Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος
Καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας και διεθνών σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Βιβλία του: Καστοριάδης και σύγχρονη πολιτική θεωρία (2009), Μαθηματικά και φυσική (2010), Μαθηματικά, θεωρητική ή πρακτική επιστήμη, εντέλει; (2016), Ένας αιώνας διεθνών σχέσεων 1919-2019 (επιμ. με τον Ανδρέα Γκόφα και τη Μαριλένα Κοππά, 2020), Κρίσιμες οντολογικές έννοιες στο έργο του Καστοριάδη (2022), Θεωρητικές και θετικές επιστήμες. Οι δύο κουλτούρες και οι διατομές τους (2022), Παναγιώτης Κονδύλης και Alexandre Kojève (2023).
Μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι ο Βασίλης Χατζηπαναγής δεν υπήρξε μόνο ο καλύτερος έλληνας ποδοσφαιριστής αλλά ήταν και ο πιο αδικημένος. Διαβάστε γιατί.
Αντώνης Καρπετόπουλος, Δυσκολότερο από ένα Μουντιάλ. EURO, τα 60 χρόνια μιας ευρωπαϊκής ιστορίας, Παπαδόπουλος, Αθήνα 2024, 416 σελ.
Το ποδόσφαιρο είναι ένα άθλημα, αλλά είναι και πολλά ακόμα. Είναι μυθολογία, επιτρέπει τους συμβολισμούς, είναι θέαμα αλλά και αφήγηση. Πρωτίστως, όμως, είναι το πιο δημοφιλές αθλητικό γεγονός της χρονιάς. Ο Αντώνης Καρπετόπουλος, επίσης, είναι δημοσιογράφος «του αθλητικού», αλλά είναι και πολλά ακόμα: οξύς ανατόμος του παιχνιδιού και των συμβολισμών του, δεινός αφηγητής και έξοχος αναλυτής του αθλητικού φαινομένου και, συχνά, της σχέσης του με την κοινωνία και την πολιτική. Το βιβλίο του Καρπετόπουλου για το πανευρωπαϊκό κύπελλο ποδοσφαίρου, το EURO, αποδεικνύει ότι το ποδόσφαιρο είναι ένα άθλημα που περιέχει πολυπλοκότητες. Σ’ αυτές κυρίως οφείλεται η γοητεία του.
Υπάρχουν άνθρωποι συντηρητικοί που ειλικρινώς πιστεύουν πως ο τρόπος που αυτοί ζουν είναι ο σωστός, ο ηθικά ενδεδειγμένος. Υπάρχουν άλλοι που δεν το πιστεύουν, αλλά φοβούνται να ζήσουν αλλιώς, αν και κατά βάθος θα το ήθελαν. Έτσι, αυθυποβάλλονται στην ιδέα πως η ζωή τους είναι μια χαρά. Υπάρχουν, τέλος και αυτοί, που, από θάρρος, θρασύτητα ή ικανότητα –εσείς επιλέγετε το χαρακτηρισμό– αποφασίζουν να ζήσουν «χωρίς συμβάσεις» (κάποτε και «πέρα από το νόμο»).
Ο θάνατος του Φραντς Μπεκενμπάουερ (Franz Beckenbauer, 11 Σεπτεμβρίου 1945 - 7 Ιανουαρίου 2024) συνιστά την πιο μεγάλη πρόσφατη απώλεια στον κόσμο του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Χάρη στην κλάση του και στην ικανότητά του να ηγείται τόσο της Μπάγερν Μονάχου (με την οποία κατέκτησε τρία Κύπελλα Πρωταθλητριών Ευρώπης στα έτη 1974-1976) όσο και της Εθνικής Δυτικής Γερμανίας (με την οποία κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974) σφράγισε την ιστορία του πιο λαοφιλούς στον κόσμο αθλήματος τις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Η ψυχραιμία με την οποία διηύθυνε, ξεκινώντας από πίσω, το παιχνίδι και των δύο αυτών ομάδων, η πολύ καλή τεχνική του κατάρτιση και η «αβίαστη» κομψότητα των κινήσεών του έκαναν τον φίλαθλο κόσμο της εποχής του να στρέψει το βλέμμα του σ’ έναν αμυντικό!
