Ξενοφών Α. Μπρουντζάκης

Στων καιρών τα αλλόκοτα κύματα, τότε που οι θάλασσες γέμιζαν πλοία με σημαίες και πανό αντί για πανιά, φάνηκε στο πέλαγος ο Ιάσονας ο Διασώστης. Δεν κρατούσε δόρυ ούτε ασπίδα, αλλά ένα μικρόφωνο και χάρτες γεμάτους βελάκια, έτοιμος να εξηγήσει σε όποιον άτυχο βρισκόταν μπροστά του πού θα πάνε, πότε θα πάνε και γιατί δεν θα φτάσουν ποτέ.

Στο πλευρό του, όχι η Μήδεια, αλλά η Πέρκα. Πλάσμα μισό ψάρι, μισό προκήρυξη, με μάτια που γυάλιζαν σαν παλιό ρολόι της Σοβιετίας και φτερά από κόλλες Α4, γεμάτες συνθήματα. Η Πέρκα βρυχιόταν συνθήματα που ξέπλεναν τα αυτιά των πληρωμάτων: «Εμπρός για τη Γάζα!», «Τα νερά είναι διεθνή!» και «Κάτω τα καλαμάρια της καταπίεσης!».

Το καράβι τους δεν το ’λεγαν Αργώ αλλά «Αλληλεγγώ» κι αντί για 50 ήρωες είχε καμιά εικοσαριά μπλόγκερ, έναν ηχολήπτη, δύο βιολονίστες, καμπόσους επαγγελματίες ακτιβιστές  με αμφίβολη σχέση με τη νοημοσύνη και μια παρέα influencer που πάλευαν με τα φίλτρα του Instagram πιο θαρραλέα απ’ όσο με τα κύματα. Όλοι τους δήλωναν έτοιμοι να θυσιαστούν, με την προϋπόθεση να υπάρχει καλή σύνδεση στο Wi-Fi και vegan catering στο κατάστρωμα.

Ο Ιάσονας, με βλέμμα που θύμιζε μόνιμο δελτίο Τύπου, κήρυξε:
– «Σύντροφοι και συντρόφισσες, θα ανατρέψουμε τη γεωπολιτική με κουπιά και tweets!».

Η Πέρκα χτύπησε την ουρά της στο νερό σαν να σήμαινε την έναρξη μιας μεγάλης μάχης. Στην πραγματικότητα, μόνο κάτι γλάρους τρόμαξε.

Και ξεκίνησε η πορεία προς τη Γάζα, όπου αντί να συναντήσουν Λαιστρυγόνες και Κύκλωπες, βρήκαν μικρόφωνα και κάμερες. Κάθε λιμάνι κι ένας σταθμός, κάθε κύμα κι ένα πάνελ. Υπέμειναν ως απόστολοι της ειρήνης και σημαιοφόροι αγωνιστές  της ανθρωπότητας, πλήθος μαρτυρίων, έπλευσαν μέσα από θάλασσες  θλίψεων και άνθεξαν με καρτερικότητα και χαρά όλες τις δυσκολίες που απαιτεί η ζωή στα κότερα  και η ηλιοθεραπεία στο κατάστρωμα. Αντιξοότητες πολλές, αλλά ήταν για την Ειρήνη και τον Άνθρωπο και γι’ αυτό έδωσαν περισσότερες συνεντεύξεις απ’ όσες κουπιές. Πρώτα τους σταμάτησαν τα ρεύματα, μετά η τελωνειακή γραφειοκρατία, ύστερα οι φωτογραφίες για τα social.

Κι αν ο Αρίων είχε το δελφίνι του να τον σώσει, ο Ιάσονας είχε την Πέρκα! Αυτή τον κουβαλούσε με το στόμα ανοιχτό, γεμάτο ατάκες και υπερβολές, ώσπου όλοι αναρωτιούνταν αν ήταν θηρίο, προκήρυξη ή απλώς καρικατούρα της εποχής.

Λένε πως ακόμη ταξιδεύουν, πάντα ένα μίλι πριν τον προορισμό, πάντα έτοιμοι να αναβάλουν την Ιστορία για την επόμενη συνέντευξη Τύπου.

