Γιώργος Ναθαναήλ

«Όταν εργάζεσαι σκληρά για να κάνεις κάτι σωστά, δεν θέλεις να το ξεχάσεις»

Τεντ Μπαντυ, serial killer

Το γάμησαν και καλά του κάνανε. Οι πρώτοι που πέρασαν έσπασαν με βαριοπούλες την πλάκα, για να πάψει να  λέει ψέματα σε κάθε περαστικό για το μελόδραμα που είχε παιχτεί εκείνη την ημέρα. Τα  συντρόφια που ήρθαν από πίσω κατάστρεψαν την βάση, το θεμέλιο αυτής της αστικής υποκρισίας. Δεν ήταν άνθρωποι αυτοί, τιποτένιοι απεργοσπάστες ήταν. Ακόμη και το έμβρυο, που μέχρι εκείνη τη στιγμή κολυμπούσε στη θάλασσα της ηρεμίας, ένας από αυτούς θα γινόταν, αγόρι ήταν.

Χάρι Γκ. Φράνκφουρτ, On Bullshit, Princeton University Press, 2005, 67 σελ. 

Θα αναγκαστώ να συμφωνήσω με τον Μιχάλη Γκανά: «Μας έχουν πνίξει τα σκατά». Η έκφραση bullshit, μια ειδικότερη περίπτωση, έχει εγκατασταθεί στο λεξιλόγιό μας και χρησιμοποιείται πλέον αφειδώς. Επειδή όμως έχει εισχωρήσει μέσω της αμερικανικής «πολιτιστικής βιομηχανίας» έχει αποκτήσει μια εσάνς Χόλιγουντ και μια αθωότητα που δεν της πρέπει.  Μα από όλα τα θέματα που μας απασχολούν είναι αυτό άραγε τόσο σημαντικό που να απαιτεί μια αναδίφηση (καλύτερα ας μην πω αναψηλάφηση) και μια θεωρητική προσέγγιση;

Tο Ρολόι της Ημέρας της Αποκάλυψης, στις 22 Φεβρουαρίου 2023, μετακινήθηκε λίγο κοντύτερα στα μεσάνυχτα. Ήδη από τις αρχές του 2023 απείχε από αυτά μόνον 90 δευτερόλεπτα. Πρόκειται για το συμβολικό ρολόι των Ατομικών Επιστημόνων που από το 1947 μετράει το πόσο κοντά είμαστε σε έναν πυρηνικό πόλεμο ανάμεσα στις υπερδυνάμεις του πλανήτη, δηλαδή το τέλος του κόσμου. Τα τικ του είναι ετήσια, αλλά δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστο από ένα τόσο βαρύνον γεγονός: ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, στη δίωρη ομιλία του στην Ομοσπονδιακή Συνέλευση επ’ ευκαιρία του ενός χρόνου από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, εκτόξευσε πολυάριθμες απειλές κατά των εχθρών του — πραγματικών και φανταστικών.

Όταν ήμαστε μικροί, η μαμά μας η καλή για μια περίοδο έπλενε τα ρούχα με ROL. Το απορρυπαντικό δεν το διάλεγε εκείνη, αλλά εμείς. Ο λόγος; Μαζί με το ROL σου χάριζαν και ένα βιβλίο της σειράς «Ήμουν κι εγώ εκεί». Εκεί, μαζί με τον δεκαπεντάχρονο Άλκη, έναν χρονοταξιδιώτη που χρησιμοποιούσε τη ραδιοχρονολόγηση, ζούσες μαζί με τους Μυκηναίους, τους Αζτέκους, τους Μινωίτες, τους αρχαίους Αιγύπτιους.

Μάγκι Ο΄Φάρελ, Άμνετ, μετάφραση από τα αγγλικά: Αύγουστος Κορτώ, Ψυχογιός, Αθήνα 2021, σελ. 392

Ο σπόρος αυτού του βιβλίου έπεσε πριν από πολλά χρόνια στην κρύα αίθουσα ενός γυμνασίου της Σκοτίας, όταν ο κύριος Χέντερσον, καθηγητής αγγλικής  λογοτεχνίας, ανέφερε εν παρόδω ότι ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ είχε έναν μονάκριβο γιο, τον Άμνετ, που πέθανε σε ηλικία 11 ετών. Η δεκαεξάχρονη τότε μαθήτρια Μάγκι Ο’Φάρελ δεν έβγαλε ποτέ αυτή τη λεπτομέρεια από το μυαλό της. Όταν μάλιστα άρχισε να γράφει βιβλία, πάντα είχε στα σχέδιά της να γράψει ένα μυθιστόρημα για τον Άμνετ. Το ανέβαλε διαρκώς. Eπτά βιβλία αργότερα και κρατώντας εκείνη την ανάμνηση για 30 χρόνια, έγραψε τον Άμνετ, που κυκλοφόρησε το 2020.

«Εμείς είμαστε βενιζελικοί!», έλεγε ο πάππους μου με ύφος που δεν σήκωνε αντιρρήσεις. Όταν ήταν νέος είχε κόψει τη μουστάκα του για να μη μοιάζει με τον Κωνσταντίνο, παίρνοντας έτσι  επίσημα θέση στο ζήτημα του Εθνικού Διχασμού. Συχνά μας απήγγελλε κοροϊδευτικά «Ψωμί, ελιά και Κώτσο βασιλιά», αλλά μόνο μέσα στο σπίτι.

Συνέντευξη με τον καθηγητή Ιστορίας του Yale, Arne Westad

Πρωτοχρονιά και οδεύουμε προς το Εθνικό για να δούμε τη Σπασμένη Στάμνα  του Χάινριχ φον Κλάιστ. «Λαϊκή απογευματινή», να τη δουν και τα παιδιά, να έχουν κάτι να θυμούνται. Η πλατεία γεμάτη. Η παράσταση είναι πολύ καλή, με εξαιρετικές ερμηνείες. «Δεν πρέπει κι αυτή η στάμνα να βρει το δίκιο της;» βροντοφωνάζει η υπέροχη Μάρθα, κατά κόσμον Μάρθα Φριντζήλα, λίγο πριν πέσει η συμβολική αυλαία, το μαύρο με το σβήσιμο των φώτων.

Ας ανασηκώσω μόνο μιαν ακρούλα από τον βαρύ, βορβορώδη και σάπιο μανδύα του τραμπισμού. Συνέβη ενωρίς στη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, όταν ήταν μια λαμπρή κρύα μέρα του Γενάρη του 2017 και τα ρολόγια σήμαναν δεκατρείς. Ο Σων Σπάισερ, φρέσκος εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, ξεκίνησε την πρώτη του ενημέρωση στους διαπιστευμένους συντάκτες στις 21 Ιανουαρίου, μια μόλις μέρα μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ. Ο Σπάισερ επιτέθηκε δριμύτατα και αδιακρίτως στα ΜΜΕ κατηγορώντας τα ότι σκόπιμα υποτίμησαν το μέγεθος του πλήθους (για το πάθος δεν αναφέρθηκε) στην τελετή ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ.  Δεν έδειξαν καμία αφοσίωση στην πατρίδα.