Ο Τραμπ συχνά δείχνει να περιφρονεί τους θεσμούς πάνω στους οποίους εδράζεται το αμερικανικό πολιτικό σύστημα. Από την υπονόμευση του εκλογικού αποτελέσματος του 2020 μέχρι τις συστηματικές επιθέσεις στον Τύπο, τους δικαστές, το FBI και όσους δεν ελέγχει, προκρίνει την εικόνα ενός ηγέτη που πιστεύει μόνο σε εκείνον. Η έννοια της λογοδοσίας είναι ξένη στο λεξιλόγιό του. Η Δημοκρατία, με τις ατέλειές της, στηρίζεται σε συμβιβασμούς, σε θεσμικές εγγυήσεις, σε αίσθηση συλλογικού συμφέροντος. Ο Τραμπ φαίνεται να πιστεύει μονάχα στην αποτελεσματικότητα του «deal».
Ο Τραμπ δεν έκρυψε ούτε κρύβει ότι αντιμετωπίζει τη διακυβέρνηση σαν επιχείρηση και τον εαυτό του ως διευθύνοντα σύμβουλο ενός brand. Από την αρχή της πολιτικής του καριέρας, έδειξε να θεωρεί ότι η πολιτική είναι θέμα ανταλλαγής, εμπορίου, εικόνας — κι όχι σύνθετης γεωπολιτικής κατανόησης. Η εξωτερική του πολιτική αγνόησε ιστορικές, εθνολογικές, θρησκευτικές ή πολιτισμικές παραμέτρους που έως τότε θεωρούνταν απαραίτητες στη χάραξη στρατηγικής. Δεν είναι τυχαίο ότι αναλυτές και διπλωμάτες επεσήμαναν συχνά την ανεπάρκεια του Τραμπ σε βασική γνώση διεθνών ισορροπιών ή ιστορικών πραγματικοτήτων. Ο κόσμος, όμως, δεν λειτουργεί με τους όρους μιας αγοράς ακινήτων.
Όταν ένας αμερικανός πρόεδρος δεν διστάζει να αποκαλεί «συναρπαστικό και δυνατό άντρα» ένα πρόσωπο που υπήρξε συνεργάτης του αρχηγού του ISIS, όταν φωτογραφίζεται χαμογελώντας στο πλευρό ηγετών που συνδέονται με τρομοκρατικές πρακτικές, όταν η διπλωματία μετατρέπεται σε θέαμα δημοσίων σχέσεων, τότε κάτι βαθύτερο έχει ραγίσει. Η χειραψία του Τραμπ με τον Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν και άλλους αμφιλεγόμενους ηγέτες και φυλάρχους δεν αποτελεί απλώς συμβολισμό. Είναι μια ρητή αποδοχή ότι η «υπερηφάνεια» της Αμερικής μπορεί να εκποιηθεί — για επενδύσεις, για εξοπλισμούς, για φωτογραφίες.
Μπορεί κανείς να αντιπαθήσει τον «αμερικανισμό» ως ιδεολογικό εργαλείο επιβολής. Όμως η αμερικανική ισχύς, με όλα τα αρνητικά της, στηρίχθηκε για δεκαετίες και σε μια εσωτερική ηθική δομή, έστω προσχηματική: ένα αφήγημα δημοκρατίας, κράτους δικαίου, πολυμέρειας. Όταν αυτό καταρρέει, όταν στην κορυφή της ισχυρότερης δύναμης του πλανήτη βρίσκεται ένας άνθρωπος που δεν πιστεύει σε τίποτα άλλο εκτός από το χρήμα, η αποσταθεροποίηση δεν είναι αμερικανικό ζήτημα. Είναι παγκόσμιο.
Η Αμερική του Τραμπ μάς αφορά. Όχι επειδή προσβλέπουμε σε έναν πατερναλισμό του «καλού ηγεμόνα», αλλά επειδή οι πράξεις της —και η ηθική της διολίσθηση— διαμορφώνουν το μέλλον μας.