Η είδηση έσκασε σαν μια βόμβα τζούφια. Ο Αλέξης Τσίπρας νοστάλγησε την πολιτική δράση, αν και η θέση του βουλευτή που κατείχε θεωρήθηκε από τον ίδιο τόσο άσχετη με την πολιτική ώστε την παρέδωσε. Παραιτήθηκε δηλαδή από το βουλευτικό του αξίωμα για να μη συνδέεται πλέον ούτε τυπικά με τον ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα που τον ανέδειξε, ούτε με το ίδιο του το παρελθόν. Ωστόσο η επανεμφάνισή του δεν σηματοδοτεί καμία νέα αλλαγή, αντίθετα συνεχίζει την αήθη πολιτική του πρακτική. «Τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου»! Ο Τσίπρας πουλάει στεγνά το κόμμα που τον ανέδειξε, όχι σαν θλιβερή πολιτικάντζα  που προσπαθεί να επιβιώσει, αλλά σαν τυχοδιώκτης πολιτικός που φορτώνει όλη την αποτυχία του στο ΣΥΡΙΖΑ. Ο ίδιος, φυσικά, παραμένει «αγνός, αμόλυντος και αθώος» απέναντι σε όσα διαδραματίστηκαν. Ένας ηγέτης που αποποιείται τις ευθύνες του και αυτοπαρουσιάζεται ως αθώος μιας εθνικής τραγωδίας που φέρει τη δική του αποκλειστική υπογραφή.

Δεν υπάρχει ιστορική περίοδος που να μην έσφαξε μια μάνα το παιδί της, που να μη βίασε ένας πατέρας την κόρη του, που να μην την εξέδωσε ή να μην τη βασάνισε. Αυτή είναι η ερεβώδης πλευρά της ανθρώπινης φύσης. Κι όμως, στην Ελλάδα του 2025 το πένθος αντιμετωπίζεται σαν άβατο: όποιος έχασε παιδί ή συγγενή θεωρείται αυτομάτως υπεράνω κριτικής. Υπό την προϋπόθεση το πένθος να αποφέρει πολιτικό όφελος στην Αριστερά.  Να διαθέτει «πιστοποιητικό γνησιότητας».

Σαν να είναι αδύνατον να εκμεταλλευτεί την απώλειά του, να την εμπορευτεί, να την κάνει εφαλτήριο για μια νέα δημόσια καριέρα. Η μονομερής αυτή απολυτοποίηση καταρρίπτεται εύκολα: οι «μανούλες» μπορούν πράγματι να πενθούν, αλλά μπορούν και να σφάζουν τα παιδιά τους, να τα κακοποιούν, να τα εκδίδουν ή να τα εργαλειοποιούν πολιτικά. Ο πόνος δεν καθαγιάζει και, κυρίως, δεν αποδίδει δικαιοσύνη και δεν αποτελεί τεκμήριο αθωότητας. Και η τραγωδία των Τεμπών, όσο κι αν συγκλόνισε τη χώρα, έχει αρχίσει πια να χρησιμοποιείται με τρόπο που γεννά σοβαρά ερωτήματα για τις πραγματικές προθέσεις όσων μετατρέπουν το πένθος σε πολιτική ιδεολογία.

Το δυστύχημα των Τεμπών βύθισε την Ελλάδα στη θλίψη. Θα έπρεπε να μείνει στο χώρο της Δικαιοσύνης και της συλλογικής μνήμης. Αντί γι’ αυτό, έγινε πασαρέλα πολιτικής εκμετάλλευσης. Οι δήθεν «αγωνιστές του πένθους» μετέτρεψαν τα θύματα σε όχημα καριέρας, τα δάκρυα σε όπλα, τον τάφο σε βήμα μικροπολιτικής. Αλλιώς δεν θα φωτογραφίζονταν με πολιτικούς αρχηγούς. Ωστόσο, όταν η οδύνη γίνεται ιδεολογικό εργαλείο, το αποτέλεσμα δεν είναι κάθαρση αλλά προσβολή.

Ο χαροκαμένος συγγενής δεν ανεμίζει παλαιστινιακές σημαίες ούτε απαντά σε ερωτήσεις για το αν θα φτιάξει κόμμα. Ο συνδυασμός «πένθος» και «πολιτική φιλόδοξία» είναι σκληρά αντικρουόμενος και γεννά εύλογες υποψίες. Το εμφανές μίσος για τον πρωθυπουργό δεν εξηγεί τίποτα· κυρίως όμως δεν εξηγεί η εμμονή να αθωώνεται ο κατεξοχήν υπεύθυνος: η διεφθαρμένη δημόσια διοίκηση και ο κομματικός συνδικαλισμός που μοίρασε την ασυδοσία.

