Τεύχος 160

Γιώργος Τσιώλης, Επισφαλείς βιογραφίες. Εργασιακές διαδρομές και ταυτότητες στον μετασχηματιζόμενο κόσμο της εργασίας, Gutenberg, Αθήνα 2023, 530 σελ.

Το βιβλίο του καθηγητή κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιώργου Τσιώλη, για τις επισφαλείς βιογραφίες μεγάλου τμήματος των Ελλήνων και των Ελληνίδων που παρέχουν εξαρτημένη εργασία, είναι εξαιρετικά διεισδυτικό. Μας αποκαλύπτει όψεις των κοινωνικών διαστάσεων της οικονομικής ζωής που παραμένουν στη σκιά των μεγάλων αναλύσεων.

Αριστέα Παπαλεξάνδρου, Δρέποντας τα όστρακα των διθυράμβων τους,  Για την ποίηση των Ελληνίδων 1974-2000, Ενύπνιο, Αθήνα 2024, δύο τόμοι, 1.210 σελ.

Είναι ένα έργο μοναδικό. Η Αριστέα Παπαλεξάνδρου καταγράφει, τεκμηριώνει και αξιολογεί την κριτική που γράφτηκε γύρω από την ποίηση των Ελληνίδων, από την αρχή της μεταπολίτευσης έως και το τέλος του 20ού αιώνα. Το υλικό της έχει συλλεγεί σε διάστημα 15 χρόνων από περιοδικά και εφημερίδες και, συνολικά, αριθμεί περί τα 2.000 κείμενα, που όλα δίνουν την εικόνα της γυναικείας ποίησης και των αιτημάτων της στα τέλη του προηγούμενου αιώνα. Φιλόδοξο και πρωτότυπο εγχείρημα. [ΤΒJ]

Στρατής Πασχάλης, Το βαλς του Ορφέα. Στίχοι γραμμένοι για τη σκηνή, Κάπα Εκδοτική, Αθήνα 2024, 118 σελ.

Στίχοι τραγουδιών για θεατρικές παραστάσεις, μεταφράσεις και διασκευές, στίχοι για το χοροθέατρο, ανέκδοτοι στίχοι, πεζά βασισμένα σε σκηνικές παρουσιάσεις. Συνομιλώντας με τον Μολιέρο, με τον Σαίξπηρ, τον Καραγάτση, αλλά και με τον Τενεσί Ουίλιαμς ή με τον Άντον Τσέχοφ, ο Στρατής Πασχάλης ρίχνει γέφυρες για τη σύνδεση της ποίησης με τη μουσική και το θέατρο.

Εδώ και μερικούς μήνες, ο Γιώργος Πινακούλας κρατά μια νέα ρουμπρίκα στην έντυπη έκδοση του Books' Journal, με γενικό τίτλο «Σημειώσεις στο περιθώριο». Από σήμερα, αρχίζει η αναδημοσίευση και στην ηλεκτρονική μας έκδοση της εργασίας του - με την ύλη του τεύχους 160.

Μάκης Καραγιάννης, Η τέχνη του μυθιστορήματος. Δαμάζοντας τα κείμενα, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2024, 320 σελ.

Τα μυστικά, τα συμπεράσματα, οι αγωνίες και οι αμηχανίες ενός κριτικού αναγνώστη και έμπειρου συγγραφέα με τους ομότεχνούς του. Αλλά και ένα εγχειρίδιο μύησης στις καλές αναγνωστικές συνήθειες.

Δύο σημεία (και μια δανεική υποσημείωση) για τον Κώστα Σημίτη

Ας μου επιτραπεί μια εξομολόγηση: μόνο μια περίοδο στη ζωή μου ένιωσα συμφιλιωμένος με κυβέρνηση στην Ελλάδα. Το αίσθημα αυτό δεν είναι αμελητέο γιατί ανοίγει ένα δρόμο συμφιλίωσης με τον κόσμο κι επομένως ένα αίσθημα ειρήνης. Ήταν η περίοδος 1996-2004.  Εξηγώ παρακάτω δύο από τους λόγους της συμφιλίωσης ―και το κάνω πιστεύοντας ότι ξεπερνούν το προσωπικό ενδιαφέρον.

