Τεύχος 149

Ένα καινούργιο αύριο (Il Sol dell’Avvenire). Έγχρωμη ιταλογαλλική παραγωγή 2023 σε σκηνοθεσία του Νάνι Μορέτι.  Παίζουν: Nanni Moretti, Margherita Buy, Silvio Orlando, Mathieu Amalric, παραγωγή: Nanni Moretti, Domenico Procacci, πρεμιέρα στους ελληνικούς κινηματογράφους: 30 Οκτωβρίου 2023, διάρκεια: 95'

Ένας σκηνοθέτης που ο γάμος του περνάει κρίση, προσπαθεί υπό αντίξοες συνθήκες να ολοκληρώσει την τελευταία του ταινία.  Το θέμα της ταινίας, η θέση του Ιταλικού ΚΚ για την εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης στην Ουγγαρία το 1956, αποθαρρύνει τους παραγωγούς. Ο σκηνοθέτης έχει συνείδηση ότι κάνει μια ταινία για μια ιδεολογία που έχει ηττηθεί, επειδή εκτιμά ότι η εξουσία ήταν γραφειοκρατική και αυταρχική. Είναι όμως ο ίδιος ένας ηττημένος άνθρωπος; Και γιατί οι ιδέες της χειραφέτησης δεν ηττώνται; [ΤΒJ]

Γιασουνάρι Καβαμπάτα, Το σπίτι των κοιμισμένων κοριτσιών και άλλες ιστορίες,  μετάφραση: Έφη Κουκουμπάνη-Πολυτίμου, Καστανιώτη, Aθήνα 1995, 155 σελ.

Η νουβέλα του  Καβαμπάτα έχει ήδη πάρει τη θέση της στον κόσμο των κλασικών αριστουργημάτων. Μιλά για έναν ηλικιωμένο άντρα, τον Εγκούτσι, με φθίνοντα ερωτισμό, καθώς επισκέπτεται μέσα στο σύνολο του μυθιστορηματικού χρόνου έξι  φορές ένα «σπίτι». Κάθε φορά κοιμάται μια νύχτα με μια γυμνή, πολύ νεαρή γυναίκα που είναι τεχνητά κοιμισμένη, δίχως να του επιτρέπεται από τους κανόνες του σπιτιού η σεξουαλική διείσδυση. Περιγράφεται λεπτομερώς και στοχαστικά, ποιητικά θα έλεγε κανείς, η σχέση του Εγκούτσι με το χωρίς ζωή, λόγω νάρκωσης, γυναικείο σώμα, καθώς και οι σκέψεις, οι αναμνήσεις και τα όνειρα του γέρου κάτω από αυτή τη διαδικασία.

Σενέκας, Ἀποκολοκύνθωση, εἰσαγωγή, μετάφραση, σχόλια:  Σταῦρος Τσιτσιρίδης, Κίχλη, Ἀθήνα 2023, 290 σελ.

Περιώνυμη, ἀλλὰ καὶ ἀπελπιστικὰ δύσβατη εἶναι ἡ μενίππεια σάτιρα τοῦ Σενέκα, Ἀποκολοκύνθωση, μὲ ἐκτενὴ εἰσαγωγή, κείμενο, μετάφραση καὶ σχόλια τοῦ  Σταύρου Τσιτσιρίδη. Τὴν ἡμέρα θανάτου τοῦ Κλαυδίου, ἡ ἀξιοθρήνητη Ρωμαϊκὴ Σύγκλητος πείθεται ἀπὸ τὴν ὀργίλη ἀγόρευση τοῦ Ὀκταβιανοῦ καὶ ἀπορρίπτει τὴν αἴτηση γιὰ θεοποίηση. Ἔτσι ὁ Κλαύδιος ἀποστέλλεται στὸν Κάτω Κόσμο. Ἐκεῖ συναντᾶ τοὺς δολοφονημένους συγγενεῖς του καὶ τὰ ἐκδικητικὰ θύματα τῶν ἀλλοπρόσαλλων δικαστικῶν του ἀποφάσεων. Ποία θὰ εἶναι ἡ κόλασή του; [TBJ]

Κωνσταντίνος Σ. Παπανικολάου, Η Μακεδονία των Γερμανών. Η εικόνα της Μακεδονίας στον γερμανικό δημόσιο λόγο από τις αρχές του 19ου αιώνα έως τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα - Δίσιγμα, Θεσσαλονίκη 2022, 456 σελ.

