Κριτικές

"Αγαπώ πολύ τις πόλεις, κυρίως τα κέντρα των πόλεων. Αντίθετα, έχω μια εξαιρετικά λιτή σχέση με τη φύση. Ασφαλώς και μου αρέσει η φύση, πολλές φορές προξενεί το θαυμασμό μου, αλλά κατά βάθος με πλήττει. Μετά από μια εβδομάδα διακοπές κάπου στη φύση, έχω φτάσει στα όριά μου και θέλω να επιστρέψω στην πόλη." Ποια είναι τα αγαπημένα άστεα του Πέτρου Μάρκαρη; Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 68, Ιούλιος 2016.

Κώστας Π. Αναγνωστόπουλος, Ανάμεσα στο ρομάντζο της επανάστασης και το στερέωμα της αντίδρασης, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2016, 192 σελ.

Ο Άλμπερ Χίρσμαν, ο Ντάνιελ Κάνεμαν, ο Τζων Μέυναρντ Κέυνς, ο Γιον Έλστερ, ο Άνταμ Σμιθ, ο Τομά Πικεττύ, ο Ρόμπερτ Γκόρντον, ο Άλβιν Ροθ είναι μερικοί από τους σημαντικούς θεωρητικούς με τους οποίους ο Κώστας Αναγνωστόπουλος ανοίγει έναν διεξοδικό διάλογο. Θέματα όπως τα κίνητρα που διέπουν τις ανθρώπινες αποφάσεις ή η ορθολογικότητα είναι ζητήματα που θίγονται διεξοδικά στο βιβλίο – το οποίο, ασφαλώς, δεν είναι μόνο μια περιήγηση στο έργο σημαντικών και παρεμβατικών εικονοκλαστών της οικονομικής σκέψης αλλά βοηθά και στην προσέγγιση των δομικών προβλημάτων της σημερινής Ελλάδας. Αναδημοσίευση από το τεύχος 68 του Books' Journal.

Χάρης Βλαβιανός, Το κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ. Φυλακές Λάντσμπεργκ Νοέμβριος 1923 - Δεκέμβριος 1924, Εισαγωγή: Κώστας Κωστής, Πατάκη, Αθήνα 2016, 544 σελ. 

Έπειτα από το αποτυχημένο Πραξικόπημα της Μπυραρίας, ο Αδόλφος Χίτλερ δικάστηκε και καταδικάστηκε σε φυλάκιση. Την ποινή του εξέτισε στις φυλακές του Λάντσμπεργκ. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, μάλιστα, το διάστημα της φυλάκισής του κρατούσε ημερολόγιο, το οποίο δεν διασώθηκε. Ώσπου ο Χάρης Βλαβιανός επέλεξε να συνθέσει εκ των υστέρων, συνδυάζοντας τα ιστορικά γεγονότα με τη συγγραφική αυθαιρεσία, τις ημερολογιακές σημειώσεις του ανθρώπου που, αργότερα, αιματοκύλησε τον κόσμο – σε μια εποχή που προετοιμαζόταν και προετοίμαζε τα σχέδιά του... Αναδημοσίευση από το τεύχος 68 του Books' Journal.

Margarete Buber-Neumann, Mίλενα από την Πράγα, μετάφραση από τα γερμανικά: Τούλα Σιετή, επιμέλεια: Μίνα Πατεράκη-Γαρέφη,  επίμετρο - βιογραφικά σημειώματα – ευρετήρια: Αδριανή Δημακοπούλου, Κίχλη και Τα Πράγματα, Αθήνα 2015 

Πώς είναι δυνατόν μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης να διεκδικεί κανείς ό,τι θα του επιτρεπόταν να διεκδικήσει και στη ζωή: τη χαρά, τη δημιουργικότητα, την έκφραση και, ακόμα ακόμα, τη διαφορά σε ένα περιβάλλον όπου βασιλεύει η ομοιομορφία; Κάποιοι τρόποι περιγράφονται από την έγκλειστη σε σοβιετικά και, κατόπιν, σε γερμανικό ναζιστικό στρατόπεδο,  Μαργκαρέτε Μπούμπερ-Νόυμαν. Αναδημοσίευση από το τεύχος 66 του Books' Journal, Μάιος 2017.

