Η υποστήριξη αυτή φαίνεται τόσο από τις αναιμικές, μεμονωμένες αντιδράσεις, όσο και από τη συμμετοχή σε φιέστες που οργανώνει το καθεστώς, με τη χρήση των νέων συμβόλων Z και V, συμβόλων που αντιγράφουν, με μεγάλη επιτυχία, μπορώ να πω, τη ναζιστική συμβολική του μίσους, του θανάτου και της καταστροφής.
Ωστόσο, ο πόλεμος που διεξάγει η Ρωσία κατά της Ουκρανίας εδώ και έξι μήνες, πόλεμος σκληρός και ανελέητος, πόλεμος που σκορπίζει το θάνατο σε αθώους άμαχος, που σβήνει από το χάρτη ολόκληρα χωριά και πόλεις, δεν μπορεί να εξηγηθεί με το αντιεπιστημονικό, αντι-ιστορικό παραλήρημα του Βλαδίμηρου Πούτιν, ο οποίος διαστρεβλώνοντας ακόμη και αυτή την τσαρική, αυτοκρατορική αφήγηση, προέβαλε αυτό το τερατώδες κατασκεύασμα της ρωσικής ιστορίας.
Θα μου επιτρέψεις στο σημείο αυτό να σου δώσω τη δική μου εξήγηση, τόσο για τον πόλεμο, όσο και για την υποστήριξη που τυγχάνει από το μεγαλύτερο μέρος της ρωσικής κοινωνίας, καθιστώντας την έτσι συνένοχη στα εγκλήματα πολέμου τα οποία διαπράττονται στις κατεχόμενες ουκρανικές περιοχές.
Τόσο η σημερινή ρωσική πολιτική ηγεσία αλλά και η οικονομική ελίτ γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην ΕΣΣΔ, η κατάρρευση της οποίας δεν ήταν τίποτα άλλο παρά η ματαίωση της ζωής και του μέλλοντός τους. Δεν είναι, εξάλλου, τυχαία η φράση του Πούτιν: «Η διάλυση της ΕΣΣΔ ήταν η μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του 20ού αιώνα».
Η φράση αυτή, αλλά και όλο το προπαγανδιστικό αφήγημα που χτίστηκε πάνω σε αυτή, βρήκε τεράστια απήχηση στη ρωσική κοινωνία, ένα μεγάλο μέρος της οποίας εξακολουθεί να ζει με τη νοσταλγία της σοβιετικής εποχής και των σταθερών παραμέτρων της.
Φυσικά, όπως συμβαίνει πάντα, όσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από μια εποχή, τόσο μεγαλύτερη είναι η τάση εξιδανίκευσής της, ιδιαίτερα, αν οι μεταγενέστερες εποχές άφησαν πικρή γεύση, όπως συνέβη σε εσάς με τη δεκαετία του 1990 - 2000.
Η νοσταλγία της αναβίωσης της Σοβιετικής Ένωσης είναι, κατά κύριο λόγο, η ατμόσφαιρα μέσα στην οποία κινείται η σημερινή ρωσική κοινωνία. Η νοσταλγία ενός κραταιού κράτους που θα το φοβούνται για την ισχύ του και θα το αφήνουν ήσυχο μέσα στον περίκλειστο γεωγραφικό και πνευματικό του χώρο να κινείται σύμφωνα με το πανάρχαιο, οικείο, αυταρχικό μοντέλο διακυβέρνησης.
Ξέρω πως θα συμφωνήσεις με την προσέγγισή μου, σύμφωνα με την οποία η ρωσική κοινωνία, εδώ και αιώνες, γαλουχείται με την ιδέα της μεγάλης της διαίρεσης: αυτοί και εμείς. Όπου «αυτοί» έχουμε την εξουσία και τις ελίτ. Και όπου «εμείς» είναι η υπόλοιπη κοινωνία. Έτσι, όμως, διαμορφώθηκε η δουλική αντιμετώπιση της εξουσίας από τους πολίτες, η ψυχολογία του δούλου, την οποία δεν αποτίναξε ποτέ, παρά τις τεκτονικές αλλαγές στις αρχές του 20ού αιώνα. Απλά άλλαξε τον έναν αφέντη με έναν άλλον.
Διάβαζα πρόσφατα τους διαλόγους που είχαν Ρώσοι στρατιώτες με Ουκρανούς αγρότες, όπου τους περιέγραφαν τις υποσχέσεις που έλαβαν προκειμένου να πολεμήσουν κατά της γειτονικής χώρας. Ανάμεσα στα άλλα, οι αξιωματικοί τους τους έλεγαν πως αφού νικήσουν και κατακτήσουν την Ουκρανία, το κράτος θα τους δώσει από ένα ουκρανικό σπίτι με τα χωράφια του και δύο σκλάβους. Ναι, καλά διαβάζεις: δύο σκλάβους. Και το ερώτημα που αβίαστα προκύπτει: σε τι διαφέρει από τη ναζιστική ιδεολογία που ήθελε όλες τις περιοχές όπου κατοικούσαν σλαβικοί πληθυσμοί να μετατραπούν σε βαρονίες με σκλάβους για τους Γερμανούς αξιωματικούς;
Η αδυναμία της ρωσικής κοινωνίας να απαλλαγεί από τα δικά της φαντάσματα, αλλά και οι ισχυρές παραδόσεις δουλοφροσύνης έναντι της εκάστοτε εξουσίας, αποτέλεσαν το γόνιμο έδαφος μέσα από τα οποία ξεπρόβαλαν τα άνθη του πουτινικού κακού, τα οποία σπεύδουν να μυρίσουν και να αναπαράγουν όλοι εκείνοι που θεωρούν πως τους αδίκησε η ιστορία.