Πώς θα μπορούσε να προσεγγίσει κανείς τη σχέση των Γερμανών με τη Μακεδονία καθώς μιλάμε για δύο ζητήματα που για μεγάλο χρονικό διάστημα σήμαιναν διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικά συμφραζόμενα, ανάλογα με το ποιος μιλάει, πότε, και σε ποιον; Την απάντηση μας τη δίνει ο Παπανικολάου, συγγραφέας του έργου Η Μακεδονία των Γερμανών: «κάθε Γερμανία διέθετε τη δική της Μακεδονία».

Εκπαιδεύοντας παιδιά στη μετεπαναστατική Αθήνα. Τα ημερολόγια του Τζων & της Φάννυ Χιλλ, μετάφραση από τα αγγλικά: Μάνια Μεζίτη, εισαγωγή - επιμέλεια: Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Ευρασία, Αθήνα 2023, 374 σελ.

Στις 2 Οκτωβρίου 1830 απέπλευσε από τις ΗΠΑ η πρώτη οργανωμένη μετάβαση απεσταλμένων της Ιεραποστολικής Εταιρείας Εσωτερικού και Αλλοδαπής (DFMS), επίσημης ιεραποστολικής εταιρείας της Επισκοπικής Εκκλησίας για την Ανατολική Μεσόγειο και την Ελλάδα. Μέλη της αποστολής ήταν ένα ζευγάρι αμερικανών ιεραπόστολων: ο Τζων Χένρυ Χιλλ, 39 ετών, πρώην υπάλληλος χρεοκοπημένης τράπεζας και εφημέριος Επισκοπικής Εκκλησίας, και η κατά οκτώ χρόνια νεότερη σύζυγός του Φράνσις Μαρία Μάλλιγκαν – «Φάννυ» για τους δικούς της. Κατέληξαν στην Αθήνα και έφτιαξαν σχολείο. Η Σχολή Χιλλ φέρει το όνομά τους. Τα ημερολόγιά τους μαρτυρούν την αθηναϊκή περιπέτειά τους. Tεύχος 149

Τιμόθεος Παπαδόπουλος, Του Λαζάρου, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2022, 368 σελ.

Τιμόθεος Παπαδόπουλος, Του Λαζάρου. Όταν είδα τον τίτλο, ξαφνιάστηκα. Δεν μπορώ να πω ότι μου άρεσε. Όταν τέλειωσα το βιβλίο, είπα μέσα μου: μόνον αυτός ο τίτλος τού πήγαινε! Γιατί το βιβλίο είναι τόσα πολλά και διαφορετικά μαζί, που μόνο το όνομα του αφηγητή μπορούσε να τα περιλάβει. Ο Τίμος δεν μας καλεί να αντιμετωπίσουμε το παρελθόν σαν «μανιακοί» συγγενείς που επισκέπτονται τελετουργικά το νεκροταφείο των νεκρών τους αλλά το παροντοποιεί.

Μιχάλης Οικονόμου. Η αλχημεία της ζωγραφικής. Αναδρομική έκθεση, επιμέλεια: Αφροδίτη Κούρια, Μέτσοβο, Πινακοθήκη Αβέρωφ, 30/9/2023-15/1/2024, Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη, Ιανουάριος - Απρίλιος 2024 

Αφροδίτη Κούρια (επιμ.), Μιχάλης Οικονόμου. Η αλχημεία της ζωγραφικής, δίγλωσσος κατάλογος, Πινακοθήκη Αβέρωφ, Μέτσοβο 2023, 241 σελ.

