Ελλάδα

Την Κυριακή, 19 Σεπτεμβρίου, ο Αλέξης Τσίπρας θα παραχωρήσει συνέντευξη Τύπου στο πλαίσιο της Διεθνούς Εκθέσεως της πόλης. Αλλ' ενώ υπάρχουν πολλές ερωτήσεις που περιμένουν απάντηση, αυτές δεν τίθενται ποτέ. Στη συνέχεια παρατίθενται 15 ερωτήσεις που είναι εύλογο να τεθούν - αλλά μάλλον δεν θα τις υποβάλει κανείς. {ΤΒJ]

Ζήτησα τη συνέντευξη που ακολουθεί από τον Μιχάλη Γκανά περισσότερο ως αφορμή για να τον βάλω να μιλήσει για την ποιητική του ως αέναο ταξίδι από το χωριό στην πόλη κι από την παιδική ηλικία προς την ωριμότητα που στον απόλυτο βαθμό δεν θα κατακτηθεί ποτέ. Επέλεξα να του ζητήσω, ευθύγραμμα, να περιγράψει τη διαδρομή του: από τον Τσαμαντά Θεσπρωτίας, όπου γεννήθηκε το 1944, στην Αθήνα για σπουδές Νομικής, την παρέκκλισή του από τον στόχο που τότε ήταν ταυτόσημος κοινωνικής ανόδου και την εμπλοκή του με το χώρο του βιβλίου, απ’ όπου διέρρευσε προς την ποίηση. Συνέντευξη στον Ηλία Κανέλλη

Στο τεύχος 69 του Books' Journal, δημοσιεύθηκαν 25 διηγήματα ελλήνων συγγραφέων που είχαν γραφεί για αφιέρωμα με θέμα το Σημείο Μηδέν και προκρίθηκαν ανάμεσα σε εκατοντάδες άλλα. Τότε ήταν 15 χρόνια από το πρώτο μείζον γεγονός του 21ου αιώνα, το πλήγμα της ισλαμιστικής τρομοκρατίας στην καρδιά της Αμερικής, στο Μανχάτταν. Σήμερα, είκοσι χρόνια μετά, και μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ, έτσι όπως έγινε, από το Αφγανιστάν, τα κείμενα αυτά συνεχίζουν να έχουν ενδιαφέρον, όχι μόνο λογοτεχνικό. Για την ιστορία: η επιτροπή που διάβασε και έκρινε τα υποβληθέντα κείμενα απαρτίστηκε από τους Βασίλη Μανουσάκη, Ηρώ Νικοπούλου και Έλενα Σταγκουράκη. Τον Σε­πτέμβριο του 2017 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μι­χά­λη Σι­δέ­ρη ο τό­μος 83 Ἱ­στο­ρί­ες Μπον­ζά­ι γιὰ τὸ Ση­μεῖ­ο Μη­δέν (σελ. 288, με εξώφυλλο της Ηρώς Νικοπούλου), με  διηγήματα των ελλήνων συγγραφέων που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του Books’ Journal και του ιστολογίου Πλανόδιον - Ιστορίες Μπονζάι, μαζί με τα προκριθέντα από την κριτική επιτροπή, καθώς και μεταφράσεις που έγιναν από τη σχετική με το θέμα διεθνή λογοτεχνική παραγωγή ειδικά για το αφιέρωμα. Στη συνέχεια, αναδημοσιεύονται τα 25 διηγήματα που είχαν επιλεγεί ως επικρατέστερα από την κριτική επιτροπή.

Η Μάχη της Κρήτης με «ρεπόρτερ» τον Γιώργο Σεφέρη

Σωτήρης Ριζάς, Οι μεγάλες δυνάμεις και η Επανάσταση. Από το Λάιμπαχ στο Ναυαρίνο, Μεταίχμιο, Αθήνα 2021, 176 σελ.

Στο Λάιμπαχ, τη σημερινή Λιουμπλιάνα, συνήλθαν από τις 26 Ιανουαρίου ώς τις 12 Μαΐου 1821 τα μέλη της Ιεράς Συμμαχίας για να εξετάσουν την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί και να συζητήσουν μέτρα που να διασφαλίζουν την ειρήνη στην Ευρώπη. Η διακοίνωση που εκδόθηκε, μετά τη λήξη του συνεδρίου, έλεγε ότι οι Ηγεμόνες διαδήλωσαν ότι θεωρούν νομικώς άκυρον και αποκηρυκτέαν παρά των αρχών του Δημοσίου Δικαίου της Ευρώπης πάσαν υποτιθέμενην μεταρρύθμισιν πραγματοποιουμένην διά κινήματος ή ανοικτής βίας». Με την ανακοίνωση αυτή, η ελληνική Επανάσταση έμοιαζε καταδικασμένη να κατασταλεί. Αλλά η Γαλλία και η Αγγλία δεν άκουσαν το μήνυματης αυστριακής πολιτικής... [ΤΒJ]

Παναγής Παναγιωτόπουλος, Περιπέτειες της μεσαίας τάξης. Κοινωνιολογικές καταγραφές στην Ελλάδα της ύστερης Mεταπολίτευσης, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2021, 424 σελ.