Το δυστύχημα υπήρξε κατά κύριο λόγο προϊόν ανθρώπινου λάθους και της διακομματικής πελατειακής ασυδοσίας, στην οποία συναλλακτικά εμπλέκεται και η ίδια η κοινωνία. Όμως στήθηκε μια παράσταση παραπλάνησης και πολιτισμικής χυδαιότητας, όπου το πένθος έγινε εργαλείο, προσωποποιήθηκε στον Μητσοτάκη και επανέρχεται με κάθε τρόπο στην επικαιρότητα. Οι ίδιες φιγούρες, οι ίδιες «χαροκαμένες μάνες», οι ίδιοι συμπαραστάτες, τα ίδια δάκρυα, οι ίδιοι πολιτικοί τυμβωρύχοι εμφανίζονται παντού σαν αποκλειστικά σύμβολα. Αυτοί που έκαψαν 110 ανθρώπους στο Μάτι από εγκληματική ανικανότητα και κάλυψαν τις ανθρωποκτόνες ευθύνες τους με αηδιαστικά ψεύδη και θεατρικές χυδαιότητες, πυροδοτούν τώρα τη μνησικακία εναντίον όσων τους συνέτριψαν. Στον νέο κύκλο επεισοδίων της «σειράς των Τεμπών», την πρωταγωνιστική θέση της Κωνσταντοπούλου θα διεκδικήσει, εκ νέου, ο σαφώς ανώτερος θεατρίνος Αλέξης Τσίπρας. Ο Ανδρουλάκης και οι λοιποί ψεκασμένοι θα αρκεστούν στο ρόλο των κομπάρσων.

Τελευταίο επεισόδιο αυτού του κακόγουστου θεάτρου ο «αγωνιστής» απεργός πείνας. Ξαφνικά, ένας πατέρας θύματος του δυστυχήματος, που ώς τώρα δεν είχε εμφανιστεί,  ανακηρύσσεται ήρωας, ανεμίζει σημαίες, βγάζει λόγους μπροστά στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, κραδαίνει μηνύσεις, ποζάρει δίπλα σε πρόθυμους καθοδηγητές της Αριστεράς και της νομικής επιστήμης στην πιο κακοποιό εκδοχή της στήνοντας μια βιομηχανία μηνύσεων η οποία αποσκοπεί στο να μη συνεχιστεί η δίκη, καθώς ο Μητσοτάκης δεν φαίνεται να πέφτει από τον Ανδρουλάκη και δεν υπάρχει κάτι άλλο να τον αντιμετωπίσει πέρα από τη βεβήλωση των θυμάτων και την επαναφορά  της πιο ευτελούς μορφής συναισθηματικού λαϊκισμού. Στον πατριωτικό  αυτό  αγώνα θα επιστρατευθεί κι ο Αλέξης Τσίπρας ως ιππότης του ψεύδους και της απάτης.  

Το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη  βεβηλώνεται, η Δημοκρατία γελοιοποιείται, η κοινωνία παρακολουθεί παγωμένη το ξεπούλημα της συλλογικής μνήμης. Κι όμως, ο άνθρωπος αυτός αποκτά ξαφνικά γνώμη, άποψη, δημόσιο λόγο, δίχως η Δημοκρατία να τολμά να αμφισβητήσει τις προθέσεις του. Δίχως κανένας πολίτης αυτής της χώρας, έστω με στοιχειώδη παρατηρητικότητα ή τόλμη, να μπορεί να πει καθαρά: «Μας κοροϊδεύουν» ή «ο άνθρωπος έχει γίνει υποχείριο πολιτικών που φωτογραφίζονται δίπλα του» ή έστω να μας δώσει τη δίαιτα της απεργίας πείνας που χρησιμοποιεί.

Η άποψη της Αριστεράς για τη Δημοκρατία είναι ο ηθικός αποκλεισμός κάθε κριτικής, επειδή η ίδια διατηρεί το δήθεν «ηθικό πλεονέκτημα». Όποιος τολμήσει να το αμφισβητήσει στιγματίζεται, φιμώνεται, πετιέται εκτός δημόσιου λόγου. Αυτός ο μηχανισμός είναι το ίδιο επικίνδυνος με τα δόγματα που γέννησαν τον ναζισμό και τον κομμουνισμό: απόλυτη αλήθεια, καμία αμφισβήτηση, πλήρης χειραγώγηση.

Η μάνα Φύσσα ανακηρύχθηκε «κατάλληλη». Οι μάνες των δύο χρυσαυγιτών που δολοφονήθηκαν μετά έπρεπε, αντίθετα, να σωπάσουν...   Κανείς δεν συνελήφθη ποτέ, κανείς δεν διαμαρτυρήθηκε για το αισχρό έγκλημα, και προφανώς καλώς έκαναν διότι έτσι υπαγορεύει η «ηθική» της Αριστεράς. Ο Παύλος βαφτίστηκε αγωνιστής και ποιητής με στίχους χυδαίους που εξυμνούσαν το μίσος και την καταστροφή.

