Το Σάββατο 23 Νοεμβρίου 2024, στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δημόκριτου στη Μελβούρνη, με την εκδήλωση για τον απόηχο της μεταπολίτευσης στην ελληνοαυστραλιανή κοινότητα, ξεκίνησε μια ελπιδοφόρα προσπάθεια διοργάνωσης σε τακτικά χρονικά διαστήματα ανοιχτών και αναστοχαστικών θεματικών συζητήσεων.
Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας, που διοργανώνεται από ομάδα ελληνοαυστραλών πολιτών, είναι η δημιουργία ενός κριτικού και παρεμβατικού δημόσιου χώρου, όπου διαφορετικοί ομιλητές θα προλογίζουν πριν από την κάθε συζήτηση διαφορετικά θέματα για σημαντικά ζητήματα της κοινότητάς μας, της Αυστραλίας, της Ελλάδας, αλλά και του Διασπορικού Ελληνισμού. Η θέαση στοχεύει να είναι από την οπτική γωνία των Ελληνοαυστραλών και των μεταναστευτικής καταγωγής αυστραλών πολιτών. Το ίδιο θα ισχύει και για ενδεχόμενα θέματα που σχετίζονται με την Ελλάδα ή τις διάφορες «ελληνικές» διασπορές της υφηλίου.
Πανεπιστημιακοί, ακτιβιστές, καλλιτέχνες, συνδικαλιστές, επαγγελματίες, πολιτικοί, νέοι και νέες, άτομα που έχουν κάτι να συνεισφέρουν στη συζήτηση του κάθε συγκεκριμένου θέματος, θα προλογίζουν συζητήσεις στις οποίες θα συμμετέχουν ενεργά και όχι παθητικά οι παρευρισκόμενοι και οι παρευρισκόμενες.
Ο κριτικός και αναστοχαστικός δημόσιος χώρος που κάποτε υπήρχε στην Ελληνοαυστραλία, στη μεταναστευτική Αυστραλία, αλλά και στην ευρύτερη Αυστραλία, λόγω των δημογραφικών, κοινωνικών, οικονομικών και άλλων αλλαγών, έχει συρρικνωθεί επικίνδυνα ή έπαψε να υπάρχει πια...
Ο κατακερματισμός της κοινωνίας, των κοινών βιωμάτων και των αφηγήσεων, η εξατομίκευση, τα οικονομικά και κοινωνικά αδιέξοδα της εποχής, η έλλειψη συλλογικής αυτογνωσίας και ιστορικής συνείδησης της Ελληνοαυστραλίας και της μεταναστευτικής Αυστραλίας παραμορφώνουν και αποστεώνουν συχνά πτυχές της συλλογικής μας ταυτότητας, αφαιρώντας έτσι τη δυνατότητα να δημιουργηθεί ένας κριτικός και παρεμβατικός δημόσιος χώρος με ανάλογο λόγο.
Κι όμως, η τελευταία δεκαετία απέδειξε πως υπάρχει σημαντική, κρίσιμη μάζα ενεργών αυστραλών πολιτών ελληνικής καταγωγής σε ολόκληρη τη χώρα, που δραστηριοποιείται και στη λεγόμενη παροικία, αλλά πρωτίστως στην ευρύτερη κοινωνία της Αυστραλίας. Αυτοί/ες οι πολίτες, δεν απεμπολούν την ελληνική εθνοτική τους ταυτότητα και παρεμβαίνουν συχνά δημόσια, με βάση έναν καθολικό αξιακό κώδικα, σε σημαντικά ζητήματα που αφορούν την Αυστραλία, την παροικία και την Ελλάδα.
Κομμάτι αυτής της ευρύτερης Ελληνοαυστραλίας των ενεργών πολιτών είναι οι 114 που με κοινή τους επιστολή στον ομοσπονδιακό πρωθυπουργό της Αυστραλίας, Anthony Albanese, στα τέλη Οκτωβρίου, τον ενεκάλεσαν λέγοντάς του πως την εκπαιδευτική και την πολιτισμική ιστορία της Ελληνοαυστραλίας, που είναι κομμάτι της ευρύτερης ιστορίας της Αυστραλίας και οφείλει να γνωρίζει και ο ίδιος, την έχουν γράψει τα τελευταία 100 χρόνια πρωτίστως οι ενεργοί πολίτες και οι φορείς εκπροσώπησής τους, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών κομμάτων, των συνδικάτων και άλλων θεσμών της κυρίως κοινωνίας.
