Ο Σπύρος, ο αποστολέας αυτής της αλληλογραφίας, έφυγε από την Αλεξάνδρεια στις 21 Ιουλίου 1963 και έφθασε ως Αιγυπτιώτης, ομογενής πρόσφυγας, στην Αθήνα. Δεν έμεινε πολύ. Σε δύο εβδομάδες αναχώρησε και πάλι.
Αυτή τη φορά για τη Λωζάνη, όπου ο θείος Κωστής της γυναίκας του, Μαίρης, αρχιμανδρίτης της ελληνορθόδοξης εκκλησίας της πόλης, είχε πεθάνει. Υπήρξαν προβλήματα κληρονομιάς. Ενώ στις πρότερες διαθήκες άφηνε κληρονόμο την ανιψιά του δημιουργώντας μια εύλογη προσμονή, στην τελευταία άφησε την περιουσία του όλη στη γυναίκα που τον υπηρετούσε, την Ανδρώ, με την ασαφή εντολή «να μην ξεχαστεί η Μαίρη».
Έτσι, στις 8 Αυγούστου 1963, φθάνει ο Σπύρος στη Λωζάνη. Προσπαθεί να μάθει πρώτα τη συνολική αξία της καταληφθείσας περιουσίας. Σύντομα μαθαίνει ότι ανέρχεται σε 140.000 ελβετικά φράγκα. Το δεύτερο που διερευνά είναι τοο πώς αντιλαμβάνεται η Ανδρώ το «να μην ξεχαστεί η Μαίρη». Όταν αυτό προσδιορίστηκε στις 2.000 ελβετικά φράγκα, αποφάσισε να διεκδικήσει πολύ περισσότερα που πίστευε ότι ανήκαν στην γυναίκα του. Εμπλέκεται σε έναν κυκεώνα για την απόκτηση νομικών συμβουλών. Σιγα σιγά επιλέγει το μείζον, τις συμβουλές που λένε ότι μπορεί να ρίξει παντελώς τη διαθήκη. Αλλά κι από την άλλη πλευρά η Ανδρώ δεν είναι διατιθεμένη να συμβιβαστεί. Μένει, λοιπόν, ώς τις 13 Σεπτεμβρίου στη Λωζάνη και προσπαθεί να βρει νομική στήριξη για την επικείμενη δίκη. Και, παράλληλα, χρηματιστηριακές συμβουλές για τις μετοχές που είχε στο Ελβετικό Χρηματιστήριο. Τους δύο μήνες ενημερώνει με δεκαοκτώ γράμματα τη γυναίκα του, στην Αθήνα. Παρακάτω δημοσιεύεται ένα από τα τελευταία, όταν ο συμβιβασμός είχε αποκλειστεί.
Επιστολή 4. 9 Σεπτεμβρίου1963. Από Λωζάννη προς Αθήνα, αποστολέας: Σπύρος, παραλήπτρια: Μαιρούλα
Δευτέρα βράδυ 9h η ώρα.
Είναι ίσως η έκτη φορά που σου γράφω σήμερα, αγαπημένη μου Μαιρούλα! Έχω συντροφιά το μικρό ράδιο, αλλά τόσο καθαρόν, της κάμαράς μου, που δεν φαντάζεσαι σε μερικές στιγμές τι σύντροφος είναι! Ακούω τώρα το κονσέρτο “en re mineur de Rachmaninof”! τι θαύμα η εκτέλεσις και expression de sentiments. Παίζεται από τον σπουδαίον Ιταλόν πιανίστα Aldo Tsecelini και μεταδίδεται en vive transmission (δηλ. με δίχως πλάκα, παίζει ο ίδιος ο virtuosos, και νομίζεις πως βλέπεις τα δάχτυλά του να τρέχουν επάνω εις το πιάνο!)
Ακόμη μένω με την εντύπωσιν του πρωϊνού γράμματος σου! Το αισθάνθηκα, βαθειά, ότι βγαίνει από την καρδούλα σου, που πολλές φορές είναι πονεμένη αλλά ευτυχώς χάριν απλών παρεξηγήσεων και τίποτα άλλο!
