Ουκρανία

Αγαπημένε μου Ρώσε φίλε,

Φαντάζομαι ότι θα παρακολουθείς τα νέα από το μέτωπο. Θα ένιωσες απογοήτευση από τις εξελίξεις, από την άτακτη υποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από την περιοχή του Χάρκοβο. Αλήθεια, θυμάσαι εκείνο το ολονύχτιο ταξίδι μας, σε βαγόνι τρίτης θέσης που κάναμε πριν από πολλά χρόνια για να επισκεφτούμε φίλους μας που σπούδαζαν εκεί; Θυμάσαι τις βόλτες στα πάρκα και στις αλέες; Θυμάσαι το γλέντι στη φοιτητική εστία;

Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου, Hannah Arendt. O νόμος της γης και η λησμονημένη παράδοση, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2021, 408 σελ.

 Εκκινώντας από τη Χάννα Άρεντ, η Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου γράφει ένα βιβλίο που αποτελεί πλούσια πηγή κινήτρων και ερεθισμάτων που μας ωθούν να ενδιαφερθούμε εκ νέου για ό,τι συμβαίνει στο πεδίο της πράξης και να επανεξετάσουμε τις δικές μας αντιλήψεις για τον ανθρώπινο κόσμο.

Αγαπημένε μου Ρώσε φίλε,

Διάβασα, όπως άλλωστε φαντάζομαι κι εσύ, την είδηση για το επικείμενο κλείσιμο του Μουσείου του σημαντικού συγγραφέα Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ στο Κίεβο, έπειτα από αίτημα της Ένωσης Συγγραφέων της Ουκρανίας και πολλών πολιτών.

Αντρέι Κούρκοφ, Γκρίζες μέλισσες. Μυθιστόρημα,  μετάφραση από τα ρωσικά: Δημήτρης Τριανταφυλλίδης, Καστανιώτη, Αθήνα 2022, 432 σελ.

Υπάρχει μια χώρα με μεγάλη καρδιά, όπου όλο κάτι χαλάει. Και ευτυχώς, υπάρχουν λέξεις που την αφηγούνται. Ο ουκρανός συγγραφέας Αντρέι Κούρκοφ περιπλανιέται στη χώρα του ακολουθώντας τα βήματα ενός μελισσοκόμου – ο οποίος ξέρει ότι την άνοιξη πρέπει να βοσκήσουν μακριά από τις βόμβες. Θα αποχαιρετήσει λοιπόν τον μοναδικό του γείτονα, τον παλιό του συμμαθητή-εχθρό, θα αφήσει το ξυπνητήρι του ξεκούρδιστο και θα περιπλανηθεί στην έξω «μεγάλη γη»…

S.O.S. Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα (Dr. Strangelove). Ασπρόμαυρη αγγλοαμερικανική παραγωγή, 1964, σε σκηνοθεσία Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Σενάριο: Stanley Kubrick, Terry Southern, Peter George βασισμένο στο βιβλίο Red Alert του Peter George. Παίζουν: Peter Sellers, George C. Scott, Sterling Hayden, Keenan Wynn, Slim Pickens, Tracy Reed. Παραγωγή: Hawk Films - Stanley Kubrick, διανομή: Columbia Pictures. Διάρκεια: 94’. Στην πλατφόρμα Netflix.

 Γυρισμένη στον απόηχο της πυρηνικής κρίσης της Κούβας του 1962, η ταινία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Dr. Strangelove, μαύρη κωμωδία με τη συμμετοχή του Πίτερ Σέλερς, δείχνει την παράνοια των πυρηνικών εξοπλισμών, την τεράστια σημασία του αστάθμητου ανθρώπινου παράγοντα που μας βολεύει να αγνοούμε και την ευκολία με την οποία η ανθρωπότητα μπορεί να παραπατήσει στον πυρηνικό όλεθρο, τον χειροποίητο Άδη, από τον οποίο δεν υπάρχει επιστροφή. Και είναι μεν μια εφιαλτική κωμωδία, όμως το μήνυμα είναι καθαρό, ηχηρό και παραμένει τραγικά επίκαιρο όλον αυτό τον καιρό που μεσολάβησε —και ιδιαίτερα σήμερα.

Αγαπημένε μου Ρώσε φίλε

Σου γράφω μετά από καιρό πολύ στεναχωρημένος με την τροπή που παίρνουν τα πράγματα. Θα γνωρίζεις καλύτερα από εμένα πως αρκετές χώρες της Ευρώπης, περιόρισαν ή σκέφτονται να περιορίσουν την έκδοση βίζας για πολίτες της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Τις πρώτες δύο τρεις μέρες του πολέμου, άφωνοι σχεδόν παρακολουθούμε τη ρωσική επίθεση και δεν πιστεύουμε τα μάτια μας με την αντίδραση της Ουκρανίας, που ξεκινάει και σηματοδοτείται από το «Εδώ θα μείνω και θα σταθώ, δεν μπορώ να κάνω αλλιώς» του προέδρου Ζελένσκι. Ο γλυκομίλητος ηθοποιός, με αυτό το «στέκομαι εδώ», ήδη έχει κερδίσει τον φανταχτερό μάτσο της Ρωσίας.

Η εισβολή στην Ουκρανία, ο πατριάρχης Κύριλλος και μια Διεθνής «Διακήρυξη» Ορθοδόξων Θεολόγων. Τεύχος 129

Η ιδέα της «ουδετερότητας» από την ΕΣΣΔ στον Ψυχρό Πόλεμο ώς τη σημερινή Ρωσία. Αναδημοσίευση από το τεύχος 129.

Anne Applebaum, Ο κόκκινος λιμός, μετάφραση από τα αγγλικά: Μενέλαος Αστερίου, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2019, 454 σελ.  

Υπάρχουν λέξεις σε όλες τις γλώσσες που συμπυκνώνουν μεγάλα ιστορικά γεγονότα, όπως το δικό μας «Όχι». Έτσι και το ουκρανικό Γολοντομόρ (Голодомор), που είναι κάτι περισσότερο από μια σύνθετη ουκρανική λέξη – συντίθεται από τη λέξη «Γολόντ» που σημαίνει λιμός και τη λέξη «Μορίτι» που σημαίνει βίαιος θάνατος. Παραπέμπει στον σκοτεινό χειμώνα του 1932-33, όταν εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από την πείνα στην Ουκρανία. Τεύχος 129