Μέρος αυτής της ευρύτερης Ελληνοαυστραλίας ήταν οι 300 που, στις 26 Ιανουαρίου 2023, πολύ πριν από την έναρξη της εκστρατείας υπέρ της συνταγματικής αναγνώρισης των Αυτόχθονων Εθνών της Αυστραλίας στο δημοψήφισμα του Οκτωβρίου 2023, τάχθηκαν υπέρ του ναι, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα συμβουλευτικό σώμα για ζητήματα Αυτοχθόνων, που θα ονομαζόταν Φωνή.
Παρόμοιες παρεμβάσεις έχουν γίνει από γυναίκες ελληνικής καταγωγής εναντίον δηλώσεων στο παρελθόν του νυν αρχιεπισκόπου για τις αμβλώσεις ή από πολίτες που ζητούσαν την καταδίκη της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα το 2020 ή που τάσσονταν υπέρ του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών στην Αυστραλία το 2017.
Ανάμεσα σε άλλα, στόχος και ελπίδα της πρωτοβουλίας που άρχισε με τη διοργάνωση της ανοιχτής συζήτησης για τον απόηχο της Μεταπολίτευσης στην παροικία, είναι το παραπάνω δίκτυο να συναντιέται, να κουβεντιάζει και να παρεμβαίνει κριτικά και εποικοδομητικά. πιο συχνά, για θέματα που αφορούν την παροικία, τη μεταναστευτική και ευρύτερη Αυστραλία, την Ελλάδα, αλλά και τον διασπορικό Ελληνισμό.
Στόχος και ελπίδα της πρωτοβουλίας, στο βαθμό που θα τα καταφέρει, είναι όχι μόνο να αντιδρά κριτικά και αναστοχαστικά στα γεγονότα, αλλά και να ανοίγει και να συζητά η ίδια σημαντικά θέματα. Ζητήματα όπως ποιοι έγραψαν παλαιότερα και ποιοι αφηγούνται τώρα, καθώς και πώς αφηγούνται, την παροικιακή και τη μεταναστευτική ιστορία της Αυστραλίας; Πόσο συμπεριληπτικό είναι το εθνικό αφήγημα της μεγάλης χώρας του Νότου; Πώς μπορούμε να κάνουμε πιο ουσιαστικό τον διακηρυκτικό, γραφειοκρατικό και επιφανειακό πολυπολιτισμό της; Χρειάζεται, μπορούν να είναι και οι διαφορετικές «ελληνικές» διασπορές της υφηλίου μέρος του αφηγήματος της Ελλάδας και της Κύπρου; Αν ναι, γιατί και πώς μπορούμε να οδηγηθούμε προς αυτήν την κατεύθυνση;
Επιθυμία και στόχος της πρωτοβουλίας είναι όλα αυτά τα μεγάλα ζητήματα να συζητούνται δημόσια, κριτικά, εποικοδομητικά και, στο βαθμό που αυτό μπορεί να επιτευχθεί, να πάνε τη σκέψη και την πρακτική μας ένα βήμα πιο πέρα, για το κοινό καλό. Προσελκύοντας ταυτόχρονα στην αναστοχαστική και παρεμβατική παράδοση της ελληνοαυστραλιανής κοινότητας και τις νεότερες γενιές ενεργών πολιτών ελληνικής καταγωγής.
Το πρώτο βήμα αυτής της προσπάθειας έγινε με τη συζήτηση για τον απόηχο της Μεταπολίτευσης στην ελληνοαυστραλιανή κοινότητα. Η επιλογή του θέματος δεν οφειλόταν μόνο στην επέτειο της συμπλήρωσης 50 χρόνων από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής και κατοχής μέχρι και σήμερα του 36% του εδάφους της Κύπρου.