 Ο καθηγητής Παναγής Παναγιωτόπουλος μελετά τις κοινωνικές πρακτικές και τα συναισθηματικά στοιχεία που κατέστησαν τη μεσαία τάξη κεντρομόλο δύναμη εκσυγχρονισμού και  εξατομίκευσης στη μεταπολευτική Ελλάδα. Εξετάζει τη βιωμένη εμπειρία των μεσαίων στρωμάτων όπως αυτή αποτυπώνεται στις πολιτισμικές και άλλες καθημερινές «μικρές» πρακτικές τους, οι οποίες είναι αρκετά κοντά στις αντίστοιχες των ευρωπαϊκών και των αμερικανικών μεσαίων στρωμάτων. Εξηγεί τους λόγους που προκάλεσαν την επισφάλεια της εποχής της κρίσης και εστιάζει στα φαινόμενα ριζοσπαστικοποίησης τμημάτων της, που καθόρισαν τη στάση της τη δεκαετία της κρίσης. Ένα σημαντικό βιβλίο για την ιδιόμορφη κανονικότητα της ελληνικής μεσαίας τάξης. [ΤΒJ]

H σύμπτωση του θανάτου του Μίκη Θεοδωράκη με το τροχαίο δυστύχημα του γνωστό τράπερ Mad Clip έφερε με περίεργο τρόπο στη δημόσια συζήτηση τι σημαίνει δημοφιλής μουσική, τι εκπροσωπεί, ποια είναι τα είδη της, οι ηλικιακές προτιμήσεις της κ.λπ. Μια σύγκριση μεταξύ δύο εντελώς διαφορετικών μουσικών και πραγματικών κόσμων, δύο θάνατοι εντελώς διαφορετικοί επιτρέπουν τη συσχέτιση δύο εννοιών καλλιτεχνικής δημιουργικότητας που δύσκολα θα περίμενε κανείς.

Γνώρισα τον Μίκη Θεοδωράκη, τον άνθρωπο και το έργο του, στις αρχές της δεκαετίας του 1960.  Πρώτα το έργο του. Μυήθηκα σ’ αυτό κυρίως με τον Επιτάφιο (σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου) αλλά και με ένα τραγούδι που καρφώθηκε στο μυαλό μου: το «Σε πότισα ροδόσταμο», σε στίχους Νίκου Γκάτσου – θυμάμαι, στη δισκογραφία κυκλοφόρησε με τη Μαίρη Λίντα και με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, αλλά σε εμένα έχει εμπεδωθεί η μοναδική απόδοσή του από τη Μελίνα Μερκούρη.^[1]

Εγώ τον Μίκη Θεοδωράκη τον γνώρισα στη Ζάτουνα.

Το χωριό του πατέρα μου, η Μελισσόπετρα, είναι το πρώτο μετά τη Ζάτουνα. Το ηλεκτρικό και το οδικό δίκτυο σταματάνε εκεί. Από εκεί, μουλάρια και λάμπες πετρελαίου.

Μαθητής Γυμνασίου φεύγω από το χωριό δύο ώρες ποδαρόδρομο. Πάω στη Δημητσάνα να πάρω εφημερίδα για να μάθω ποιος κέρδισε το Κύπελλο, ο Ολυμπιακός ή ο Παναθηναϊκός. Τελικά το πήρε ο ΠΑΟ στην κλήρωση, 1-1 το παιγνίδι.

Απογοητευμένος με το Φως παραμάσχαλα περνάω μέσα από τη Ζάτουνα. Στο καφενείο είναι ο Μίκης, δύο νυσταλαίοι χωροφύλακες και οι άντρες του χωριού.

Με φόβο και θαυμασμό σταματάω μπροστά του. Αυτός σηκώνει τη γροθιά του και – τι μου λέει ο αθεόφοβος;

«Ολυμπιακάρα ε;»

Πουλί και πέταξα μέσα στα κατσάβραχα.

Στις 6 Οκτωβρίου 1960, ο Μίκης Θεοδωράκης παρουσίασε στην Αίθουσα Φιλελευθέρων, που βρισκόταν στην οδό Χρήστου Λαδά, στο κέντρο της Αθήνας, με πρωτοβουλία του Συλλόγου Κρητών Σπουδαστών, τις δύο διαφορετικές εκδοχές του Επιταφίου, που είχαν λίγο νωρίτερα κυκλοφορήσει σε δίσκο – ο ένας με τη Νάνα Μούσχουρη, ο άλλος με λαϊκή ορχήστρα και ερμηνευτή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Παρακάτω, παρατίθεται το δημοσίευμα του Γ.Π. Σαββίδη, από το βήμα, με το οποίο περιγράφεται εκείνη η μοναδική μουσική βραδιά. Δημοσιεύονται επίσης τέσσερις ανέκδοτες φωτογραφίες από το αρχείο του Γιώργου Ζεβελάκη.