Τεύχος 127

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι τo έργο και η σκέψη του Hans J. Morgenthau θέτουν τη βάση από την οποία διαμορφώθηκαν οι διεθνείς σχέσεις ως επιστήμη. Το magnum opus του, Η Πολιτική μεταξύ των Εθνών, αποτέλεσε ένα κλασικό έργο αναφοράς για γενιές φοιτητών, στοχαστών και καθηγητών, ένα εγχειρίδιο που ακόμα και σήμερα ανατρέχουμε για να μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε τις προκλήσεις της δικής μας εποχής. Η παρουσία των 6 αρχών του πολιτικού ρεαλισμού θεωρείται ότι εδραίωσαν τον ρεαλισμό ως κυρίαρχη παράδοση στη διεθνή πολιτική, ως το κυρίαρχο μοντέλο ερμηνείας και ανάλυσης των αλλαγών στο παγκόσμιο στερέωμα, όπως επίσης και ότι σ’ αυτές συνοψίζονται τα αξιώματα που καθιστούν μια θεωρία ρεαλιστική.

Σ’ ένα χωριό της Μάντσας που δεν θέλω να θυμάμαι το όνομά του...             

[πρώτη πρόταση του Δον Κιχώτη]                                       

Ο χρόνος είναι πάντα ο ίδιος, τον μετράμε πάντοτε σε μέρες, μήνες, χρόνια. Αν αλλάζει συχνά ο ρυθμός του είναι επειδή συμβαίνει κάτι σε μας, στον τρόπο που τον αντιλαμβανόμαστε και τον ζούμε. Ο χρόνος είναι πάντα ο ίδιος, εμείς αλλάζουμε. Η ιστορία που θα σας διηγηθώ άρχισε σ’ ένα νησί του Αιγαίου και ίσως να τελείωσε και εκεί – αν και δεν θα διαφωνούσα με κάποιον που πιστεύει ότι συνεχίζεται και ότι θα συνεχιστεί για πολλά χρόνια ακόμα.

Σπουδαστής ακόμη στη Σχολή Καλών Τεχνών, ο Κώστας Βαλσάμης επισκέφθηκε τον μεγάλο γλύπτη στο σπίτι που τον φιλοξενούσαν τα ανίψια του, Ειρήνη και Βασίλης Χαλεπάς , στην οδό Δαφνομήλη, ψηλά στο λόφο του Λυκαβηττού. Ίσως είναι το πρώτο δημοσιευμένο έργο του μετέπειτα γλύπτη με την αξιόλογη καριέρα στη Γαλλία. Στο σκίτσο του Βαλσάμη,  ο Γιαννούλης Χαλεπάς εμφανίζεται περιποιημένος, φορώντας ευμέγεθες παπιγιόν. Το προσεγμένο του ντύσιμο φαίνεται καλύτερα στη φωτογραφία με τις δύο ανιψιές του, τις αδελφές  Ειρήνη και Ευτυχία. Αν θελήσει κανείς να ξεφύγει από τις ήρεμες εικόνες, να εισδύσει στον ταραγμένο του ψυχισμό και να γνωρίσει κάτι από την καλλιτεχνική του ιδιοσυγκρασία, θα του συνιστούσα τη νουβέλα της Ρέας Γαλανάκη, Αθηνά Βοσκοπούλα, εκδόσεις Καστανιώτη. (Τεύχος 127)

Βενετία Αποστολίδου, Η λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο. Η συγκρότηση της επιστήμης της Νεοελληνικής Φιλολογίας (1942-1982), Αθήνα, Πόλις, 2022, σελ. 560. 

Τέσσερις δεκαετίες των μέσων του εικοστού αιώνα (1942-1982) συγκροτούν ένα κρίσιμο χρονικό άνυσμα, στο πλαίσιο του οποίου, μεταξύ πολλών άλλων, εντοπίζεται και η ανάπτυξη της πορείας της Νεοελληνικής Φιλολογίας^. μιας επιστήμης, η θεσμικά κατοχυρωμένη πανεπιστημιακή έναρξη της οποίας τοποθετείται στη δεκαετία του 1920. Τεύχος 129

Πρωινό Κυριακής, 20 Μαΐου 1989, στην Πάτρα. Είχαμε έρθει από την προηγουμένη για να παρουσιάσει ο  Μανόλης Αναγνωστάκης, ως επιμελητής της, τη σειρά της Νεφέλης “Η πεζογραφική μας παράδοση”, στο βιβλιοπωλείο της πόλης Πολύεδρο.