Η χαροκαμένη μάνα του Θάνου Αξαρλιάν δεν έγινε ποτέ σύμβολο, ούτε «ευρωβουλεύτρια». Γιατί το παιδί της υπήρξε «παράπλευρη απώλεια» της 17 Νοέμβρη, θύμα των διακοπών που ήθελε να απολαύσει η σύζυγος του αγωνιστή Κουφοντίνα. Ο Δημήτρης τής το έκανε το χατίρι. Και ο Θάνος έπεσε νεκρός. Καμία κραυγή, κανένας οδυρμός εξ αριστερών (μόνο ως μάρτυρες έδωσαν το παρών στις δίκες του), καμία συγκέντρωση συμπαράστασης από τα τομάρια της Αριστεράς.

Το ίδιο και με τα παιδιά της Marfin. Κανείς δεν θυμάται καν τα ονόματά τους, καθώς δεν τα συμπεριέλαβε το αριστερό μαρτυρολόγιο. Δεν «βόλευε, ήταν «απεργοσπάστες», ξένο σώμα στην ιδεολογική αφήγηση του ΚΚΕ, του ΣΥΡΙΖΑ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Δεν έπαιρναν γραμμή από το κόμμα, άρα ένοχοι! Εδώ η σιωπή θεωρήθηκε «δικαιοσύνη».

Κι όμως, οι «επιλεγμένοι» πενθούντες απέκτησαν δωρεάν θεσμικό ρόλο, ασυλία και μικρόφωνο. Όλη αυτή η απύθμενη γελοιότητα βασίζεται στην ατολμία των κυβερνήσεων δεκαετιών που νομιμοποίησαν τη βία όταν κατέβαινε στους δρόμους να τραμπουκίσει και να σπάσει. Γιατί; Επειδή της παραχώρησαν απλόχερα το περίφημο «ηθικό πλεονέκτημα» και την «ιδεολογική ηγεμονία». Κι αυτό είναι η μεγάλη αποτυχία της Μεταπολίτευσης.

Ας το πούμε καθαρά: η τραγωδία δεν είναι επάγγελμα. Ο θρήνος δεν είναι πολιτική πλατφόρμα. Η απώλεια δεν είναι εισιτήριο για καριέρα. Το να χτίζεις, ονόματα, θέσεις και ρόλους πάνω στο αίμα των νεκρών συνιστά την απόλυτη ιεροσυλία. Κι εκείνοι που το κάνουν, δεν τιμούν τα θύματα – τα ξανασκοτώνουν.

Η Δικαιοσύνη είναι η μόνη αρμόδια να αποδώσει ευθύνες. Ούτε οι πλατείες, ούτε οι κάμερες, ούτε οι όχλοι. Όταν κάποιοι επιχειρούν να υποκαταστήσουν τους θεσμούς, δεν κανουν «αντίσταση». Προσπαθούν να καταλύσουν τους θεσμούς της Δημοκρατίας και να στήσουν μια νέα μορφή οχλοκρατίας.

Η κοινωνία μας δεν αντέχει άλλο τους επαγγελματίες πενθούντες, τους πολιτικούς νεκροθάφτες, τους εμπόρους της οδύνης. Αν συνεχίσουμε να τους ανεχόμαστε, δεν θα θάβουμε μόνο τους νεκρούς μας. Θα θάψουμε και τη Δημοκρατία μας.

Το ατύχημα των Τεμπών υπήρξε μια τραγωδία που βύθισε τη χώρα στο πένθος. Μια στιγμή απόλυτης σιωπής και περισυλλογής, που θα έπρεπε να παραμείνει στο χώρο της Δικαιοσύνης και της κοινωνικής μνήμης. Αντί γι’ αυτό, γίνεται ξανά το σκηνικό μιας πολιτικής εκμετάλλευσης.

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, που συχνά αυτοαποκαλείται θεματοφύλακας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έχει εξελιχθεί σε πεδίο κυριαρχίας από ισλαμικά καθεστώτα και αυταρχικές κυβερνήσεις. Αντί να καταδικάζουν ευθέως την τρομοκρατία της Χαμάς, οι ίδιες χώρες σπεύδουν να υιοθετήσουν ρητορική που καθιστά το Ισραήλ υπεύθυνο για κάθε ανάφλεξη στη Γάζα. Στον ίδιο δρόμο βαδίζουν και δυτικές δυνάμεις όπως η Αγγλία και η Γαλλία που, ενώ γνωρίζουν τα στοιχεία, προτιμούν τη «συμβολική διπλωματία» από την πραγματική στήριξη στην ασφάλεια του Ισραήλ.