Πόσον η μοναξιά είναι συχνά ωφέλιμος και απαραίτητος! Αυτόν τον καιρόν, πόσες φορές εις την ιδική μου μοναξιά συγκεντρώθηκα και πόσα και πόσα πράγματα δεν ανεπόλησα, πόσες βλακείες, πόσα λάθη άδικα έγιναν! Αλλά πόσα και πόσα πράγματα δεν αισθανθήκαμε μαζύ, Μαιρούλα, που αμφιβάλλω πολύ αν άλλα couple αισθάνθηκαν αυτές τις χαρές της ψυχικής ευδαιμονίας που είχαμε εμείς!
Ο Θεός να βοηθήσh να ξανaαισθανθούμε και να τα αισθανόμεθα συχνά!...
Σήμερα είχα μίαν συνέντευξιν, ώρα 6 απόγευμα, με τον Λαιμόν εις το Lausane Palace και μου έδωσε το δεύτερον γράμμα που σου εσωκλείω την copie. Φύλαξέ την. Μου είπε πώς το έγραψε ο Δ., ότι ήτο συμμαθητής του (δεν ήλπιζα τον Αλέκο τόσον μεγάλον! Μπράβο δεν του φαίνεται καθόλου!) Είπαμε πολλά πράγματα! Με παρακάλεσε (του διηγήθην μόνον εν μέρει την επαφή που είχα με τους δικηγόρους σήμερα) να περιμένω έως την Παρασκευήν, διότι θα κάνη άλλην προσπάθειαν, σύμφωνα με αυτό που σου γράφω. Και μου είπε, «άφησε ότι θα προτείνω να το παραδεχθής για το θείον Κωστήν μόνον και μόνον, και δεν θα είσαι δυσαρεστημένος! Φθάνει να το δεχθή και αυτή»! Δεν ξεύρω τι θα προτείνη. Αλλά μπορώ να ευρεθώ ίσως σε λιγάκι δύσκολον θέσιν διότι την Παρασκευήν έχω ακριβώς rendez-vous και με τους δύο δικηγόρους (Cottier et Nada οι οποίοι μου λένε ότι θα πάρουμε περισσότερον από 30000 fr.suisse) να iδούμεn τι θα γίνη!
Εν τω μεταξύ η Ανδρώ διαδίδει ότι έπεσε άρρωστη, ότι δεν τρώει, δεν κοιμάται από ότι ήlθα εδώ! Και εγώ από το τελευταίον τηλεφώνημα κατά 20 Αυγούστου και από τις δύο φορές που την έβγαλα έξω και της τα πλήρωσα όλα (φαΐ, τσάι κτλ) δεν είχα καμμία επαφή μαζύ της για να μη λέη ότι την εκβιάζω. Αλλά η εκπαίδευση αφ’ ενός και αφ’ ετέρου ο φόβος την κάνουν και τρέμει. Αφού δεν πατά πλέον καμμία φορά εις την εκκλησίαν. Ο Λαιμός και μερικοί φίλοι και ενεθυμήθησαν τα σημερινά εξάμηνα του θείου! Αυτή η Ανδρώ ούτε ένα κόλυβο δεν του έκανε, πράγμα που έκανε τεραστίαν εντύπωσιν εις τον Λαιμόν ή εις τον comite! Εμένα δυστυχώς μου διέφυγε. Αλλά του είπα ότι επήγα δύο φοράς εις τα μνήματα και θα πάω και τρίτη φορά πριν φύγω! Μου είπε δε ο Λαιμός ότι πριν να πάω στην εκκλησία την χθεσινήν Κυριακήν. (Επήγα αργά κατά τας 12h) Η Εριφύλη εκάθητο εις την πόρτα της εκκλησίας και διέδιδε εις την κάθε γυναίκα (τόπε και εις την κυρίαν Λαιμού) ότι αυτός ο άνθρωπος (δηλαδή εγώ), απ’ ότι ήλθε, «όλη η γαλήνη της Ανδρώ διεταράχθη»! «Τι ήθελε και ήλθε!», «Τι κάθεται ακόμη!»