Ουκρανία

Αγαπημένε Ρώσε φίλε μου,

Οκτώ μήνες έχουν ήδη περάσει από τότε που η χώρα σου εισέβαλε με τρόπο βάρβαρο στη γειτονική Ουκρανία. Οκτώ μήνες θανάτου, καταστροφών, γενοκτονίας μιας χώρας που δεν έφταιξε σε τίποτα. Αναρωτιέσαι άραγε τι πήγε στραβά και, αντί για περίπατο και παρέλαση στην λεωφόρο Κρεσάτικ του Κιέβου, η χώρα σου ηττάται στα πεδία των μαχών και βρίσκεται ένα στάδιο κάτω από τη Βόρεια Κορέα ως προς την απομόνωση;

Το τεύχος 135 του Books' Journal, που κυκλοφορεί, μεταξύ πολλών άλλων, δημοσιεύει και μια μεγάλη συνέντευξη με με τον καθηγητή Ιστορίας του Yale, Arne Westad, και βασικό θέμα τις γεωστρατηγικές εκτιμήσεις του καθηγητή για την παγκόσμια κατάσταση μετά τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία. Η πιο ακλόνητη πεποίθησή του αφορά τη Ρωσία, την οποία περιγράφει ως αποτυχημένη χώρα, βαθυτατα εξαρτημένη πλέον από την Κίνα, η οποία θα εκμεταλλευτεί αυτή την ανάγκη. Γιατί όμως η πρόσδεση στην Κίνα δεν θα βοηθήσει στο ελάχιστο τη χώρα; Ενδεικτικά, δημοσιεύουμε το απόσπασμα που ακολουθεί:

Παρατηρώντας τα γεγονότα της σύγχρονης ρωσικής ιστορίας, διαρκώς αντιλαμβανόμαστε σε αυτά μία δομή: την αντιστροφή.

Regis Gente - Stephane Siohan, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η βιογραφία ενός απρόσμενου πρωταγωνιστή, πρόλογος: Κώστας Γιαννακίδης, μετάφραση: Μαρία Μουρκούση, Παπαδόπουλος, Αθήνα 2022, 172 σελ.

Πριν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε πειστεί ότι θα ήταν μια εύκολη επιχείρηση να εγκαταστήσει κάποια υποχείριά του πολιτική ηγεσία, επειδή ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δεν ήταν τίποτα παραπάνω από «ένας ηθοποιός», που θα έσπευδε να σώσει τη ζωή του. Διαψεύστηκε. Μια βιογραφία του Ζελένσκι, που μόλις κυκλοφόρησε, εξηγεί ότι ο Πούτιν είχε κάνει οικτρό λάθος. Ο Ζελένσκι δεν είναι τυχαίος, δεν κοιμήθηκε ηθοποιός για να ξυπνήσει ξαφνικά Τσώρτσιλ. Αλίμονο σε όσους τον υποτίμησαν.

Αυτή την εποχή ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο κλασικός καιροσκόπος δεσπότης, χάνοντας ποικιλοτρόπως στην «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία τζογάρει τα ρέστα του στην τσόχα. Μόνον που δεν παίζει με μάρκες, αλλά με πυρηνικά. Και δεν παίζει ακριβώς, απειλεί με την λάμψη του παράφρονα στα μικρά, σχιστά και κακά μάτια του. Ανεξάρτητα από ό,τι λέει, εκείνο που ακούγεται είναι η κραυγή «Αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων!». Επειδή, αν χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε πυρηνικά όπλα, η κλιμάκωση –όπως προβλέπουν και τα περισσότερα σενάρια των παιχνιδιών πολέμου– σε γενικευμένο πυρηνικό πόλεμο με μία ασύλληπτη εκατόμβη εκατέρωθεν είναι σχεδόν σίγουρη.

Αγαπημένε Ρώσε φίλε μου,

Δεν ξέρω αν μέσα σε όλα τα τρομερά γεγονότα που συμβαίνουν στις μέρες, πρόλαβες να διαβάσεις το κύριο άρθρο του Economist της 6ης Οκτωβρίου 2022. Πιθανόν όχι, γιατί θα αναλογίζεσαι τις ήττες των ρωσικών όπλων στις στέπες της Ουκρανίας. Τελικά, ο τριήμερος πόλεμος που σας είχε υποσχεθεί ο ηγέτης σας διαρκεί περισσότερες από διακόσιες ημέρες και τα αποτελέσματά του κάθε άλλο παρά παρήγορα είναι για εσάς.

