Μαθηματικά

Χριστίνα Π. Φίλη, Κυπάρισσος Στέφανος (1857-1917). Η Διεθνής και η Ελληνική Μαθηματική Κοινότητα, Επτάλοφος, Αθήνα 2024, 2 τόμοι, 1512 σελ.

Ο Κυπάρισσος Στέφανος (1857 - 1917) είναι μια προσωπικότητα των μαθηματικών που τη γνωρίζουν ελάχιστοι: «αλγεβρικός και γεωμέτρης, κατ' εξοχήν συνθετικός και καλαίσθητος διαχειριστής αλγεβρικών εξισώσεων», όπως χαρακτηρίζεται στην Εκατονταετηρίδα τιυ Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε στο Παρίσι, σχετίστηκε με τα μεγαλύτερα ονόματα των μαθηματικών της Ευρώπης αλλά προτίμησε να επιστρέψει στην Ελλάδα και να εργαστεί για την ελληνική παιδεία – και για την ανάπτυξη στην Ελλάδα της μαθηματικής επιστήμης. Μεταξύ άλλων, θεωρείται ο θεμελιωτής της τεχνικής εκπαίδευσης στη χώρα μας. Η Χριστίνα Π. Φίλη ερεύνησε κάθε πτυχή της ζωής του και του έργου του και προσφέρει ένα δίτομο έργο που παρακολουθεί όλες τις άξιες λόγου πτυχές της ζωής του και του έργου του. [ΤΒJ]

Demetrios Christodoulou & Sergiu Klainerman, The Global Nonlinear Stability of the Minkowski Space, Princeton University Press, Princeton, New Jersey 1993, τελευταία έκδοση: 2016, 526 σελ. 

Ο Δημήτρης Χριστοδούλου είναι κορυφαίος σύγχρονος μαθηματικός. Μετά τη σπουδαία συνεισφορά των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών στον δυτικό πολιτισμό, δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστήριξαν –μεταξύ τους και ο ουγγρικής καταγωγής αμερικανός μαθηματικός, Peter Lax– ότι, έπειτα από απουσία 2.300 χρόνων, οι Έλληνες επέστρεψαν στις σημαντικές τους συνεισφορές στη μαθηματική επιστήμη χάρη στο έργο του Δημήτρη Χριστοδούλου.^[1] Άλλοι θεωρούν ότι ο Lax σε αυτό του το σχόλιο έπρεπε να συμπεριλάβει και τον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή (και μάλλον έχουν δίκιο).

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να καταστεί συμβατή με τον άνθρωπο, παρά τις πρωτόγνωρες αλλαγές που αυτή προκαλεί στο σύστημα της παραγωγής, στη δομή της διακυβέρνησης αλλά και σε πολλές άλλες πλευρές της καθημερινότητάς μας. Ευελπιστώ ότι θα καταφέρουμε να αποφύγουμε την ανάπτυξη μιας υπερανθρώπινης τεχνητής νοημοσύνης (παρότι απ’ αυτή απέχουμε πολύ ακόμη, σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Δασκαλάκη), η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει υπαρξιακή απειλή για το είδος μας. 

Michele Friend, Γνωρίζοντας τη Φιλοσοφία των Μαθηματικών, μετάφραση από τα αγγλικά: Βερόνα Πέτρου, επιμέλεια: Δήμητρα Χριστοπούλου, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2020, 312 σελ.

Με το βιβλίο της για τη φιλοσοφία των μαθηματικών, η καθηγήτρια Μισέλ Φρεντ εισάγει τους αναγνώστες, αλλού εκτενέστερα και αλλού περιληπτικά, στη φιλοσοφία των μαθηματικών. Η εργασία της είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τους πρόθυμους αναγνώστες (και όχι μόνο για τους φοιτητές) που θα επιθυμούσαν να αποκομίσουν συγκεκριμένα γνωσιακά οφέλη από την εξοικείωσή τους με τη γνωσιακή ήπειρο της φιλοσοφίας των μαθηματικών.

Στέλιος Νεγρεπόντης - Βασιλική Φαρμάκη, Ιστορία Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών. Από τον Θαλή στον Ευκλείδη μέσω Πυθαγορείων, Ζήνωνος, Πλάτωνος, Θεαιτήτου, Ευδόξου, Τόμος Ι, Εκκρεμές, Αθήνα 2019, 448 σελ. 

Ο πρώτος τόμος της Ιστορίας των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών των Νεγρεπόντη - Φαρμάκη δεν είναι απλώς μια ιστορική καταγραφή των όσων έλαβαν χώρα κατά την κλασική αρχαιότητα στην περιοχή των Μαθηματικών και ιδιαιτέρως της Γεωμετρίας. Έχει τα χαρακτηριστικά κοπιώδους ανεύρεσης και ανέλκυσης στοιχείων κρυμμένων βαθιά στην ύφανση κειμένων, που έφτασαν σε μας είτε ακέραια είτε ουσιωδώς αποσπασμένα από ένα corpus χαμένο, ίσως, για πάντα. Αναδημοσίευση από το Books' Journal 99, Ιούνιος 2019.

Bruce Schechter, Το μυαλό μου είναι ανοιχτό. Τα μαθηματικά ταξίδια του Πολ Έρντος, μετάφραση από τα αγγλικά: Γιώργος Κυριακόπουλος, επιμέλεια: Γιώργος Ευαγγελόπουλος, Τραυλός, Αθήνα 2015, 368 σελ.

«Στα χρόνια πριν από το Ίντερνετ, υπήρχε ο Έρντος», έλεγαν οι φίλοι του εκκεντρικού νομάδα στη χώρα των μαθηματικών, που έμεινε στην ιστορία των επιστημών σαν εκκεντρικός θρύλος. Εθισμένος στον καφέ, χιουμορίστας, χωρίς μόνιμη στέγη, εκκεντρικός, πολυβραβευμένος, εργάστηκε σε προβλήματα Συνδυαστικής, Θεωρίας γραφημάτων, Θεωρίας αριθμών, κλασικής ανάλυσης, Θεωρίας προσεγγίσεων, Θεωρίας συνόλων και Θεωρίας πιθανοτήτων. Μια απολύτως αντισυμβατική ιδιοφυΐα ζητεί αποκρυπτογράφηση. [ΤΒJ]