Και μου λέει ο Λαιμός (έπειτα τόμαθα ήδ’ άλλως θα την έβαζα αμέσως εις την θέσιν της!) Του είπα να της πη βγάζοντας τα γράμματα (εννοείται εκ μέρους σου) ότι «Ανδρώ, επέρασε ο καιρός που είχες μπροστά σου ένα idiote έναν άγιον άνθρωπον. Τώρα έχεις να παλαίψης με έναν άνδρα, δυνατόν, μορφωμένον και νομικόν συνάμα, και όστις είναι αποφασισμένος να υπερασπίση και το τελευταίον φράγκον της γυναίκας του και ανεψιάς του Κωστή. Πρόσεχε μήπως το Fisk[i], όπως χάριν του Σπύρου, εφοβήθηκες και εδήλωσες τον Σταυρόν, μην σου τα πάρει εις το τέλος και το βρακί που φοράς, και τα χάσεις όλα»! Και ο Λαιμός μου είπε, ότι όλα αυτά που θα της ειπώ θα προσθέσω: «σύνελθε Ανδρώ την δωδεκάτην ώραν πριν φύγει το πουλί!!»
Αυτά είπαμεν, Μαράκι μου! Ελπίζω ότι αργά ή γρήγορα κάτι θάβγη απ’ όλα αυτά. Εμιλήσαμε έπειτα για θέσιν εις Αθήνας, για τας σπουδάς μου, για την δράσιν μου, και γενικά για εμένα. Και τότε μου είπε την Παρασκευή που θα έλθεις θα σου δώσω την απάντηση της Ανδρώ, θα σου δώσω κι ένα γράμμα διά τον συγγενήν μου Π. που έχει μία θαυμασίαν κλινικήν Λεωφόρου Αλεξάνδρας, και πιστεύω να σε πάρη και να συνεργασθήτε! Πολύ καλός άνθρωπος, με μεγάλα αισθήματα. Τον εκολάκευσα εννοείται λέγοντας ότι ο δικηγόρος Cottier ήξευρε το όνομά του (και πραγματικώς όπως σου έγραψα το ήξευρε!) Ο θεός μεγάλος, Μαρία μου, για μας! Είναι κρίμα όμως που αρχίζω μία τέτοια ζωή εις την προχωρημένην αυτή ηλικίαν! Για αυτό το πρώτιστον πράγμα άμα έλθω πρέπει να κοιτάξω την υγείαν από όλας τας απόψεις! Ίσως, η γυμναστική, το sport που άφησα, σχεδόν 2 χρόνια τώρα, δεν έπρεπε να τa αφήσω. αυτό το αισθάνομαι τρομερά!
Και τώρα από αύριον έως την Παρασκευήν, ησυχία διά την υπόθεσιν. Η Παρασκευή 13/9 θα είναι σπουδαία ημέρα. Πάντως του είπα ότι έως το Σάββατον πρέπει να φύγω. Αλλ’ ίσως να περιμένω τον Vallinger, όστις αρχίζει εργασίαν την προσεχή Τρίτη 17/9.
Σήμερα έπειτα από τόσες ημέρες βροχής είδαμεν λίγο ήλιο! Εζεστάθηκα και συνήλθα! Ελπίζω να κάνη πλέον καμία 10 μέρες καλούτσικον καιρόν και να μην στείλλης την μαρρόν φορεσιά μου!
Πες εις την Αγγελικούλα, ότι δεν βλέπω την ώρα να πάω στο Παρίσι για αυτήν! Περιμένω τας mensuration των…[ii]
Καλή νύχτα!
[i] Η εφορία
[ii] Δυσανάγνωστη γαλλική λέξη