MargareteBuber-Neumann, Mίλενα από την Πράγα, μετάφραση από τα γερμανικά: Τούλα Σιετή, επιμέλεια: Μίνα Πατεράκη-Γαρέφη,  επίμετρο - βιογραφικά σημειώματα – ευρετήρια: Αδριανή Δημακοπούλου, Κίχλη και Τα Πράγματα, Αθήνα 2015  

Έγκλειστη για δύο χρόνια (από το 1938 ώς το 1940) στο σοβιετικό στρατόπεδο της Καραγκάντα, στο Καζακστάν, η Μαργκαρέτε Μπούμπερ-Νόυμαν θα παραδοθεί μετά το σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότωφ στους ναζί, οι οποίοι θα την εκτοπίσουν στο γυναικείο στρατόπεδο του Ράβενσμπρουκ, σε γερμανικό έδαφος, όπου και θα παραμείνει ώς την απελευθέρωση. Εκεί γνώρισε και τη Μίλενα, αγαπημένη του Φραντς Κάφκα, που δεν κατάφερε να επιβιώσει – και ο καμβάς της ζωής της είναι το βασικό κίνητρο του βιβλίου που, έστω και με καθυστέρηση, συμπληρώνει ένα ουσιαστικό βιβλιογραφικό κενό της στρατοπεδικής λογοτεχνίας στα ελληνικά. Αναδημοσίευση από το τεύχος 66 του Books' Journal, Μάιος 2017.

Dimitri Mastoros, Nicolas Wouters, Εξάρχεια. L’Orange amère, Futuropolis, 2016

Tριάντα δύο χρόνια μετά την Τσιγγάνικη Ορχήστρα του Γιάννη Καλαϊτζή, ένα νέο κόμικς κυκλοφορεί (στη γαλλική αγορά!) με θέμα του τα Εξάρχεια - και το μύθο τους.

Στο κλείσιμο αυτής της δύσκολης χρονιάς για το Φεστιβάλ Αθηνών, βρέθηκαν δυο παραστάσεις που όχι μόνο σπάνε την νόρμα της αρχαίας κωμωδίας, αλλά φέρνουν κάτι νέο στο τραπέζι. Αποφεύγουν την ευκολία, πέφτουν στη φάρσα με σκοπό. Είναι παραστάσεις του καιρού τους, χωρίς να αρθρώσουν ούτε μια κουβέντα γι’ αυτόν. Βαθιά πολιτικές χωρίς γροθιές στον αέρα και αριστοφανικές στην ουσία τους.  Το καλύτερο απ’ όλα; Όπως κι ο Κουν πριν απ’ αυτούς, οι δύο σκηνοθέτες τους δεν νοιάστηκαν καθόλου αν θα είναι αρεστοί.

Πέθανε στις 18 Αυγούστου 2016 ο σημαντικός γερμανός ιστορικός Ερνστ Νόλτε. Η προσέγγισή του στον εικοστό αιώνα και, ιδίως, οι ίσιες αποστάσεις που κράτησε απέναντι στον ναζισμό και στον κομμουνισμό, δυο εξίσου επιζήμιους κατά την ανάγνωσή του ολοκληρωτισμούς, έγιναν αιτία να τον σχολιάσουν επικριτικά κυρίως οι μαρξιστές ιστορικοί. Ωστόσο, το έργο του Νόλτε, ισχυρό και σημαντικό, μένει για τον αναγκαίο αναστοχασμό Με αυτή τη δυσάρεστη ευκαιρία αναδημοσιεύουμε το κείμενο του Δημήτρη Μαργαρίτη, από το Books’ Journal, τχ. 59, στην πλήρη αρχική μορφή στην οποία παραδόθηκε.

 Tracy Daugherty, The last love song: a biography of Joan Didion, St. Martin’s Press, 2015, 752 σελ.

Είναι η πρώτη βιογραφία που τυπώνεται για την 82χρονη Τζόαν Ντίντιον. Πρόκειται για ένα μυθικό πρόσωπο. Υπήρξε και παραμένει η ιέρεια της Νέας Δημοσιογραφίας. Στη μακρά διαδρομή της, μεταξύ άλλων, κατέγραψε τις δονήσεις της αμερικανικής αντικουλτούρας, απαθανάτισε τη λατρεία για είδωλα όπως ο Τζων Γουαίην και την αρχετυπική μορφή του, περιέγραψε ένα επίπονο τελετουργικό αποχαιρετισμού για το σύζυγό και την υιοθετημένη κόρη τους. Έζησε πολλά και έγραψε ακόμα περισσότερα.

Γιάννης Τσαμουργκέλης, Οι συνένοχοι. Ο ρόλος των τραπεζών και του ευρώ στην ευρωπαϊκή και ελληνική κρίση, Παπαζήση, Αθήνα 2016, 390 σελ.

Είναι αλήθεια αυτό που ισχυρίζονται ορισμένοι, ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι απλά θύματα της κρίσης – υγιείς επιχειρήσεις («θωρακισμένες» το 2009, όπως και η υπόλοιπη οικονομία, κατά Κώστα Καραμανλή), που από πατριωτισμό αγόρασαν κρατικά ομόλογα το 2010-2011, δέχθηκαν βαρύ πλήγμα με το PSIτου 2012 και έκτοτε παραπαίουν λόγω της αναιμικής επίδοσης της οικονομίας; Όχι, υποστηρίζει στο τελευταίο βιβλίο του o Γιάννης Τσαμουργκέλης, που πέθανε στις 28 Μαΐου: οι τράπεζες συνέβαλαν αποφασιστικά αρχικά να εκδηλωθεί η ελληνική κρίση και στη συνέχεια να βαθύνει περισσότερο. Δεν είναι καθόλου θύματα, είναι θύτες – ή, μάλλον: «συνένοχοι». Γι’ αυτό, ο ριζικός ανασχεδιασμός του πιστωτικού συστήματος είναι προϋπόθεση για την ανάκαμψη της οικονομίας. Αναδημοσίευση από το Books' Journal 67, Ιούνιος 2016 [TBJ]

Από τις καταβολές στις προβολές του ελυτικού λυρισμού, με ζητούμενο να δοθεί μια, πρόχειρη έστω, απάντηση στο ερώτημα αν, πόσο και πώς ο λυρισμός του Ελύτη επηρέασε τις μεταπολεμικές ποιητικές γενιές. Ένα κείμενο του Δ.Ν. Μαρωνίτη, αναδημοσίευση από το Books' Journal 22, Αύγουστος 2012.

Γιώργος Παπακωνσταντίνου, Game over - Η αλήθεια για την κρίση, Παπαδόπουλος, Αθήνα 2016, 482 σελ.

Ευάγγελος Βενιζέλος, Μετασχηματισμοί του κράτους και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Διδάγματα της οικονομικής κρίσης: Η ελληνική περίπτωση, Πόλις, Αθήνα 2016, 190 σελ.

Χάρης Π. Παμπούκης, Περί ελπίδας.  Για ένα εθνικό σχέδιο υπέρβασης της κρίσης,  Α. Α. Λιβάνη, Αθήνα 2016, 336 σελ.

Τρία βιβλία ισάριθμων στελεχών της πρώτης κυβέρνησης που υπέγραψε μνημόνιο, της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου, αναφέρονται στην ελληνική κρίση και την αντιμετώπισή της. Τι υποστηρίζουν ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου και ο Χάρης Παμπούκης. [ΤΒJ]