Από τον Φεβρουάριο του 2022, πίστευα πως οι Ουκρανοί, απόγονοι των ηρωικών Κοζάκων του Ζαπορόζιγιε, γαλουχημένοι στο πνεύμα της ελευθερίας, θα εκδηλώσουν το αδούλωτο πνεύμα και την πολεμική τους αρετή απέναντι στον βάρβαρο εισβολέα. Χρειάστηκε να περάσουν έξι μήνες μαχών, δεινών και κακουχιών για να εκδηλώσουν μια αντεπίθεση που γκρέμισε σαν χάρτινο πύργο τον μύθο για τον «δεύτερο καλύτερο στρατό του κόσμου».
Όσα αποκαλύφθηκαν στην πόλη Ιζιούμ (τι παράξενο όνομα, στη γλώσσα μου μεταφράζεται ως σταφίδα), μετά τις θηριωδίες στην Μπούτσα, μα και σε άλλα μέρη, θέτουν μετ’ επιτάσεως ένα κολοσσιαίας σημασία ζήτημα: ταυτίζεσαι με αυτές τις πράξεις ή νιώθεις βαθιά ηθική απαξία; Προβληματίζεσαι καθόλου για τους σκοπούς αυτού του πολέμου;
Πώς είναι δυνατόν Σλάβοι να βασανίζουν Σλάβους, τους οποίους μάλιστα μέχρι προχθές χαρακτήριζαν μικρούς, παραπλανημένους αδελφούς; Κι αν αυτά κάνουν οι Σλάβοι σε Σλάβους, τι είναι ικανοί να κάνουν σε μη Σλάβους;
Ξέρεις, μπορώ πολύ καλά να αντιληφθώ τα αισθήματα φιλοπατρίας κάποιου. Εκείνο που παραμένει, όμως, στη σφαίρα του ακατανόητου είναι η ταύτιση με ένα τόσο απάνθρωπο καθεστώς το οποίο, επικαλούμενο τον πατριωτισμό, υποχρεώνει τους στρατευμένους πολίτες του στη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου.
Γιατί σήμερα οι φωνές καταδίκης και αποτροπιασμού γι’ αυτές τις πράξεις είναι λιγοστές, μα γενναίες; Γιατί σιωπά η ρωσική κοινωνία; Μήπως επειδή μόνοι σας παραδοθήκατε στα νύχια της προπαγάνδας των υπηρετών της τυραννίας; Μήπως διότι, γοητευμένοι από τις υποσχέσεις της ευμάρειας και της υποτιθέμενης ασφάλειας, αφεθήκατε αθύρματα στον ανελέητο μηχανισμό της εξουσίας, ο οποίος έπνιγε κάθε αντίθετη φωνή;
Θυμάμαι τις συζητήσεις που κάναμε το 2014, όταν η Ρωσία βίαια και παράνομα προσάρτησε την Κριμαία και ξεκίνησε τον υβριδικό πόλεμο στις ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας. Σου επεσήμανα τότε πως αυτό θα οδηγήσει, αργά ή γρήγορα, τη Ρωσία σε αντιπαράθεση με τον υπόλοιπο κόσμο, πράγμα που έχει ολέθριες συνέπειες για την ίδια. Φαντάζομαι πως εσύ, αλλά και η ρωσική ηγεσία, αναθαρρήσατε από τις «ελαφρές» κυρώσεις που επέβαλε τότε ο δυτικός κόσμος και θεωρήσατε πως έχετε «ζωτικό χώρο» για να υλοποιήσετε τις αυτοκρατορικές σας βλέψεις.
Θυμάμαι, επίσης, πως οι λιγοστές φωνές, οι οποίες ακούστηκαν τότε, σήμερα βρίσκονται στις φυλακές. Δεν αναφέρομαι μόνο στον Αλεξέι Ναβάλνι, αλλά στις εκατοντάδες πολιτικούς κρατούμενους, σύμφωνα με την αξιολόγηση του Μεμοριάλ και άλλων οργανώσεων προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Από την αρχή του πολέμου, πολλοί συγγραφείς, ποιητές, μουσουργοί, δραματουργοί, ηθοποιοί, επιστήμονες, με γενναιότητα διατύπωσαν την αντίθεσή τους στον πόλεμο. Ποια ήταν η αντίδραση της ρωσικής κοινωνίας; Δημοσίως τους αποκήρυξαν, τους ανακήρυξαν εχθρούς της Ρωσίας (δεν σου θυμίζει αυτό την περίοδο 1936-1938 με τους «εχθρούς του λαού»;), τους προπηλάκισαν και τους εξοστράκισαν. Πολλοί κατέφυγαν στο εξωτερικό, όπου αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες της προσφυγιάς, μιας προσφυγιάς που πολλοί στη Δύση (και αυτό είναι δική μας ευθύνη) θέλουν να αγνοούν και προσπαθούν να μην αναδειχθεί ως θέμα συζήτησης. Κι όμως, αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται την αλληλεγγύη μας, γιατί βρίσκονται στην ίδια, τη σωστή μεριά της ιστορίας με εμάς.
