Αλήθεια, μπορεί κάποιος να φανταστεί ποια θα ήταν η εξέλιξη των Ευρωπαϊκών Σπουδών στην Ελλάδα χωρίς τον Παναγιώτη Ιωακειμίδη; Ο χαρακτηρισμός «Πρύτανης των Ευρωπαϊκών Σπουδών», που του έχει αποδοθεί ακόμη και από συναδέλφους του καθηγητές, νομίζω πως δίνει την πιο ξεκάθαρη απάντηση. Όποιος προσπαθήσει να διαβάσει για την Ευρωπαϊκή Ένωση στην Ελλάδα δεν υπάρχει περίπτωση να μη σκοντάψει πάνω στα βιβλία του Παναγιώτη Ιωακειμίδη. Ειδικότερα, οι φοιτητές πολιτικής επιστήμης, και διεθνών σχέσεων άλλων Πανεπιστημίων –πλην του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου στο οποίο υπηρέτησε– έχουν γνωρίσει την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη θεσμική και πολιτική εξέλιξη της διαδικασίας ολοκλήρωσής της μέσα από το έργο του Ομότιμου πλέον Καθηγητή.
Ανάμεσα σε αυτούς, τους μαθητές του, υπήρξα και εγώ. Πριν καν συναντήσω ως Καθηγητή στις μεταπτυχιακές μου σπουδές τον Παναγιώτη Ιωακειμίδη, είχα ήδη αγαπήσει την Ε.Ε. μέσα από τα επιστημονικά του συγγράμματα και ένιωθα δέος αντίστοιχο με αυτό προς τους εμβληματικούς πατέρες των διεθνών σχέσεων (Morgenthau, Waltz, Carrκ.ά.). Η συνάντηση όμως στην αίθουσα μαζί του είναι μία τελείως διαφορετική αίσθηση. Ο Ιωακειμίδης, πέρα από μία πραγματική μηχανή γνώσεων για την Ευρώπη, είναι και ένας βαθιά καλλιεργημένος και πνευματικός άνθρωπος με συχνές αναφορές στα μαθήματά του στην ποίηση, στο θέατρο, στην κλασική μουσική, στην ιστορία, ακόμη και στην κβαντική φυσική και στη θεωρία του χάους. Είναι όμως και ένας δάσκαλος που δεν μένει απλά και μόνο στις εισηγήσεις, στις οποίες είναι εξαιρετικός, αλλά κινητοποιεί και κάνει το φοιτητή του, ιδιαίτερα σε μεταπτυχιακό επίπεδο, συμμέτοχο της μαθησιακής διαδικασίας, εμπνέοντάς του τον επιστημονικό και πολιτικό έρωτα για το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης. Ακόμη θυμάμαι την ερώτησή του στις προφορικές εξετάσεις του Μεταπτυχιακού Προγράμματος: «ποιος διαπραγματεύεται με μία υπό ένταξη στην Ε.Ε. χώρα;» Την απάντηση μόνο αυτός θα μπορούσε να τη δώσει «η Διακυβερνητική Διάσκεψη».
Εκτός από ακαδημαϊκός δάσκαλος, ο Ιωακειμίδης είναι και η πιο σταθερή, εμπεριστατωμένη και επίμονη ευρωπαϊκή φωνή στο δημόσιο διάλογο στην Ελλάδα. Οι θρυλικές πλέον στήλες του στο Books’ Journal («Taurus») και στα Νέα («Ευρωπαϊκό όνειρο») αλλά και οι δημόσιες παρεμβάσεις του σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, τα κείμενα του σε περιοδικές επιθεωρήσεις, αλλά και οι ομιλίες και διαλέξεις του μας θυμίζουν κάθε φορά γιατί η Ελλάδα πρέπει να παραμένει στην Ευρώπη και το πώς θα αλλάξει το πολιτικό γίγνεσθαι εάν η Ένωση προχωρήσει κι άλλο. Ακόμη και όσοι διαφωνούν μαζί του, δύσκολα μπορούν να αντιπαρατεθούν στα επιχειρήματα και στο πάθος του. Οι τοποθετήσεις του έχουν πάντα πολιτική χροιά, τη στάση του ευρωπαίου σοσιαλδημοκράτη και ενός από τους σημαντικότερους εκφραστές της πολιτικής του εκσυγχρονισμού και του εξευρωπαϊσμού που προώθησε ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης. Ο Παναγιώτης Ιωακειμίδης, πάντα ενεργός και με δυνατή φωνή, δεν στρογγύλεψε και δεν έκανε δημόσιες σχέσεις με τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες. Δεν δίστασε μάλιστα, την δύσκολη περίοδο των ευρωεκλογών του 2014, να είναι υποψήφιος με το ψηφοδέλτιο της «Ελιάς», κοσμώντας το.
