Με αυτά τα λόγια αρχίζει το άρθρο του γερμανοεβραίου αρθρογράφου Ντάνιελ Νόιμαν με τίτλο «Το τέλος της λύσης των δυο κρατών», που δημοσιεύτηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2025 στην ιστοσελίδα της εβδομαδιαίας εφημερίδας Jüdische Allgemeine, η οποία εκδίδεται στη Γερμανία.
Εκτός από σταθερός συνεργάτης της εφημερίδας, ο Νόιμαν είναι δικηγόρος και πρόεδρος του συνδέσμου των Εβραϊκών κοινοτήτων του ομοσπονδιακού κράτους της Έσσης και ενεργό μέλος της κοινωνίας των πολιτών σε διάφορους οργανισμούς και κοινωφελείς συλλόγους που έχουν σχέση με την Ισραηλιτική Κοινότητα στη Γερμανία και την Έσση.
Στο άρθρο του, ο Νόιμαν υποστηρίζει δυο θέσεις.
Η πρώτη είναι ότι οι Άραβες της Παλαιστίνης από την αρχή της διαμάχης τους με τους Εβραίους, μιας διαμάχης που έχει διαρκέσει πάνω από έναν αιώνα, δεν σκόπευαν ποτέ να μοιραστούν τη γη της Παλαιστίνης που και οι δυο λαοί θεωρούν πατρίδα, αλλά επιδίωκαν να τη θέσουν υπό τον αποκλειστικό έλεγχό τους, αποδεχόμενοι τους Εβραίους, αλλά και τους υπόλοιπους λαούς και τις θρησκευτικές κοινότητες που ζουν εκεί, το πολύ ως καθυποταγμένους υπηκόους.
Η δεύτερη θέση είναι ότι οι Άραβες της Παλαιστίνης δεν «άφησαν καμία ευκαιρία να πάει χαμένη για να αφήσουν μια ευκαιρία [για την ειρήνη] να πάει χαμένη». Κάθε δήλωση αποδοχής της «λύσης των δυο κρατών» εκ μέρους των Αράβων της Παλαιστίνης είναι, κατά τον Νόιμαν, ανειλικρινής, κάτι που αποδεικνύεται από την αποτυχία όλων των συμφωνιών ειρήνευσης από τη δεκαετία του 1990 έως σήμερα.
Η καλύτερη απόδειξη, λέει ο Νόιμαν, ότι δεν είναι δυνατή η ειρηνική συνύπαρξη ανάμεσα στο Ισραήλ και σε ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος είναι η εξέλιξη που έλαβε χώρα στη λωρίδα της Γάζας μετά την αποχώρηση των Εβραίων εποίκων και την παράδοση της διαχείρισης της περιοχής στους Παλαιστίνιους Άραβες το 2005. Αντί η λωρίδα να αναπτυχθεί οικονομικά και κοινωνικά, μετατράπηκε στο διάστημα των επόμενων δυο δεκαετιών σε μια στρατοκρατούμενη περιοχή γεμάτη όπλα, στρατιωτικές υποδομές και μια στρατιωτικά δομημένη οργάνωση, τη Χαμάς, που καταδυναστεύει τους υπόλοιπους κατοίκους της, έχοντας εκμεταλλευτεί τις μοναδικές ελεύθερες εκλογές που διεξήχθησαν μετά την αποχώρηση του Ισραήλ για να κατακτήσει και να σφετεριστεί την εξουσία. Μια οργάνωση που χρησιμοποίησε τη διεθνή οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια για να δημιουργήσει ένα ισχυρό οπλοστάσιο και να διαβρώσει τις κοινωνικές δομές –σχολεία, νοσοκομεία–, μετατρέποντάς τις σε κέντρα στρατιωτικής διοίκησης και σε βάσεις εκτόξευσης πυραύλων κατά του Ισραήλ.
Ο Νόιμαν συνεχίζει:
Αν αυτό δεν ήταν αρκετό για να κατανοήσει κανείς τι πραγματικά ήθελαν οι Παλαιστίνιοι και τι όχι, αυτό έγινε κατανοητό το αργότερο την 7η Οκτωβρίου 2023. Γιατί εκείνη την ημέρα, το Ισραήλ δέχτηκε επίθεση από χιλιάδες τρομοκράτες και πολίτες από τη Γάζα, οι οποίοι διέπραξαν τη μεγαλύτερη σφαγή Εβραίων από το τέλος του Ολοκαυτώματος. Αυτό έβαλε το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της ειρήνης και η τελευταία σπίθα ελπίδας για μια λύση δύο κρατών θάφτηκε για πάντα. Σε αντίθεση με όλους τους ονειροπόλους που επιμένουν ακλόνητα ή απεγνωσμένα στη λύση των δύο κρατών, το Ισραήλ πλήρωσε ένα απίστευτα υψηλό τίμημα στις 7 Οκτωβρίου επειδή βασίστηκε σε αυτή τη λύση ξανά και ξανά τα τελευταία 110 χρόνια.
Είτε θέλει κανείς να το παραδεχτεί είτε όχι, οι Παλαιστίνιοι δεν θέλουν ένα κράτος δίπλα στο Ισραήλ. Δεν θέλουν συνύπαρξη. Δεν θέλουν συμβιβασμούς. Αντίθετα, θέλουν ακριβώς αυτό που πάντα ήθελαν: το τέλος του εβραϊκού κράτους. Την καταστροφή της εβραϊκής πατρίδας. Και μια Παλαιστίνη στη θέση του Ισραήλ.
