Μαρία Τοπάλη

Δέκα χρόνια μετά το δημοψήφισμα που έφερε το Τρίτο Μνημόνιο

Νωρίς το πρωί της 21ης Φεβρουαρίου, ημέρα Παρασκευή, δυο μέρες πριν από τις κρίσιμες πρόωρες γερμανικές εκλογές, ο θρυλικός Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ, ο «Κόκκινος Ντάννυ» του Μάη του ’68, που γίνεται φέτος 80 ετών, έδωσε συνέντευξη στο δημόσιο ραδιόφωνο της Γερμανίας, στον δημοσιογράφο Jasper Barenberg του Deutschlandfunk, και μίλησε για όλα, κατά πώς το συνηθίζει: χωρίς να μασά τα λόγια του.

Για την πρώτη εκδήλωση της δεύτερης δεκαετίας του «Με τα λόγια (γίνεται)», που έγινε διαδικτυακά στις 20 Ιανουαρίου 2022, ο εμπνευστής και διοργανωτής των ομώνυμων εκδηλώσεων Παναγιώτης Ιωαννίδης μου ζήτησε να προτείνω και να αναλάβω να συντονίσω το σχετικό περιεχόμενο. Προσκάλεσα λοιπόν ποιήτριες και ποιητές που συμπεριλήφθηκαν στην ανθολογία καινούριας ελληνικής ποίησης Ποίηση με Πείσμα (Αντίποδες, 2020) και κατοικούν εκτός Αθηνών, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, να συνθέσουν ένα ποίημα με θέμα την πατρίδα και να προτείνουν ένα ομόθεμο ποίημα άλλης ποιήτριας ή άλλου ποιητή, είτε ελληνικό είτε μεταφρασμένο από τους ίδιους ή από κάποιον άλλον/η (οπότε και γίνεται ρητή αναφορά στην πηγή της μετάφρασης). Ανταποκρίθηκαν εννέα, αλλά εξ αυτών η Γεωργία Τριανταφυλλίδου δεν στάθηκε δυνατόν να συμμετάσχει με βιντεοσκοπημένη απαγγελία στη διαδικτυακή εκδήλωση (την οποία μπορείτε πάντα να ανακαλείτε εδώ: https://youtu.be/F5k0RDQp13o). Πιο κάτω, δημοσιεύονται όλες οι συμμετοχές σε γραπτή μορφή. Η σειρά είναι γενικά αλφαβητική και ακολουθεί, ανά ποιήτρια/ποιητή, τις δικές της/του επιλογές. Ευχαριστώ και από εδώ τον Παναγιώτη Ιωαννίδη για την πρόσκληση και τις ποιήτριες και τους ποιητές που συμμετείχαν.

Την 1η Νοεμβρίου 2010, ο αμερικανός ποιητής Τσαρλς Σίμικ (1938-2023) μίλησε στους διψασμένους για κοσμοπολιτισμό Αθηναίους, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών – σε μια εκδήλωση που καπελώθηκε βάναυσα από τη σκηνοθεσία αλλά, παρ’ όλα αυτά, αποζημίωσε τους ακροατές που ήταν διατεθειμένοι να ακούσουν μια σύγχρονη φωνή, η ποίηση της οποίας «έχει το βλέμμα της στραμμένο προς το μέλλον μ’ αυτό τον παράξενο τρόπο που μπορεί να το πράξει η γλώσσα-τέχνη, ανακαλώντας δηλαδή το παρελθόν διαρκώς, ενδογενώς. Γεφυρώνοντας κόσμους, ανθρώπους και καιρούς». Με αφορμή το θάνατο του Τσαρλς Σίμικ, αναδημοσιεύουμε σήμερα από το δεύτερο τεύχος του Books’ Journal (Δεκέμβριος 2010) το ρεπορτάζ της Μαρίας Τοπάλη από την εκδήλωση – χρήσιμο, εκτός των άλλων, και αυτοκριτικά, για να κατανοήσουμε πώς πολύ συχνά οι Έλληνες αδυνατούμε να κατανοήσουμε ό,τι δεν ορίζεται από τα πεπερασμένα όριά μας. [TBJ]

Ως συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, η Ζωρζ Σαρή υπερασπίστηκε, με την παρορμητικότητα, τον ενθουσιασμό, τη μαχητικότητα και το απίστευτο θάρρος που τη χαρακτήριζαν, την οπτική του παιδιού και του νέου. Τι σημαίνει αυτό για την ίδια αλλά, κυρίως, για τη λογοτεχνία που απευθύνεται σε παιδιά και νέους; Αναδημοσίευση από το τεύχος 22 του Books’ Journal, Αύγουστος 2012, με αφορμή την επέτειο θανάτου της συγγραφέα – πέθανε στις 9 Ιουνίου 2012 [TBJ]

Λουκάς Κούσουλας, Ενθύμιον [Εκλογή από τα ποιήματα], Γαβριηλίδης, Αθήνα 2010, σελ. 123

Λουκάς Κούσουλας, Και μόνος και μετά πολλών [Κύκλος Γ’], Γαβριηλίδης, Αθήνα 2011, 197 σελ.

Ποιητής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος, ο Λουκάς Κούσουλας, που πέθανε στις 15 Μαΐου 2019 και κηδεύτηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Σουβάλα (Πολύδροσο) του Παρνασσού, ήταν μια ξεχωριστή παρουσία στα ελληνικά γράμματα. Τα δυο βιβλία του, που περιέχουν επιλογή από τα ποιήματά του και σημαντικά δοκίμια τον φανερώνουν σε όλη την πνευματική παρουσία του. Έγραψε μακροσκελή ποιήματα-σπουδές, αφηγηματικά, σχολιαστικά, επίμονα και εξόφθαλμα «διακειμενικά», που παλαντζάρουν πλάι πλάι με τα ολιγόλογα δοκίμια του Λουκά Κούσουλα που, από την πλευρά τους, σχεδόν τραγουδιστά, επιχειρηματολογούν. Την ιδιαιτερότητά του επισήμαινε η Μαρία Τοπάλη, σε ένα κείμενο γι’ αυτόν που δημοσίευσε το μακρινό 2011. «Δεν έπαψα στιγμή να αναρωτιέμαι πώς προκύπτει ένας άνθρωπος τόσο χαριτωμένος στη ζωή και στην ποίηση», λέει σήμερα η Μαρία Τοπάλη. «Χρυσός κάθε κουβέντα που μοιράστηκα μαζί του. Θα τον κρατήσουμε με τα βιβλία κοντά μας». Έχει άραγε προγόνους στην ελληνική ποίηση τούτη η προσπάθεια, που φτάνει τώρα στην ωριμότητα; Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο τεύχος 4 του Books’ Journal, Φεβρουάριος 2011.

Ως συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, η Ζωρζ Σαρή υπερασπίστηκε, με την παρορμητικότητα, τον ενθουσιασμό, τη μαχητικότητα και το απίστευτο θάρρος που τη χαρακτήριζαν, την οπτική του παιδιού και του νέου. Τι σημαίνει αυτό για την ίδια αλλά, κυρίως, για τη λογοτεχνία που απευθύνεται σε παιδιά και νέους; Αναδημοσίευση από το τεύχος 22 του Books’ Journal, Αύγουστος 2012, με αφορμή την επέτειο θανάτου της συγγραφέα – πέθανε στις 9 Ιουνίου 2012 [TBJ]