Ο άνθρωπος ως έλλογο ον έχει όχι μόνο συνείδηση του εαυτού του ως ον, αλλά και συνείδηση της χρονικότητας της ύπαρξής του. Κατανοεί ότι ο κόσμος που βιώνει βρίσκεται σε αέναη κίνηση και μεταβολή, η οποία αποτελείται από επιμέρους κινήσεις που έχουν και αυτές μια φύση και μια συγκεκριμένη «δομή» αποτελούμενη από τις δυο γνωστές χρονικές σχέσεις: πρότερο-ύστερο και μέλλον-παρόν-παρελθόν. Έτσι διαπιστώνει ότι στο «παρόν» της συνειδητής του ύπαρξης οι φάσεις των μεταβολών που βιώνει εναλλάσσονται συνεχώς. Οι μέχρι στιγμής παρούσες «εξαφανίζονται» στο παρελθόν και αντικαθίστανται από εκείνες που έρχονται από το μέλλον και που, με τη σειρά τους, υλοποιούνται στο παρόν για να εξαφανιστούν στο παρελθόν και να αντικατασταθούν από αυτές που έρχονται από το μέλλον κ.ο.κ. Το γεγονός ότι η χρονική εναλλαγή των καταστάσεων είναι συνεχής και ομοιόμορφη οδηγεί στην ιδέα ότι οι μελλοντικές καταστάσεις «υπάρχουν» ήδη στο μέλλον «εν δυνάμει» πριν υλοποιηθούν ως «πραγματικότητα» στο παρόν και περάσουν στο «υπόστρωμα» του παρελθόντος. Αυτή η ιδέα οδηγεί με τη σειρά της στην ιδέα ότι οι μελλοντικές «εν δυνάμει» καταστάσεις μπορούν να περιγραφούν πριν από την υλοποίησή τους στο παρόν – μπορούν με άλλα λόγια να προβλεφτούν.

Γιώργος Κυριακόπουλος, Η περίληψη. Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2021, 125 σελ.^[1]

Η περίληψη της ζωής ενός νέου της μεταπολίτευσης που εκδράμει με την παρέα του σε ένα νησί, αλλά και μια περίληψη των χρόνων 1976-2000. Ένα βιβλίο για τη γενιά που, αμέσως μετά τη χούντα, έζησε μες στην πολιτική, πιστεύοντας ότι το προσωπικό είναι και πολιτικό, και συνύφανε τις ιδεολογικοπολιτικές αναζητήσεις της με έναν αγώνα για τη χειραφέτηση αλλά και τη μόρφωση. Μια κατάθεση ψυχής – και αφηγηματικής δεξιοτεχνίας. [ΤΒJ]

Απ’ τα επαναστατικά Συντάγματα στην πανδημία. Υπερβάσεις και υστερήσεις στο δρόμο προς ένα φιλελεύθερο και δημοκρατικό Σύνταγμα^[1] (τεύχος 127)

Mark Mazower, Η Ελληνική Επανάσταση, μετάφραση από τα αγγλικά: Κώστας Κουρεμένος, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2021, 624 σελ.^[1]

Μέσα σε δέκα χρόνια, από το 1821 έως το 1832, πολλά έχουν αλλάξει και οι Ρωμιοί, μέσα από τις δοκιμασίες της Επανάστασης, μεταμορφώνονται σταδιακά σε Έλληνες. Νομίζω ότι σε αυτήν την πολυπλοκότητα του φαινομένου της Επανάστασης βρίσκεται και όλη η γοητεία της μελέτης της. Μια γοητεία που ο Μαζάουερ είναι σε θέση να αναδείξει με το υπέροχο γράψιμό του.

Μισέλ Φάις, Caput mortuum [1392]. Φάρσα αφανισμού, Πατάκη, Αθήνα 2021, 192 σελ.

 Η ζωή είναι μια διαρκής ιλαροτραγική συνθήκη, απροσδιόριστη και συχνά ακατανόητη. Μια λεπτότατη γραμμή, στην απόχρωση του caput mortuum, που χωρίζει «το χοχλαστικό αίμα» από τον «σπινθηριστό οίνο».