Η Ακαδημαϊκός Χρύσα Μαλτέζου, μια πολύ σημαντική ιστορικός του ενετοκρατούμενου Ελληνισμού, ήταν ταυτισμένη λόγω της προέλευσής της αλλά και των επιλογών της, δηλαδή της επιστημονικής της ειδικότητας και της πορείας της ζωής της, με μια εκδοχή του Ελληνισμού ευρύτερη από αυτήν του eλληνικού κράτους. Προερχόταν από την Αλεξάνδρεια, την καθ’ ημάς Ανατολή. Στο νου και στα μάτια διαδοχικών γενεών Ελλήνων, η Αλεξάνδρεια ήταν πρωταρχικά το σύμβολο της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, μια εποχή ακμής, πνευματικής και υλικής, και ισχύος. Για τη Χρύσα Μαλτέζου και τη γενεά της, η Αλεξάνδρεια ήταν ο γενέθλιος τόπος όπου συνυπήρχαν έθνη, θρησκείες και πολιτισμοί. Η ελληνική και ορθόδοξη ταυτότητα ήταν εδραιωμένη αλλά έπρεπε να συνυπάρξει με άλλους: τους Άραβες μουσουλμάνους που πλειοψηφούσαν και απαιτούσαν με αυξανόμενη ένταση μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο να αναλάβουν τον πλήρη έλεγχο της τύχης της Αιγύπτου από τη Βρετανική Αυτοκρατορία, τους Κόπτες και τους Καθολικούς, τους Εβραίους και τις διάφορες εθνότητες κυρίως Δυτικοευρωπαίων που κινούσαν συνήθως την αιγυπτιακή οικονομία. 

Από την Ιταλία της Αναγέννησης στην αυλή της Μόσχας

Για τους Βυζαντινούς  Έλληνες, ευγενείς ή λόγιους, που, τα χρόνια πριν και μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης αναζήτησαν καταφύγιο στην Ιταλία, και για τη ζωή τους εκεί, γνωρίζουμε κάποια πράγματα. Για εκείνους όμως που, στα τέλη του 15ου αιώνα, μετακινήθηκαν από την Ιταλία της Αναγέννησης στη Μοσχοβία και συμμετείχαν ενεργά στα τεκταινόμενα στην υπό διαμόρφωση ακόμα Ρωσία δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα. Κι όμως, για μια σύντομη περίοδο, ανάμεσα στο τελευταίο τέταρτο του 15ου και το πρώτο του 16ου αιώνα, υπήρξε στην αυλή της Μόσχας, της πρωτεύουσας του μόνου σημαντικού ορθόδοξου κράτους που παρέμενε ακόμα ελεύθερο, αισθητή «ελληνική» παρουσία, μια ομάδα Βυζαντινών «Ελλήνων» –οι τελευταίοι του είδους– που έπαιξαν κάποιο ρόλο στην πολιτική, εκκλησιαστική και πολιτισμική ζωή και εξέλιξη της Ρωσίας.

Η σημαντική μεταρρύθμιση του τομέα εσωτερικής ασφάλειας

Είναι λογικό το βάρος στον ευρύτερο τομέα της εθνικής ασφάλειας να δίνεται στην εξωτερική πολιτική, ωστόσο, η εσωτερική ασφάλεια, είναι ένας από τους τομείς που η διακυβέρνηση Σημίτη σημείωσε μεγάλες επιτυχίες, μεταρρύθμισε και δημιούργησε ένα πλαίσιο διακυβέρνησης, που παρά τις αλλαγές ισχύει ακόμη και σήμερα.

George D. Frangos, Η Φιλική Εταιρεία 1814-1821: κοινωνική και ιστορική ανάλυση, μετάφραση από τα αγγλικά - σχολιασμός: Στέφανος Παπαγεωργίου, Παπαζήση, Αθήνα (το βιβλίο θα κυκλοφορήσει προσεχώς)

Το κείμενο αυτό αποτελεί εισαγωγή στο βιβλίο του George D. Frangos, Η Φιλική Εταιρεία 1814-1821: κοινωνική και ιστορική ανάλυση, το οποίο πρόκειται να κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Παπαζήση, με σχολιασμό και μετάφραση του Στέφανου Παπαγεωργίου. Είναι μέρος της σειράς «Παρελθόν και Παρόν», η οποία διευθύνεται από τον Δημήτρη Λυβάνιο και τον Στέφανο Παπαγεωργίου. Στην ίδια σειρά πρόκειται να εκδοθούν και τα βιβλία των John C. Alexander, Ληστεία και δημόσια τάξη στον Μωριά, 1685-1806, με εισαγωγή του Δημήτρη Παπασταματίου και Edith Durham, Βόρεια Αλβανία, με εισαγωγή του Δημήτρη Λυβάνιου (βλ. The Books’ Journal, τχ. 157).