Τώρα, ωστόσο, έχετε διαβεί τον Ρουβίκωνα, το όριο του πολιτισμού. Τώρα πια, έπειτα από αυτά τα εγκλήματα, ένα πράγμα είναι σίγουρο: αργά ή γρήγορα θα κληθείτε να απολογηθείτε όχι μόνο στα δικαστήρια των ανθρώπων, αλλά και σε αυτό της ιστορίας.
Αγαπημένε μου Ρώσε φίλε,
Η αίσθηση της ιστορίας, η αίσθηση ότι ένας λαός έρχεται από το παρελθόν, δημιουργεί στο παρόν και ατενίζει το μέλλον πιστεύω πως είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς σου. Αυτό, άλλωστε, ήταν και το πρώτο πράγμα που κατάλαβα στην αρχή της γνωριμίας μας, πριν από πολλά χρόνια.
Βάλε το χέρι στην καρδιά και αναλογίσου: ποια θα είναι η θέση της Ρωσίας και ποια η στάση του υπόλοιπου κόσμου μετά τις θηριωδίες που διέπραξε ο ρωσικός στρατός στην Ουκρανία;
Πιστεύεις πως αυτό είναι κάτι που θα ξεχαστεί εύκολα; Πιστεύεις αυτά που αναμασά η επίσημη ρωσική προπαγάνδα, πως είναι «στημένα σκηνικά» για να συκοφαντήσουν τον ρωσικό στρατό;
Να σου θυμίσω απλά πως η επιχειρηματολογία που ακούγεται από όλα τα κρατικά ελεγχόμενα ρωσικά κανάλια αλλά και από επίσημα χείλη, είναι λέξη προς λέξη αντιγραμμένη από τη σοβιετική επιχειρηματολογία για τη σφαγή στο Κατίν.
Κι αν για να αποκαλυφθεί η αλήθεια της υπόθεσης με την δημοσίευση του Ειδικού Φακέλου Νο 1 της N.K.V.D., όπου υπήρχαν τα έγγραφα των εντολών εκτέλεσης, οι ονομαστικές καταστάσεις των θυμάτων, αλλά και το υπηρεσιακό σημείωμα της ΚΑ.ΓΚΕ.ΜΠΕ για την επιτακτική ανάγκη καταστροφής του εν λόγω φακέλου χρειάστηκε να περάσουν δεκάδες χρόνια και να ζήσουμε την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος, σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας τα μέσα και τις μεθόδους για την αποκάλυψη των ονομάτων που έδωσαν τις σχετικές εντολές αλλά και εκείνων που τις υλοποίησαν.
Για όλα τα παραπάνω, θέλω να σε ρωτήσω ένα πράγμα: στο όνομα της συνομιλίας της Ρωσίας με την ιστορία, στο όνομα των λαμπρών παραδόσεων του ρωσικού πολιτισμού και του ρωσικού ανθρωπιστικού κινήματος, μήπως ήρθε η ώρα να διαχωρίσετε, επιτέλους, τη θέση σας από το εγκληματικό καθεστώς που έχει σφετεριστεί την εξουσία στην πατρίδα σας;
Δεν σε καλώ να κάνεις επανάσταση, ξέρω πως είναι αδύνατο. Δεν σε καλώ καν να βγεις στο δρόμο να διαμαρτυρηθείς, γιατί ξέρω πολύ καλά πως δεν θα κάνεις παρά ελάχιστα βήματα πριν σε συλλάβουν. Εκείνο, όμως, που μπορείς να κάνεις είναι να διατυπώσεις την αντίρρησή σου, να διαχωρίσεις τη θέση σου στις εγκάρδιες μαζώξεις στην κουζίνα του σπιτιού σου, σε αυτό το λίκνο ελευθεροφροσύνης και ελευθερίας, γνωστό εδώ και αιώνες στη ρωσική ιστορία. Κάνε αυτό και τα υπόλοιπα είναι δουλειά του χρόνου.
Κλείνοντας, θέλω να σου πω πως έχω λαχταρήσει ένα πιάτο ζεστό μπορς, από εκείνο που με τόσο μεράκι και φροντίδα μαγείρευες, κάθε φορά που ερχόμουν.
Θα σου ξαναγράψω σύντομα
Ο έλληνας φίλος σου.
19 Σεπτεμβρίου 2022
