Πολυμέρης Βόγλης, Δυναμική Αντίσταση. Υποκειμενικότητα, πολιτική βία και αντιδικτατορικός αγώνας 1967-1974, Αλεξάνδρεια, Aθήνα 2022,  

 Κι όμως. Στη διάρκεια της χούντας αναπτύχθηκε ενεργός δυναμική αντίσταση, με μικρές πλην θεαματικές ενέργειες, που έκαναν αίσθηση: κυρίως βομβιστικές επιθέσεις κατά υποδομών, στις οποίες υπήρχε ιδιαίτερη φροντίδα να μην υπάρξουν ανθρώπινες απώλειες. Συμμέτοχοι σε αυτή τη δραστηριότητα δεν ήταν μόνο αριστεροί αλλά και κεντρώοι. Μεταπολιτευτικά, πάντως, η έκρηξη και η διάρκεια της τρομοκρατίας ανάγκασε πολλούς από τους αγωνιστές εκείνης της περιόδου να συνεχίσουν να κρύβουν αυτή τη δραστηριότητά τους… Τεύχος 140

Jonathan Coe, Bournville. Το διαιρεμένο βασίλειο, μετάφραση από τα αγγλικά: Άλκηστις Τριμπέρη, Πόλις, Αθήνα 2023, 496 σελ.

Το νέο βιβλίο του Τζόναθαν Κόου είναι ένα αφήγημα για την εθνική αγγλική ταυτότητα, την «αγγλικότητα», ένα μυθιστόρημα εθνικής αυτογνωσίας. Ένα υψηλών προδιαγραφών έργο που συγγενεύει με την κοινωνική ιστορία το οποίο ανατέμνει την ψυχοσύνθεση των μεσαίων και κατώτερων στρωμάτων της Βρετανίας, που συνομιλεί διαρκώς με την Ιστορία σε καιρούς ρευστούς. Οι ήρωές του, συχνά αμήχανοι κι αδύναμοι απέναντι στην επέλαση της Ιστορίας, οιστρηλατούνται από πόθους που δεν κατορθώνουν να εκπληρώσουν. Κι ο καιρός περνάει, κι η άλλοτε Μεγάλη Βρετανία μικραίνει… [ΤΒJ]

Δημήτρης Κράλλης, Βίος  και πολιτεία ενός βυζαντινού μανδαρίνου.  Το Βυζάντιο  ιδωμένο αλλιώς, μετάφραση: Νίκος Στρατηγάκης  -  Δημήτρης Κράλλης, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2021, 296 σελ.

 Μια σημαντική μελέτη για τους γραφιάδες και τους οφικιάλιους του Βυζαντίου και για το ρόλο που έπαιξαν οι αξιωματούχοι ευρύτατης μόρφωσης στα πολιτικά τεκταινόμενα της Αυτοκρατορίας. Ήταν η εποχή που όσοι κρατούσαν την πένα είχαν ιδιαίτερη αξία στην κοινωνία του Βυζαντίου. Αλλά η εξέλιξη της Αυτοκρατορίας, μεταξύ άλλων, χρειάστηκε χειριστές και του ξίφους…

Didier Fassin, Θάνατος ενός ταξιδιώτη, μετάφραση από τα γαλλικά: Μανώλης Πιμπλής, Πόλις, Αθήνα 2023  

Ένας καταζητούμενος, καταδικασμένος για κλοπές, ο Άντζελο Γκαράν, κρύβεται σε μια αποθήκη. Εντοπίζεται από τους αστυνομικούς οι οποίοι προσπαθούν να τον συλλάβουν. Αλλά όταν μπαίνουν στο χώρο που κρύβεται, ακούγονται μερικοί πυροβολισμοί και ο καταζητούμενος πέφτει νεκρός. Οι αστυνομικοί είπαν ότι τους επιτέθηκε με μαχαίρι, ήταν σε νόμιμη άμυνα. Ήταν όμως έτσι; Ο ανθρωπολόγος Ντιντιέ Φασέν αποφασίζει να ξανακάνει την αστυνομική και τη δικαστική έρευνα, επιδιώκοντας να φωτίσει το φόνο. Διότι ό,τι έγινε μακριά από την κοινή θέα, πρέπει να γίνεται γνωστό. Για λόγους δικαιοσύνης. [ΤΒJ]

Κώστας Κατσάπης, Αυστραλία. Δέκα ιστορίες, Ο Μωβ Σκίουρος, Αθήνα 2022, 192 σελ.

