Για να ήταν σοβαρή η πρόταση αυτή θα χρειαζόταν και κάποια στοιχειώδη τεκμηρίωση. Για παράδειγμα, θα είναι συστάδες σε δρόμους, θα είναι σε συμπαγείς χώρους/πάρκα (πού ακριβώς;), θα είναι δενδρύλλια ή «μεγάλα» δέντρα; – και άλλα φυσικά. Και κυρίως –μαζί με πολλά άλλα– πώς υπολογίζεται η σχέση δένδρων με θερμοκρασία πόλης και υπό ποίες προϋποθέσεις; Πώς προκύπτουν αυτοί οι – 5 βαθμοί. Γιατί δεν είναι 2 ή 10;
Ας τα βάλουμε σε μια σειρά ή, καλύτερα, ας επικαλεστώ έναν ειδικό, τον Αντώνη Καπετάνιο, δασολόγο και συγγραφέα του βιβλίου (μεταξύ άλλων): Αθήνα ζεις; Η πόλη που έφυγε, η πόλη που μένει, εκδόσεις Φιλιππότη, 2006, όπου πραγματεύεται και το θέμα αυτό:
Τι λέει, λοιπόν, ο Αντώνης Καπετάνιος:
– Τα πάρκα, για να δημιουργήσουν ιδιαίτερες μικροκλιματικές συνθήκες, απαιτείται να έχουν μέγεθος επαρκές, ενώ η ευεργετική τους επίδραση είναι μεγαλύτερη με την αύξηση της επιφανείας τους, με ελάχιστο επαρκές μέγεθος την επιφάνεια διαμέτρου 250 μέτρων (Sperber, 1974).
– Κλειστές επιφάνειες πρασίνου, με δένδρα αραιώς φυόμενα, δημιουργούν ιδιαίτερο κλίμα σε επιφάνεια διαμέτρου 50 μέτρων και άνω (Finke, 1976).
– Οι χλοοτάπητες (γκαζόν), χωρίς δένδρα ή με την ύπαρξη αραιών και ελαχίστων, δημιουργούν ιδιαίτερο κλίμα σε έκταση εμβαδού 10 στρεμμάτων και πάνω (Wilmers, 1985).
– Συνεπώς, το να δημιουργούνται στην πόλη χώροι πρασίνου μικροί (κάτω των 10 στρεμμάτων), με γκαζόν και ελάχιστα δένδρα ή θάμνους να τους πλαισιώνουν, δεν εξυπηρετεί κάποιον ουσιώδη και λειτουργικό σκοπό. Μόνον ως αισθητικό αποτέλεσμα (και αυτό είναι συζητήσιμο) δύναται να έχει ρόλο η παραπάνω δημιουργία.
– Μάλιστα, η υδροβόρα και απαιτητική βλάστησή τους, δημιουργεί μεγαλύτερα προβλήματα, παρά επιλύει τα υπάρχοντα. Εκτός κι αν οι εν λόγω εστίες πρασίνου, με διαφορετική βλαστητική και φυσιογνωμική παρουσία, συνδυαστούν με τις λοιπές της ευρύτερης περιοχής και συγκροτήσουν ένα οργανωμένο σύνολο, που δύναται να έχει ρόλο λειτουργικό.
Τι μας λέει, πρακτικά, ο Αντώνης Καπετάνιος;
Για να δημιουργήσει λειτουργικό αποτέλεσμα στο μικροκλίμα κάποια ζώνη πρασίνου (και όχι σε ολόκληρη την πόλη), πρέπει να μιλάμε για πάρκα με διάμετρο 250 μέτρων, δηλαδή περίπου 50 στρέμματα (σ. ως μέτρο σύγκρισης, αναφέρω ότι ο Εθνικός Κήπος (χωρίς το Ζάππειο) είναι 155 στρέμματα με 7.000 δένδρα και 40.000 θάμνους και άλλα φυτά), άρα πάρκα μικρότερα από το 1/3 του Εθνικού Κήπου δεν παράγουν λειτουργικό αποτέλεσμα ούτε στο μικροκλίμα της περιοχής.
Επίσης, στις άλλες περιπτώσεις που αναφέρει, χρειάζονται «κλειστές επιφάνειες πρασίνου» (διαμέτρου 50 μέτρων και άνω) ή χλοοτάπητας με δέντρα (έκταση εμβαδού 10 στρεμμάτων και πάνω).
Ο δήμαρχος της Αθήνας δήλωσε στο debate ότι φυτεύτηκαν ήδη 2.500 και ότι ώς το τέλος του χρόνου θα φυτευτούν άλλα τόσα και άρα ότι βρίσκεται… εντός στόχου!
Πού φυτεύτηκαν αυτά τα δέντρα; Έχει ακούσει κανείς ότι δημιουργήθηκε κάποιο πάρκο τουλάχιστον 50 στρεμμάτων ή κλειστή επιφάνεια πρασίνου διαμέτρου 50 μέτρων ή χλοοτάπητας με δέντρα εμβαδού 10 στρεμμάτων;
Υποθέτω πως μόνο σε δρόμους έχουν φυτευτεί αυτά τα δέντρα (δεν μπορώ να αμφισβητήσω τους αριθμούς που δίνει) ή έστω ότι «πύκνωσε» τη φύτευση σε υπάρχοντα πάρκα. Αυτά που φυτεύτηκαν ήταν δενδρύλλια ή έτοιμα ανεπτυγμένα δέντρα; Γιατί αν είναι δενδρύλλια (το πιθανότερο, σχεδόν βέβαιο) το όποιο αποτέλεσμα, έτσι κι αλλιώς, θα φανεί πολλά χρόνια αργότερα, μακράν της πενταετίας του.
Καλά όλα αυτά, αλλά λειτουργικό αποτέλεσμα δεν παράγουν. Ακόμη και αν επιτευχθεί ο στόχος των 25.000 δέντρων μέχρι το 2028, η μέση θερμοκρασία της πόλης δεν θα επηρεαστεί σχεδόν καθόλου. Οριακά, θα επηρεαστεί το μικροκλίμα σε μικρή ακτίνα γύρω από τις όποιες πυκνώσεις δέντρων και, αν δεν υπάρχουν πυκνώσεις αλλά συστάδες στους δρόμους, η θερμοκρασία της Αθήνας θα επηρεαστεί κατά 0 βαθμούς.
Θεωρώ την εξαγγελία του Χάρη Δούκα –και την επιμονή του σε αυτήν– επιπόλαια, (επιεικώς) μη επιστημονική, εξωπραγματική που θα τον εκθέσει όταν θα έρθει η ώρα του απολογισμού και των μετρήσεων στα πραγματικά δεδομένα της πόλης.