Θα θυμάσαι, φαντάζομαι, τις συζητήσεις που κάναμε για τα 4 εκατομμύρια καταγγελίες σοβιετικών πολιτών, κατά των συγγενών, των γειτόνων, των συναδέλφων, των συντρόφων τους, οι οποίες αποτέλεσαν την καύσιμο ύλη για την περίοδο που έμεινε στην ιστορία ως η Μεγάλη Τρομοκρατία. Διαβάζω καθημερινά στον ρωσικό Τύπο ειδήσεις για το νέο κύμα καταγγελιών, αυτή τη φορά εναντίον εκείνων που δεν συμμερίζονται την επίσημη πολιτική για το ζήτημα του πολέμου κατά της Ουκρανίας. Περιττό να σου πω πως κατ’ αυτόν τον τρόπο υπονομεύετε το ίδιο σας το μέλλον, υπονομεύετε την επόμενη, μετά τον πόλεμο και την ήττα σας, ημέρα. Το έχετε ξανακάνει στο παρελθόν, βλέπω πως είστε έτοιμοι να το επαναλάβετε, σαν να μην έχετε διδαχτεί τίποτα.
Ας είμαστε, όμως, ειλικρινείς, έστω και μεταξύ μας.
Η ΕΣΣΔ κατέρρευσε όχι επειδή την πολέμησε η Δύση (που το έκανε αμυνόμενη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο), αλλά γιατί το ίδιο το κομμουνιστικό σύστημα εμπεριείχε εξαρχής το σπέρμα της αποτυχίας, της διάλυσης, της αυτοκαταστροφής του.
Γνωρίζεις καλά πως δεν συμμερίζομαι την άποψη σύμφωνα με την οποία η Δύση έπρεπε να βοηθήσει την ΕΣΣΔ να αντέξει τη γενικευμένη, συστημική κρίση. Λυπάμαι που σ’ το λέω, αλλά η Δύση δεν είχε κανένα όφελος από τη διατήρηση του γερασμένου, αποτυχημένου, επικίνδυνου κομμουνιστικού συστήματος και ορθώς το άφησε να καταρρεύσει. Το ίδιο θα ισχύσει και μετά τη διαφαινόμενη στρατιωτική ήττα της Ρωσίας. Ο δυτικός κόσμος δεν έχει κανένα λόγο, ούτε κανένα συμφέρον, να διασώσει, ούτε να δώσει την ευκαιρία ευπρόσωπου συμβιβασμού στη ρωσική πολιτική ηγεσία.
Αγαπημένε Ρώσε φίλε,
Μπορείτε να υποφέρετε όσο θέλετε από την ανίατη ασθένεια της νοσταλγίας του παλιού κομμουνιστικού σας κλέους. Αυτό, ωστόσο, δεν σας δίνει το δικαίωμα να βασανίζετε και να καταστρέφετε τους γειτονικούς σας λαούς.
Σύντομα, νομίζω πως θα πρέπει να συζητήσουμε τα γεωπολιτικά οφέλη και τις ζημιές που προκάλεσε ο Βλαδίμηρος Πούτιν στη Ρωσία και να εξετάσουμε τις προοπτικές της στον 21ο αιώνα. Ας το αφήσουμε όμως προς το παρόν.
Εκείνο που θέλω να σου τονίσω είναι πως, όσο κι αν νοσταλγείτε κάτι που έχει πεθάνει οριστικά, όσο παραμένετε προσκολλημένοι σε ένα παρελθόν ψευδεπίγραφα ηρωικό, όσο το βλέμμα σας είναι στραμμένο προς τα πίσω, τόσο θα καθυστερείτε να εναρμονίσετε το βηματισμό σας με τα υπόλοιπα προηγμένα έθνη, με τις υπόλοιπες προηγμένες κοινωνίες.
Και κάτι τελευταίο: η νοσταλγία αυτή διακατέχει τις γενιές που λόγω ηλικίας θα αποσυρθούν φυσικώ τω τρόπω από το προσκήνιο. Δεν είναι άδικο να υπονομεύουν και να υποθηκεύουν τις γενιές οι οποίες θα κληθούν να καταβάλουν στο ακέραιο το τίμημα των επιλογών ανθρώπων που δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν στην εποχή τους; Αξίζει τον κόπο να το σκεφτείς, δε νομίζεις;
Θα σου ξαναγράψω σύντομα
Ο έλληνας φίλος σου
20 Σεπτεμβρίου 2022