Ο Νόιμαν αναρωτιέται αν αυτή την απόλυτα εχθρική στάση απέναντι στο Ισραήλ τη μοιράζονται όλοι η Παλαιστίνιοι. Η απάντηση που δίνει σ’ αυτό το ερώτημα είναι αρνητική: δεν είναι όλοι οι Παλαιστίνιοι ορκισμένοι εχθροί του Ισραήλ, υπάρχουν και φωνές που καλούν σε κατάθεση των όπλων και σε ειρηνική συνύπαρξη. Όμως αυτές οι φωνές είναι μετρημένες στα δάχτυλα και υφίστανται έναν ανελέητο διωγμό.
Ο Νόιμαν παραδέχεται ότι η πλειονότητα του παλαιστινιακού λαού χειραγωγείται από την προπαγάνδα και την ιδεολογία των φανατικών αλυτρωτιστών και χρησιμοποιείται από άλλες δυνάμεις του αραβικού κόσμου ως αιχμή του δόρατος στον αγώνα τους για επικράτηση στην περιοχή και ως νόμισμα στις συνδιαλλαγές τους με τη Δύση. Όμως τονίζει ότι οι Παλαιστίνιοι, ως ατομικές ανθρώπινες υπάρξεις, δεν είναι μόνο αντικείμενα εκμετάλλευσης αλλά και υποκείμενα πράξεων για τις οποίες φέρουν προσωπικά την ευθύνη.
Αυτό σημαίνει ότι, είτε με την παθητική τους στάση απέναντι στη Χαμάς είτε με τη συγκυριακά ενεργό συμμετοχή κατοίκων της λωρίδας της Γάζας στην επίθεση και στο μακελειό της 7ης Οκτωβρίου 2023, είτε με τη συμβολή τους στην αιχμαλωσία και τη φυλάκιση των ομήρων, οι Παλαιστίνιοι ως λαός αλλά και ως άτομα συνέβαλαν στον τελικό ενταφιασμό της λύσης των δυο κρατών.
Το Ισραήλ, λέει ο Νόιμαν, δεν πρόκειται να αποδεχτεί τη δημιουργία ενός κράτους πλάι στα σύνορά του, ενός κράτους που έχει ως δηλωμένο σκοπό τη δική του εξαφάνιση. «Το Ισραήλ δεν θα αυτοκτονήσει με τη βοήθεια των Ευρωπαίων», προσθέτει. «Και δεν θα δεχτεί την ευθανασία από τα Ηνωμένα Έθνη, ό,τι και να γίνει. Ό,τι και να γίνει, όσες διεθνείς διασκέψεις και αν πραγματοποιηθούν για τη λύση των δύο κρατών. Όσα ψηφίσματα και αν εγκρίνει η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Όσες χώρες και αν αναγνωρίσουν την “Παλαιστίνη” ως ξεχωριστό κράτος, προσπαθώντας να πετύχουν αυτό που ήταν πάντα ανέφικτο υπό τις δεδομένες συνθήκες, αυτό δεν θα τις φέρει πιο κοντά στο στόχο τους. Επειδή η διεθνής διπλωματία, όπως και η πολιτική ισχύος, τελειώνει όταν διακυβεύεται η ίδια η επιβίωση κάποιου. Όταν διακυβεύεται η ίδια η ύπαρξή του».
Η λύση των δυο κρατών είναι λοιπόν σύμφωνα με τον Νόiμαν νεκρή. Αυτό το ήξεραν οι Παλαιστίνιοι από την αρχή και το Ισραήλ το συνειδητοποίησε με τη φρικτή επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023. Και όσο πιο γρήγορα το καταλάβουν οι Ευρωπαίοι και ο υπόλοιπος κόσμος τόσο το καλύτερο. Γιατί μόνο έτσι θα μπορέσει να έρθει κάτι καινούργιο.
Ο Νόιμαν δεν μας λέει τι μπορεί να είναι αυτό το νέο που θα μπορούσε να αντικαταστήσει τη θνησιγενή ιδέα των δυο κρατών. Σε έναν κόσμο όπου εδώ και τρεις αιώνες έχει επικρατήσει πλήρως η ιδέα του κράτους-έθνους και που όλη η επιφάνεια της Γης –με εξαίρεση ίσως την Ανταρκτική– είναι πλήρως κατανεμημένη σε εθνικές επικράτειες, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μια πολιτική οντότητα που θα υπερβαίνει αυτό το φαινομενικά ακλόνητο δόγμα. Όμως υπάρχουν ιστορικά παραδείγματα τέτοιων πολιτικών οντοτήτων όπου διαφορετικοί λαοί και θρησκευτικά δόγματα κατάφεραν να ζήσουν κάτω από μια κοινή πολιτική και συνταγματική στέγη. Ένα απ’ αυτά, το πιο πρόσφατο, είναι η Ελβετική Ομοσπονδία, η οποία εκκολάφθηκε τον 19ο αιώνα στην κεντρική Ευρώπη μετά από πολέμους και διαμάχες τεσσάρων αιώνων.
Ίσως αν θάψουν την ιδέα μοιρασιάς της κληρονομιάς του πατέρα τους, θα μπορέσουν τα παιδιά της Σάρας και της Άγαρ να ζήσουν κάτω από την ίδια σκηνή και να μοιραστούν τους καρπούς της ερήμου που έγινε παράδεισος.