Η σχέση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας με τον κοινοβουλευτισμό υπήρξε από την αρχή μια σχέση υποκρισίας: το κόμμα χρησιμοποιεί τη Βουλή, αλλά απορρίπτει το θεσμό. Η στάση αυτή δεν είναι απλώς θεωρητική. Είναι μια πρακτική που αποτυπώθηκε συστηματικά σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές, όταν το ΚΚΕ βρέθηκε απέναντι όχι απλώς σε κυβερνητικές επιλογές, αλλά στην ίδια την εθνική υπόσταση της χώρας.

Γιατί δεν υπάρχει παλαιστινιακό κράτος

Η σύγκρουση Ισραήλ - Παλαιστινίων παρουσιάζεται συχνά σαν ένα περίπλοκο παζλ, γεμάτο λεπτομέρειες, ερμηνείες και αλληλοκατηγορίες. Όμως, πίσω από τις συγκυρίες υπάρχει μια σταθερά που δεν αλλάζει εδώ και σχεδόν έναν αιώνα. Και δεν είναι άλλη από την  πλήρη και απόλυτη άρνηση της αραβικής και παλαιστινιακής ηγεσίας να αποδεχθεί την ύπαρξη ενός εβραϊκού κράτους στην περιοχή. Η ιστορική διαδρομή δείχνει ότι σε κάθε κρίσιμη καμπή, οι Άραβες ηγέτες επέλεξαν το «όχι»  και αυτό το «όχι» εξηγεί γιατί οι Παλαιστίνιοι παραμένουν μέχρι σήμερα χωρίς κράτος.

Αλέξης Τσίπρας, Το Ταξίδι των 360 μοιρών. Από τη Λέσβο στη Μυτιλήνη, από την αλήθεια στο παραμύθι, Εκδόσεις Εκδοτική Διαπλοκή και άλλες δημοκρατικές δυνάμεις, 404 σελ., error

Υπάρχουν βιβλία που περιμένουμε με ανυπομονησία, γιατί ξέρουμε πως θα μας δώσουν νέα γνώση, συγκίνηση, προοπτική. Υπάρχουν και βιβλία που υποψιαζόμαστε ότι είναι αναμασήματα, ασκήσεις αυτοπροβολής ή συμβόλαια με εκδοτικούς οίκους. Και υπάρχει κι αυτή η κατηγορία: τα βιβλία που δεν έχουν γραφτεί ποτέ, ούτε πρόκειται να γραφτούν – απλώς θα υπογραφούν.

Το μάθημα του Πούτιν και η «Γαλάζια Πατρίδα»

Όταν ακούς δικτάτορες να κάνουν μαθήματα ιστορίας, πρέπει να ανησυχείς. Έτσι κι εμείς ανησυχήσαμε βαθιά όταν ο Πούτιν, λίγο πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, «εξήγησε» τις ιστορικές παραμέτρους που, υποτίθεται, τον ανάγκασαν να επιτεθεί. Δεν υπήρχε εφιαλτικότερη στιγμή: η ρητορική του θύμιζε λέξη προς λέξη τον Ερντογάν που μιλά για τη «Γαλάζια Πατρίδα». Ο πρώτος αμφισβητούσε τα σύνορα της Ουκρανίας, ο δεύτερος την κυριαρχία της Ελλάδας.

Στη Νάξο εκτυλίχθηκε ένα περιστατικό που θα έπρεπε να μας έχει παγώσει όλους. Σε μια από τις πιο γνωστές ταβέρνες του νησιού, τρεις οικογένειες εβραίων τουριστών, δεκατρία άτομα συνολικά, ανάμεσά τους και παιδιά, βρέθηκαν ξαφνικά στο επίκεντρο μιας δημόσιας ταπείνωσης. Ο ιδιοκτήτης σηκώθηκε πάνω από τα τραπέζια και, όπως κατέγραψε το Βήμα, τους φώναξε: «Ξεκουμπιστείτε από το εστιατόριό μου. Είναι σιωνιστές!». Άλλοι πελάτες, αντί να αντιδράσουν, χειροκρότησαν. Στο χώρο ακούστηκαν φράσεις όπως «δολοφόνοι μωρών», και η παρέα βγήκε από το μαγαζί κάτω από αποδοκιμασίες. Έξω, στο πάρκινγκ, η ταπείνωση συνεχίστηκε: τους εμπόδισαν να φύγουν αν δεν πλήρωναν. Μία από τις μητέρες δήλωσε στην Daily Mail ότι «ένιωσε σαν να φορά ξανά τα κίτρινα άστρα του Ολοκαυτώματος».