«Η ανά χείρας συλλογή ιστοριών αποτελεί μια μείξη πραγματικών στοιχείων και μυθοπλασίας. […] Η λογοτεχνική απόδοση - ψηλάφηση - προσέγγιση γεγονότων και καταστάσεων επιλέχτηκε συνειδητά ως πειραματική μανιέρα για τη συγκρότηση μιας πολιτισμικής ιστορίας». Με αυτά τα λόγια, ο ιστορικός Κώστας Κατσάπης εισάγει τους αναγνώστες του σε δέκα υβριδικές ειδολογικά ιστορίες, που θα μπορούσαν να διαβαστούν και ως σπονδυλωτή μυθ-ιστορία και στηρίζονται σε μαρτυρίες μεταναστών που ζήτησαν την τύχης τους στο Σίδνεϊ το 1964.

Λίλα Κονομάρα, Ο μπόγος, Καστανιώτη, Αθήνα 2022,  

Ποιος είναι ο Μανόλης; Άγγελος και συγχρόνως διάβολος, άγιος, εραστής, δολοφόνος, αποδιοπομπαίος τράγος, ένας ήρωας αρχετυπικός, ενσαρκώνει το παράδοξο και μη κατανοήσιμο και κατανοητό της ανθρώπινης ύπαρξης σε μια Ελλάδα που αλλάζει. Το όγδοο βιβλίο της Λίλας Κονομάρα καταδύεται στη συλλογική μνήμη.

Alberto Garlini, Ο νόμος του μίσους, μετάφραση από τα ιταλικά: Βασιλική Πέτσα, Πόλις, Αθήνα 2022, 720 σελ.

Μιλάνο, Μάιος 1985. Ο εικοσάχρονος φοιτητής Στέφανο Γκουέρα βρίσκεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου, ύστερα από τη συμμετοχή του στη Μάχη της Βάλε Τζούλια, το 1968.

Βασίλης Λαδάς, Ποδηλάτες, κψμ, Αθήνα 2022, 232 σελ.

Παρά το απλουστευτικό σχήμα που ο Λαδάς, διά χειρός Φώτη, διαπιστεύει, το νέο βιβλίο του, γερά αρχιτεκτονημένο, διαβάζεται ως πολιτικό σχόλιο, ως μυθιστόρημα κοινωνικού ρεαλισμού, ως μικρό δοκίμιο για την ιστορία της υποδηματοποιίας στην Πάτρα και όχι μόνο, ως αστυνομική νουβέλα, με το ενδιαφέρον του αναγνώστη να μένει ενεργό έως τέλους. 

Luther Blissett, Εκκλησιαστής, μετάφραση από τα ιταλικά: Άννα Γρίβα, Εκδόσεις των Συναδέλφων, Αθήνα 2022, 832 σελ.

Το 1999, στην Ιταλία, η συλλογικότητα Ιταλών αναρχικών που υπογράφουν ως Wu Ming («ανώνυμος» ή «κανένας» στα κινεζικά) ή ως Luther Blissett, κυκλοφορεί το τελευταίο από μια σειρά βιβλία. Ο Εκκλησιαστής είναι ένα βλάσφημο μυθιστόρημα, ένα «θρησκευτικό θρίλερ», με φόντο τη μεσαιωνική Ευρώπη και το πέρασμα στη Μεταρρύθμιση. Πώς άλλαξε όμως η Ευρώπη και τι την άλλαξε; (Τεύχος 134)

Θανάσης Γιοχάλας - Ζωή Βαΐου, Η Αθήνα τον 19ο αιώνα. Εικόνες μιας οδοιπορίας μέσω του Τύπου, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2021,  448 σελ.

Πώς μπορείς να μιλήσεις για την Αθήνα, τον 19ο αιώνα, μέχρι τα πρώτα χρόνια του 20ού, τον  «αιώνα-διπρόσωπο Ιανό»;  Τι ερωτήματα μπορεί κάποιος σήμερα να θέσει αναφορικά με την πολεοδομία της, τους δρόμους της, τα οδόσημά της, τα στέκια, τους ανθρώπους που την  κατοικούσαν και την περπατούσαν, τις συλλογικές νοοτροπίες, τις ατομικές συνήθειες, τους τρόπους, τα πάθη τους και τους πόθους τους;