Η μεγάλη αναδρομική έκθεση του Μιχάλη Οικονόμου στο Μέτσοβο (30/9/2023-15/1/2024, Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ), που συνεχίζει το ταξίδι της και στην Αθήνα (Φεβρουάριος-Απρίλιος 2024, Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη), σε παραγωγή της Πινακοθήκης Αβέρωφ-Μέτσοβο, επιμέλεια της Αφροδίτης Κούρια, δρος ιστορίας της τέχνης και με αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της Σόνιας Χαραλαμπίδου-Διβάνη και της Ειρήνης Χαραλαμπίδου αποτελεί μια ιδανική αφορμή για να σκεφτεί κανείς συνολικά και να επαναπροσεγγίσει με πιο καθαρό βλέμμα το έργο του παραγνωρισμένου επιφανούς έλληνα ζωγράφου.

΄Ιαν ΜακΓιούαν, Μηχανές σαν κι εμένα, μετάφραση από τα αγγλικά: Κατερίνα Σχινά, Πατάκη, Αθήνα 2019, 416 σελ.

Είναι ένα μυθιστόρημα που εμβαθύνει στα ηθικά ζητήματα περί την Τεχνητή Νοημοσύνη και τη ρομποτική. Συζητά τα δικαιώματα –και τις ευθύνες αντίστοιχα– της δημιουργίας ευφυών μηχανών, καθώς και τη δυνατότητα αυτών των μηχανών να ξεπεράσουν την ανθρώπινη νοημοσύνη και να χειραγωγήσουν τα ανθρώπινα συναισθήματα, σε έναν καινούργιο κόσμο όπου η τεχνολογία θολώνει τα όρια μεταξύ ανθρώπου και μηχανής. Η κριτική μπορεί να διαβαστεί συμπληρωματικά με το κείμενο του Γιώργου Ναθαναήλ «Άνθρωποι και μηχανές», που δημοσιεύεται στο τεύχος 149 του Βooks’ Journal, που κυκλοφορεί.

Κυκλοφόρησε το Books' Journal, τχ. 149, Ιανουάριος 2024. Τα πλήρη περιεχόμενα:

Ο θόρυβος με αφορμή την έναρξη της συζήτησης περί του νομοσχεδίου για τους γκέι γάμους δεν είναι αποτέλεσμα των ενστάσεων μιας συμπαγούς συντηρητικής μειοψηφίας – ή και σιωπηλής πλειοψηφίας. Περισσότερο είναι προσχηματική. Μια αντίδραση στην παντοδυναμία της ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη πρωτίστως από το ίδιο το κόμμα του και δευτερευόντων από τα δεξιά του. Έχοντας αποπειραθεί να βρεθούν στο μπλοκ εξουσίας διάφοροι θεράποντες του πελατειακού κράτους σε παρελθούσες περιόδους, ονειρεύονται μια ΝΔ από το παρελθόν, αδιαφορώντας για τις συνέπειες της μεταρρυθμιστικής χαλάρωσης. Όσο για την ακροδεξιά αντίδραση, είναι ανάλογης ποιότητας με την αντίδραση του Χριστόδουλου στο νομοσχέδιο για την ταυτότητα. Εικάζεται ότι ο Μάκης Βορίδης, που μοιάζει να συμμερίζεται αυτή την αντίδραση, δεν έχει απώτερες βλέψεις, υπαγορευμένες από την ιδεολογία των νεανικών χρόνων του, την οποία άργησε πολύ να αφήσει πίσω του. Το γεγονός ότι οι διαφωνίες για το νομοσχέδιο έχουν φτάσει και στα μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης δείχνει απλώς τις βάσεις που έχει το τρεφόμενο από την ανωμαλία φαιοκόκκινο μέτωπο.