Ένας ακτιβιστής για τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα από τη Λευκορωσία, ο Άλες Μπιαλιάτσκι, ο οποίος βρίσκεται στις φυλακές του φιλορωσικού καθεστώτος της χώρας και σε δυο οργανώσεις για τα δικαιώματα, την Μεμοριάλ της Ρωσίας, που ο Πούτιν απαγόρευσε τη λειτουργία της, και το ουκρανικό Κέντρο για τις Πολιτικές Ελευθερίες (Center for Civil Liberties) τιμώνται με το φετινό Νόμπελ Ειρήνης.

Γιατί οι Συμφωνίες του Μινσκ ήταν καταδικασμένες εξαρχής – και τα μαθήματα που προσφέρουν 

Πριν από τις 24 Φεβρουαρίου 2022, οι ρωσο-ουκρανικές συμφωνίες που είχαν υπογραφεί στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας το 2014-2015 θεωρήθηκαν από πολλούς παρατηρητές αποφασιστικό στάδιο στην πορεία διευθέτησης της σύγκρουσης στο Ντονμπάς. Ωστόσο, οι αμφιλεγόμενες Συμφωνίες του Μινσκ υπογράφηκαν υπό καθεστώς απειλής. Σε αντίθεση με μια διαδεδομένη πεποίθηση που υποστηρίχθηκε τα τελευταία επτά χρόνια, τα ποικίλα έγγραφα που το Κρεμλίνο επέβαλε προς αποδοχή και υπογραφή στο Κίεβο, στο πλαίσιο μιας συντριπτικής ουκρανικής ήττας από τις στρατιωτικές και παραστρατιωτικές δυνάμεις της Ρωσίας τον Σεπτέμβριο του 2014 και τον Φεβρουάριο του 2015, δεν αποτελούσαν λύση αλλά μέρος του προβλήματος. Αυτές οι Συμφωνίες ήταν εν μέρει πρόδηλη παραβίαση του διεθνούς δικαίου καθώς υπονόμευαν θεμελιώδεις αρχές, όπως η πολιτική κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα των κρατών, η μη χρήση δύναμης και η εθνική αυτοδιάθεση. Η θερμή υποδοχή τους και η νομιμοποίησή τους από ποικίλα κράτη της Δύσης βοήθησε αποφασιστικά να λάβουν χώρα μονιμότερες παραβιάσεις που υπονόμευαν το μεταπολεμικό (μετά το 1945) διεθνές σύστημα. Οι Συμφωνίες του Μινσκ, επίσης, υπόρρητα, υπονόμευαν βασικές δημοκρατικές αρχές και προδιαγραφές. Αποτέλεσαν τα κύρια εργαλεία του Κρεμλίνου ώστε να δρέψει τους καρπούς της αρχικά καλυμμένης στρατιωτικής του επιθετικότητας εναντίον της Ουκρανίας. Παραδόξως, τα δυτικά κράτη διεύρυναν την προφανή ανατροπή της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας από το Κρεμλίνο, με πολλούς τρόπους: από τη μία πλευρά,  παραβλέποντας το αποτέλεσμα των Συμφωνιών του Μινσκ και πιέζοντας την Ουκρανία να εφαρμόσει τις πλέον αμφιλεγόμενες προβλέψεις τους^. την ίδια στιγμή, από την άλλη πλευρά, μη υποστηρίζοντας επαρκώς μια κανονιστικά αποδεκτή ερμηνεία των Συμφωνιών και μη υποχρεώνοντας τη Μόσχα να λογοδοτήσει, τόσο για τις παραβιάσεις των Συμφωνιών όσο και για την υπονόμευση των διαπραγματεύσεων στην Τριμερή Ομάδα Επαφών (στο εξής ΤΟΕ-Trilateral Contact Group, TCG) και αλλού.

Ύμνος στους λιποτάκτες που με την επιλογή τους να αποφύγουν τον πόλεμο αποφεύγουν να γίνουν καύσιμο στη δολοφονική μηχανή του καθεστώτος Πούτιν

Αγαπημένε Ρώσε φίλε μου,

Η μονομερής αυτή αλληλογραφία μας διαρκεί ήδη έξι μήνες. Κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος είχα την ευκαιρία να σου εξηγήσω πώς προσεγγίζουμε και αναλύουμε τα γεγονότα που συγκλονίζουν όχι μόνο την πατρίδα σου και τη δύστυχη, γειτονική Ουκρανία –γιατί κακά τα ψέματα, πρόκειται για πόλεμο δύο διαφορετικών κοσμοθεωριών– αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο.