Γνώμες
Η θέση μας στην Ευρώπη διακυβεύεται με το όχι, αυτό όσο και να προσπαθούν δεν μπορούν να το αμφισβητήσουν. Σήμερα, όσο ποτέ είναι επίκαιροι οι λόγοι που μας οδήγησαν τότε, στα τέλη της ταραγμένης δεκαετίας του 1950, στην Ενωμένη Ευρώπη. Δημοκρατία, Ασφάλεια, Ανάπτυξη, αυτό το τρίπτυχο μας οδήγησε στην Ευρώπη και αυτό πρέπει να μας κρατήσει, αυτό είναι το αληθινό διακύβευμα του δημοψηφίσματος και σε αυτό το διακύβευμα δεν μπορούμε παρά να απαντήσουμε θετικά, με προοπτική, με όραμα, με το ΝΑΙ της Ελλάδας, της Ευρώπης, της Δημοκρατίας.
Το όχι συνιστά κήρυξη πολέμου προς την υπόλοιπη Ευρώπη, το όχι δηλώνει σαφώς ότι ο Χώρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης δεν μας είναι οικείος αλλά άξενος και εχθρικός. Ακόμα κι αν ο πόλεμος αυτός δεν συνεπάγεται χρήση πολεμικών μέσων και παραμένει συμβολικός, δεν παύει ως τέτοιος να συνιστά πράξη πολιτικής παραφροσύνης που άλλα κράτη μπορεί να επιχείρησαν στην Ευρώπη τους περασμένους αιώνες, η Ελλάδα όμως ποτέ. Το όχι επομένως όχι μόνο δεν είναι αντάξιο των παραδόσεών μας, αλλά, κρατώντας το γράμμα, προδίδει το πνεύμα τους.
Πόση διαπραγματευτική ισχύ έχει μια πλευρά, που λέει, χωρίς να ρωτήσει την άλλη, ότι θα κάνει συμφωνία σε 48 ώρες και που, όπως είπαμε, είναι στη μέγγενη της παντελούς έλλειψης ρευστότητας; Πόσο διαπραγματευτικά ανίκανος θα ήταν κάποιος που θα υποχωρούσε έστω λίγο σε κάποιον που γνωρίζει (1) ότι καίγεται για συμφωνία αλλιώς καταρρέει και (2) έρχεται με ένα εχθρικό αποτέλεσμα στο τσεπάκι;
Θα ανοίξουν οι τράπεζες την Τρίτη; Υπό ποίες προϋποθέσεις και πότε θα μπορούσαν να ξανανοίξουν; Υπάρχει φόβος για κούρεμα καταθέσεων; Θα υπάρχει ρευστότητα την άλλη εβδομάδα, τον άλλο μήνα; Μας συμφέρει η χρεοκοπία και η διαφυγή της χώρας στη δραχμή; Μπορεί να σωθεί η παρτίδα; Όλα όσα θα θέλατε να ξέρετε για την οικονομία και δεν είχατε ποιον να ρωτήσετε για τι θα συμβεί από την επομένη του Δημοψηφίσματος,
Από τη στιγμή που οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ πήραν την εξουσία, η χώρα πορεύτηκε πάνω σε ένα δόγμα: «Οι Ευρωπαίοι μας έχουν ανάγκη. Όταν φτάσει ο κόμπος στο χτένι, θα υποχωρήσουν». Ο Γιάνης Βαρουφάκης μας λέει, χρόνια τώρα, ότι με την απειλή της δικής μας χρεοκοπίας οι Ευρωπαίοι θα υποχωρήσουν. Μάλιστα, μας οδήγησε συνειδητά προς τη χρεοκοπία με τη σιγουριά ότι δεν κάνει λάθος. Γιατί όμως έκανε λάθος;
Όσα βλέπω γύρω μου αυτές τις μέρες στην Ελλάδα μού προκαλούν μεγάλη ανησυχία. Γι’ αυτό, λοιπόν, θεωρώ ότι τα καλύτερα εχέγγυα για την ομαλή διεξαγωγή του δημοψηφίσματος είναι δύο. Αφ’ ενός μεγάλη ψυχραιμία από την πλευρά των πολιτών, ει δυνατόν με την αποφυγή έντονων αντιπαραθέσεων που εύκολα μπορούν να εξελιχθούν σε κάτι πολύ χειρότερο. Αφ’ ετέρου, απόλυτη διαφάνεια όλων των επιμέρους διαδικασιών, με αδιαμφισβήτητη ευθύνη της κυβέρνησης – που άλλωστε προκάλεσε αυτό το δημοψήφισμα.
Με την άνεση που μου δίνει το γεγονός ότι ως νομικός έχω δημόσια εκφραστεί γενικά υπέρ της χρήσης του μέτρου της προσωρινής κράτησης με εξαιρετική φειδώ και ειδικά ευθύς εξ αρχής άσκησα έντονη κριτική στις προφυλακίσεις των νεοναζί βουλευτών, θα ήθελα να σχολιάσω την γαλαντόμα απόφαση του Δικαστικού Συμβουλίου που άφησε ελεύθερο τον Κασιδιάρη, δυο μέρες πριν από το δημοψήφισμα που θα κρίνει το μέλλον των επόμενων γενιών.
Το ευρώ είναι η φυσική κατάληξη της βασικής απόφασης που λάβαμε ήδη το 1821, ένα τουρλουμπούκι επαναστατών: με την Ευρώπη. Η δραχμή και οι ωραίες αναμνήσεις που έχουμε για τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 ήταν ευρωπαϊκή δραχμή: ήμασταν στην ΕΟΚ, το ECU υπήρχε, η προοπτική ήταν αυτή το αργότερο από το 1991 και τη Συνθήκη του Μάαστριχτ.