Υπάρχει και μία λιγότερη γνωστή πτυχή του Ιωακειμίδη. Είναι αυτή του διαπραγματευτή, του ανθρώπου που έχει εκπροσωπήσει ενεργά την Ελλάδα σε όλες τις σημαντικές συναντήσεις που διαμόρφωσαν την εξέλιξη της Ε.Ε. τις τελευταίες δεκαετίες, με κορυφαία όλων τη συμμετοχή του στη Συνέλευση που καθόρισε το Σχέδιο Ευρωπαϊκού Συντάγματος, ένα Σύνταγμα που αν είχε τεθεί σε ισχύ θα είχε αλλάξει τον πολιτικό ρου της ιστορίας. Πρέπει μάλιστα να γίνει ειδική αναφορά στην επιμονή του να συμπεριληφθεί στις συνθήκες η «ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής» σε Κράτος Μέλος της Ε.Ε., κάτι που τελικά έγινε.
Σε μία άλλη χώρα, προσωπικότητες όπως ο Παναγιώτης Ιωακειμίδης θα είχαν τύχει μεγαλύτερης αναγνώρισης, ίσως και αξιοποίησης στα πολιτικά δρώμενα. Νομίζω όπως πως δεν τις χρειάζεται. Και πιστεύω πως ο ίδιος θεωρεί ως μία από τις σημαντικότερες στιγμές της μαχητικής για τις ιδέες του ζωής του, την επίδοση του τιμητικού τόμου Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση: Οι Πολλαπλές Κρίσεις και οι Προκλήσεις του Μέλλοντος, που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 14 Φεβρουαρίου στην Κεντρική Αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών, με την παρουσία σημαντικών πολιτικών προσωπικοτήτων, συναδέλφων του Καθηγητών, αλλά και φοιτητών του.
Παναγιώτη Ιωακειμίδη, δάσκαλε της «Ευρώπης» στην Ελλάδα, σε ευχαριστούμε για την προσφορά σου.
Σουζάνα Βέρνυ, Αντώνης Κόντης (επιμ.), Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Οι πολλαπλές κρίσεις και οι προκλήσεις του μέλλοντος, Παπαζήση,. Αθήνα 2017, 872 σελ.Γράφουν: Παναγιώτης Κ. Ιωακειμίδης, Κώστας Σημίτης, Λουκάς Τσούκαλης, Κωνσταντίνος Α. Στεφάνου, Κυριάκος Δ. Κεντρωτής, Μιχάλης Δ. Χρυσομάλλης, Αντώνης Κόντης, Αθανασία Βασιλοπούλου-Αθανασοπούλου, Σουζάννα Βέρνυ, Ευάγγελος Βενιζέλος, Γεώργιος Μαρής, Παντελής Σκλιάς, Μιχάλης I. Τσινισιζέλης, Δημήτρης Ν. Χρυσοχόου, Αντώνης Μεταξάς, Δονάτος Παπαγιάννης, Αργυρής Γ. Πασσάς, Βασίλης Χατζόπουλος, Ναπολέων Μαραβέγιας, Δημήτρης Κατσίκας, Γιάννης Υφαντόπουλος, Νικόλαος Ε. Φαραντούρης, Όλγα Γιώτη-Παπαδάκη, Γεώργιος Ανδρέου, Σπύρος Μπλαβούκος, Δημήτρης Μπουραντώνης, Κώστας Υφαντής, Νικόλας Παπαναστασόπουλος, Άννα Βαλλιανάτου, Παναγιώτα Μανώλη, Σωτήρης Πετρόπουλος, Κωνσταντίνος Μαγκλιβέρας, Αστέρης Χουλιάρας, Κωνσταντίνος I. Χαζάκης, Σωτήρης Βαλντέν, Χαράλαμπος Τσαρδανίδης, Παναγιώτης I. Τσάκωνας κ.ά.
