Σύνδεση συνδρομητών

Ο Γιάννης Μπουτάρης και η μνήμη του αφανισμού των Εβραίων

Δευτέρα, 11 Νοεμβρίου 2024 09:48
17 Μαρτίου 2019, Θεσσαλονίκη. Στην πορεία μνήμης της αναχώρησης του πρώτου συρμού για το Άουσβιτς, τον Μάρτιο του 1943. Δεξιά, στο. βάθρο του ομιλητή, ο τότε δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης.
Οντέτ Βαρών-Βασάρ
17 Μαρτίου 2019, Θεσσαλονίκη. Στην πορεία μνήμης της αναχώρησης του πρώτου συρμού για το Άουσβιτς, τον Μάρτιο του 1943. Δεξιά, στο. βάθρο του ομιλητή, ο τότε δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης.

Μόλις 82 ετών μας άφησε το βράδυ της 9ης Νοεμβρίου 2024 ο Γιάννης Μπουτάρης... Δυσαναπλήρωτη απώλεια. Πόσες ζωές είχε όμως προλάβει να ζήσει στη μία ζωή του... Και σε πόσες υποθέσεις να προσφέρει. Σε κάθε μία από αυτές δόθηκε με το ίδιο πάθος που τον διέκρινε. Αυτόν, που τόλμησε να συνομιλήσει με τους φόβους του για να τους υπερβεί, όπως είπε σε ομιλία του στο TEDxAcademy το 2013.

Το πρώτο καλό κόκκινο κρασί που ήπιαμε νέοι ήταν βέβαια το Νάουσα Μπουτάρη, τότε, στα χρόνια του 1970. Η προσφορά του στο χώρο του κρασιού στην Ελλάδα, ανεκτίμητη. Στο βιβλίο του Εξήντα χρόνια τρύγος..., γραμμένο σε συνεργασία με τη Μαρία Μαυρικάκη (Πατάκη 2020), αφηγείται όλη τη συναρπαστική πορεία από την καθοριστική μαθητεία στην οικογενειακή επιχείρηση που ίδρυσε ο παππούς μέχρι την ίδρυση της δικής του πια εταιρείας, με το όνομα που αγαπούσε ο ίδιος περισσότερο να τον αποκαλούν, Κυρ-Γιάννη. Αλλά και την προσωπική του πορεία, και τη στράτευσή του σε υποθέσεις που πίστεψε, και στα κοινά..
Η Θεσσαλονίκη ευτύχησε να τον έχει δήμαρχο για δύο θητείες, σε κρίσιμα χρόνια από πολλές απόψεις, οικονομικές, πολιτικές και ιδεολογικές, από το 2010 ώς το 2019. Η ανάδυση της μνήμης του Ολοκαυτώματος στην "Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων", την πόλη που οι απώλειες της εβραϊκής κοινότητας από την εξόντωση των μελών της ανέρχονται στο 96%, χρωστά πάρα πολλά στην προσωπικότητα και τη δράση του Γιάννη Μπουτάρη. Πρώτη φορά έσπασε ουσιαστικά η σιωπή από επίσημα χείλη για το τραύμα αυτό, που δεν είναι μόνο εβραϊκό, είναι τραύμα της ίδιας της πόλης. Αλησμόνητη η ομιλία του στα εγκαίνια του Μνημείου για την καταστροφή του εβραϊκού νεκροταφείου το 1942 με συνεργασία του τότε δωσίλογου Δήμου (εγκαίνια μνημείου στον υπαίθριο χώρο του ΑΠΘ, 2014).

Τον Μάρτιο του 2013 έγινε η πρώτη πορεία Μνήμης από το Μνημείο Ολοκαυτώματος στην πλατεία Ελευθερίας ώς τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό. Πρώτη φορά αναδεικνυόταν σε μνημονική επέτειο η αναχώρηση του πρώτου συρμού για το Άουσβιτς (15/3/1943). Η πορεία έγινε θεσμός, εγγράφηκε στη συνείδηση των πολιτών. Τον Μάρτιο του 2019 είχα την τύχη να περπατήσω σ' αυτήν την πορεία και να τον ακούσω στην τελευταία του ομιλία ως δημάρχου σ’ αυτήν την επέτειο.

Όλα τα σχέδιά του δεν ευοδώθηκαν, όπως αυτά για την μετατροπή της πλατείας Ελευθερίας σε πλατεία μνήμης. Συνάντησαν σθεναρές αντιστάσεις από μεγάλη μερίδα που αντιμαχόταν πάντα τις ιδέες του. Δυστυχώς δεν είδε ούτε την εκπλήρωση του πιο μεγαλεπήβολου σχεδίου, αυτού της ανέγερσης Μουσείου Ολοκαυτώματος στην πόλη, που έχει ανακοινωθεί εδώ και μία δεκαετία και είναι ακόμη στα σπάργανα. Το υπό ίδρυση Μουσείο δεν έμεινε μόνο χωρίς Πρόεδρο, αλλά και χωρίς την ακτινοβολία μιας μεγάλης προσωπικότητας που αγκάλιασε την ιδέα από την αρχή. Του ανθρώπου που άνοιξε το δρόμο της παραδοχής του παρελθόντος, οραματιζόμενος πάντα το μέλλον. Η  μνήμη της παρουσίας των Εβραίων στην πολυπολιτισμική Θεσσαλονίκη, αλλά και της εξόντωσής τους, και της μεταπολεμικής σιωπής για το μερίδιο ευθύνης της τοπικής κοινωνίας είναι άρρηκτα δεμένες με τον λόγο και τη δράση του Γιάννη Μπουτάρη.

10 Νοεμβρίου 2024

Οντέτ Βαρών-Βασάρ

Iστορικός που ασχολείται ερευνητικά με τη δεκαετία του 1940, συγγραφέας των βιβλίων Ελληνικός νεανικός τύπος, Καταγραφή 1941-1945 (1987), Η ενηλικίωση μιας γενιάς. Νέοι και νέες στην Κατοχή και στην Αντίσταση (2009) και Η ανάδυση μιας δύσκολης μνήμης. Κείμενα για τη γενοκτονία των Εβραίων (2013). Διδάσκει Ιστορία στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και κάνει ένα Σεμινάριο σχετικό με τη γενοκτονία των Εβραίων, τη μνήμη της και τις αναπαραστάσεις της  στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος.

Προσθήκη σχολίου

Όλα τα πεδία είναι υποχρεωτικά. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.