Η Μεταπολίτευση στην Ελλάδα, ταυτόχρονα με την εκλογή της μεταρρυθμιστικής ομοσπονδιακής εργατικής κυβέρνησης του Gough Whitlam το Δεκέμβριο του 1972, έπειτα από 23 χρόνια συντηρητική διακυβέρνηση, ήταν και εξακολουθεί να είναι κομβικής σημασίας για τα δρώμενα της ελληνοαυστραλιανής κοινότητας.
Γιατί;
Επειδή τις δεκαετίες 1970, 1980 έως και τις αρχές του 1990, η πρώτη μεταναστευτική γενιά, καθώς και η πρώτη αυστραλογεννημένη γενιά (αυτό που λέμε δεύτερη) ήταν πολιτικά, κοινωνικά και πολιτισμικά ιδιαίτερα δραστήρια, στα αυστραλιανά και στα παροικιακά πράγματα, ενώ την ίδια ώρα επηρεαζόταν άμεσα και από τις πολιτικές και πολιτισμικές εξελίξεις της Ελλάδας και της Κύπρου, με τις οποίες διατηρούσε μια πολύ στενότερη από σήμερα σχέση. Σχέση βιωματική, γλωσσική, πολιτισμική και πολιτική.
Οι στενότερες σχέσεις με τις κρατικές οντότητες και τον πολιτισμό της Ελλάδας και της Κύπρου, καθώς και το κλίμα της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής χειραφέτησης της Aυστραλίας, που σε επίπεδο κράτους εκφράστηκε από τις πολιτικές των κυβερνήσεων Whitlam, υιοθέτηση πολυπολιτισμού κ.ά., οδήγησαν στη μεγέθυνση και τη διεύρυνση της πολιτικής και της αναστοχαστικής κοινότητας των Ελληνοαυστραλών. Η κοινότητα πλέον, σε σημαντικά μεγαλύτερες κλίμακες, συγκροτούνταν όχι μόνο πολιτισμικά και γλωσσικά, αλλά και πολιτικά. Ήταν μια κοινότητα με κριτική σκέψη, ιδεολογικό προσανατολισμό και πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική δράση.
Στους φορείς εκπροσώπησης της παροικίας και της ευρύτερης Αυστραλίας, στις τέχνες, στα γράμματα, στα πολιτικά κόμματα, στο συνδικαλισμό και αλλού, έχουμε διεύρυνση και μεγέθυνση της συμμετοχής, του αναστοχασμού, του κριτικού λόγου και της κριτικής παρέμβασης, όχι μόνο από τους Ελληνοαυστραλούς αλλά και από άλλες μεταναστευτικές ομάδες.
Αυτή την περίοδο τέθηκαν θέματα μεταναστευτικών δικαιωμάτων, όπως για παράδειγμα αυτό της διδαχής των κοινοτικών/εθνοτικών γλωσσών στο κρατικό σύστημα εκπαίδευσης της Αυστραλίας, ή η δημιουργία κρατικής ραδιοτηλεόρασης για να καλύπτει τις ανάγκες ενημέρωσης και ψυχαγωγίας των μεταναστών και μεταναστριών. Αυτή την περίοδο τέθηκαν επίσης, με μεγάλη έμφαση, μέσα από τη ζωγραφική, τη λογοτεχνία, τη μουσική, τα παρεμβατικά περιοδικά όπως το Χρονικό ή η Αλλαγή, ή μέσα από την κοινοτική πρωτίστως ραδιοφωνία (3ΖΖ/3ΖΖΖ και 3CR στη Μελβούρνη), τα θέματα της αναδυόμενης ελληνοαυστραλιανής πολιτισμικής και άλλης ταυτότητας.
Κληρονομιά και συνεχιστής αυτής της περιόδου της Μεταπολίτευσης, είναι και η πρωτοβουλία που ξεκίνησε το Σάββατο23 Νοεμβρίου στη Μελβούρνη, με στόχο τη δημιουργία ενός αναστοχαστικού, κριτικού και παρεμβατικού, στο βαθμό που θα το επιτύχει, ελληνοαυστραλιανού και μεταναστευτικού δημόσιου χώρου, στους Αντίποδες του 2024.
