσεις προσφέρουν τη δυνατότητα μιας πιο ολοκληρωμένης γνωριμίας με την ιλιγγιώδη γραφή του αυστριακού ποιητή Γκέοργκ Τρακλ. [Αναδημοσίευση από το Books' Journal 58, Σεπτέμβριος 2015).
Αλέκος Παπαδάτος – Αβραάμ Κάουα – Annie di Donna, Δημοκρατία, Ίκαρος, Αθήνα 2015, 247 σελ. (το βιβλίο κυκλοφορεί από τις 2 Οκτωβρίου και στα ελληνικά)
Όπως και στο Logicomix, το παγκόσμιο μπεστ σέλερ που είχε σχεδιάσει ο Αλέκος Παπαδάτος, και στη Δημοκρατία, το καινούργιο εικονογραφημένο μυθιστόρημα που ολοκλήρωσε ο Παπαδάτος σε σνεργασία με τον σεναριογράφο Αβραάμ Κάουα, έχουμε να κάνουμε με μια ιστορία ιδεών. Ο Δοξιάδης είχε στηρίξει την αφήγησή του στον Μπέρτραντ Ράσσελ, ο Κάουα επιλέγει ως αφηγητή της δικής του ιστορίας έναν νεαρό, τον Λέανδρο, που ενηλικιώνεται παράλληλα με τα ιστορικά γεγονότα: από την τυραννοκτονία μέχρι την άνοδο του Κλεισθένη, τις πρώτες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις του, το πνεύμα της χειραφέτησης που υπηρετούσαν και την υπεράσπιση του πνεύματος αυτού στη μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.). Αναδημοσίευση από το Books' Journal 58, Σεπτέμβριος 2015.
Η Δημοκρατία του Αλέκου Παπαδάτου, του Αβραάμ Κάουα και της Αννί ντι Ντονά μόλι κυκλοφόρησε. Ώσπου να βυθιστούμε στην εικονογραφημένη αφήγηση των απαρχών του δημοκρατικού πολιτεύματος, αξίζει τον κόπο μια μικρή επανάληψη στα κόμικς που φιλοξενούν στα καρέ τους εικόνες και κείμενα εμπνευσμένα από τον κόσμο της αρχαιότητας. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, 58.
Μενέλαος Χαραλαμπίδης, Δεκεμβριανά 1944. Η Μάχη της Αθήνας, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2014, 374 σελ.
Σε μια εποχή ταραγμένη, γεμάτη εντάσεις και εμφύλιο αίμα που χυνόταν από τον Απρίλιο του 1943, οποιαδήποτε ερμηνεία της δεκεμβριανής σύγκρουσης που κινείται με απόλυτους όρους χάνει τις πολλές αποχρώσεις, τις πολλές γκρίζες περιοχές και, τελικά, καταλήγει στη συγκρότηση ερμηνευτικού σχήματος απλουστευμένου, πλήρως ιδεολογικοποιημένου, που μάλλον δικαιολογεί παρά ερμηνεύει. Το βιβλίο του Μενέλαου Χαραλαμπίδη, χρήσιμο κατ' αρχάς για την περιγραφή της κλιμάκωσης των μαχών και για τις κινήσεις των Βρετανών, επιτρέπει αμφισβητήσεις για τον τρόπο που παρουσιάζει τις επιλογές του ΚΚΕ, οι οποίες ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την κλιμάκωση της σύγκρουσης. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, 53, Μάρτιος 2015 [ΤΒJ].
Μιχάλης Μοδινός, Τελευταία έξοδος Στυμφαλία. Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2014, 192 σελ.
Έτσι κι αλλιώς, η τελευταία έξοδος βρίσκεται μπροστά στον καθένα, κάποτε μάλιστα –δυνητικώς– και μπροστά σε μια εθνική κοινωνία, μεγαμακροπρόθεσμα δε και μπροστά στο ανθρώπινο είδος. Η πορεία προς αυτή την τριπλή έξοδο, ως ατομική απόφαση, ως εθνική προοπτική και ως ανθρωπολογικός κίνδυνος είναι η ιδέα του μυθιστορήματος Tελευταία έξοδος Στυμφαλία του Μιχάλη Μοδινού. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, 52, Φεβρουάριος 2015.