Το παρόν κείμενο αφιερώνεται στη μνήμη του αγαπημένου φίλου, Κώστα Καλφόπουλου, που λάτρευε το ποδόσφαιρο, κυρίως όπως παιζόταν στα «χρόνια της αθωότητας» (που είναι και ο τίτλος της υπέροχης σειράς ντοκιμαντέρ για την ΕΤ3 του Ηλία Γιαννακάκη η οποία αναφέρεται στο ελληνικό ποδόσφαιρο των ετών 1920-1980, δηλαδή μέχρι τη θέσπιση του επαγγελματικού πρωταθλήματος). Ο ήρωας του κειμένου, Μανέ Γκαρίντσα, ο «απόλυτος ερασιτέχνης ποδοσφαιριστής», προσωποποιεί στη Βραζιλία, την πατρίδα του jogo bonito (του όμορφου παιχνιδιού, όπως αποκαλούν εκεί το ποδόσφαιρο), την πηγαία χαρά που αυτό χάριζε –την εποχή εκείνη τουλάχιστον- στον απλό κόσμο, κυρίως στους φτωχούς αυτής της χώρας. (Τεύχος 147)
Ο Ρόδης Ρούφος και ο έργω εκσυγχρονιστής πολιτικός Αναστάσης Πεπονής (1924-2011) γνωρίστηκαν τα δύσκολα χρόνια της κατοχής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η κατοχική θητεία κατά τα φοιτητικά θρανία υπήρξε ολιγόμηνη. Από τον Οκτώβριο του 1942 έως τον Απρίλιο του 1943. Η φιλία τους, όμως, που ξεκίνησε εκείνη την εποχή και σφυρηλατήθηκε μέσα από τις κοινές αγωνίες και τα όνειρα της γενιάς τους –δηλαδή τους αγώνες, τις θυσίες αλλά και τις ήττες και τις απογοητεύσεις στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, του εμφυλίου, της μετεμφυλιακής περιόδου και, στο τέλος, της δικτατορίας των συνταγματαρχών– κράτησε ώς το τέλος, δηλαδή ώς τον πρόωρο, δυστυχώς, θάνατο του Ρούφου, το 1972.
Ο Γιόχαν Κρόιφ, ο Γιώργος Δεληκάρης και δύο απίστευτα, πανομοιότυπα γκολ (και ένα τρίτο, πρόσφατο αυτό, του Χάαλαντ*). Από το τεύχος 132.
Λίγα λόγια για τον Κάρολο Παπούλια (1929-2021) - και ένα κείμενό του για την πολιτική και την ηθική. Γράφει ο Γιώργος Ευαγγελόπουλος
Αυτό που ενδεχομένως να έχει ανάγκη ο τόπος να είναι ένας νέος «βενιζελισμός» -αναγκαστικά, δυστυχώς, χωρίς Ελευθέριο Βενιζέλο-, δηλαδή μια νέα παράταξη που, στο οικονομικό πεδίο, θα είναι πραγματικά φιλελεύθερη, ενώ, στο κοινωνικό πεδίο, θα ’ναι αποτελεσματική υποστηρίκτρια της ποιοτικής εμβάθυνσης της δημοκρατίας, του κοινωνικού κράτους και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών.
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να καταστεί συμβατή με τον άνθρωπο, παρά τις πρωτόγνωρες αλλαγές που αυτή προκαλεί στο σύστημα της παραγωγής, στη δομή της διακυβέρνησης αλλά και σε πολλές άλλες πλευρές της καθημερινότητάς μας. Ευελπιστώ ότι θα καταφέρουμε να αποφύγουμε την ανάπτυξη μιας υπερανθρώπινης τεχνητής νοημοσύνης (παρότι απ’ αυτή απέχουμε πολύ ακόμη, σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Δασκαλάκη), η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει υπαρξιακή απειλή για το είδος μας.