Από το 1993, τη χρονιά που το μυθιστόρημα του Δανού Πίτερ Χόε Η δεσποινίς Σμίλα διαβάζει το χιόνι μεταφράστηκε στο αγγλικά κερδίζοντας το ενδιαφέρον των βρετανών αναγνωστών, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Το αγγλόφωνο κοινό πρώτα, και όλοι οι υπόλοιποι στη συνέχεια, ανακάλυψαν έναν ολόκληρο κόσμο που αγνοούσαν, τη σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία και τους συγγραφείς της. Σήμερα, κάτι παραπάνω από είκοσι χρόνια μετά, οι σκανδιναβοί συγγραφείς και τα βιβλία τους βρίσκονται παντού. Με την κυκλοφορία στα ελληνικά όλων των βιβλίων του Τζο Νέσμπο με πρωταγωνιστή τον Χάρι Χόλε, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι αιμοσταγείς Βόρειοι έχουν βρει το κοινό τους – ένα κοινό εντυπωσιακά μεγάλο. [Το άρθρο αναδημοσιεύεται από το Books' Journal, 46, Αύγουστος 2014, με αφορμή την έλευση του συγγραφέα στην Ελλάδα για μια διάλεξή του στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στις 18 Σεπτεμβρίου, ώρα 8.00 μ.μ.]
David Sedaris, Ας συζητήσουμε για το Διαβήτη με Κουκουβάγιες, μετάφραση από τα αγγλικά: Μυρσίνη Γκανά, Μελάνι, Αθήνα 2014, 304 σελ.
Ένας συγγραφέας-performer που δρασκελίζει το χάσμα ανάμεσα στην αρθρογραφία και τη λογοτεχνία, αλλά σκαλίζει το χάσμα ανάμεσα στις οικογένειες των ονείρων και τις άλλες, τις πραγματικές. Το κείμενο αναδημοσιεύεται από το τεύχος 41 του Books' Journal, με αφορμή την έλευση του συγγραφέα στην Ελλάδα, στη Σαντορίνη, για το επικείμενο Caldera Arts & Literature Festival που διεξάγεται το διάστημα 11-13 Σεπτεμβρίου.
Γιώργος Κασιμέρης, Ακραία φαινόμενα διαρκείας. Βία και τρομοκρατία στη Μεταπολίτευση, μετάφραση από τα αγγλικά: Αντώνης Καλοκύρης, Καστανιώτη, Αθήνα 2015, 250 σελ.
Η δολοφονική δράση για περισσότερα από 25 χρόνια της τρομοκρατικής οργάνωσης 17 Νοέμβρη γίνεται αντικείμενο μιας ενδιαφέρουσας μελέτης. Το νέο που κομίζει στην έρευνα είναι η ανίχνευση των προσωπικών διαδρομών κάποιων εκ των πρωταγωνιστών που ενεπλάκησαν. Ωστόσο, κάποια άλλα ζητήματα αδυνατίζουν όταν τα προσεγγίζεις επικαλούμενος την ουδετερότητα: η βία στο όνομα της πολιτικής, π.χ., δεν είναι χρήσιμη σε μια δημοκρατία. To κείμενο αναδημοσιεύεται από το τεύχος 56, με αφορμή την επέτειο της δολοφονίας του Παύλου Μπακογιάννη από τους τρομοκράτες της 17 Νοέμβρη.
Τατιάνα Αβέρωφ, Δέκα ζωές σε μία. Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, Αθήνα 2014, 520 σελ.
Δεν είναι μια πολιτική βιογραφία του Ευαγγέλου Αβέρωφ. Η Τατιάνα Αβέρωφ, ψυχολόγος, μυθιστοριογράφος και κόρη του, προτιμά τον δύσκολο δρόμο της μυθιστορίας και, στην αφήγησή της, ορθά, επιλέγει το τρίτο πρόσωπο, σε μια όμως μεταμοντέρνα εκδοχή. Η τριτοπρόσωπη φωνή συχνά διακόπτεται από τις παρεμβολές, σε δεύτερο πρόσωπο, της συγγραφέως –ως ενήλικης κόρης πια–, που με την εμπειρία της ωριμότητας και την ασφάλεια της χρονικής απόστασης σχολιάζει τις αποφάσεις, τις διαθέσεις και τις προθέσεις του κεντρικού ήρωα και πατέρα της. (Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 56, Ιούνιος 2015)
Xρήστος Παπαρίζος, Οι Νεολατινικές Γλώσσες στις Ελληνικές Διαλέκτους. Το ιδίωμα του Γράμμου. Λεξιλόγιο, Γρηγόρη, Αθήνα 2014, 384 σελ.
Το βιβλίο αυτό έρχεται να απαντήσει σ’ ένα μύθο αρκετά διαδεδομένο σχετικά με την επίδραση της λατινικής γλώσσας και των γλωσσών που προήλθαν απ’ αυτή στις τοπικές διαλεκτούς της νεοελληνικής γλώσσας.
ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΤΕΥΧΟΣ
ΔΗΜΟΦΙΛΕΣΤΕΡΑ
