Ο Πέτρος Κουτσιαμπασάκος υπήρξε συγγραφέας που προσεκτικά και με σεμνότητα, ασκητικά αφοσιωμένος στην τέχνη του, έφτιαχνε κομμάτι-κομμάτι το πεζογραφικό του έργο. Μπορεί να σκεφτούμε ότι ο πρόωρος θάνατός του άφησε το έργο του ασαφές, χωρίς στίγμα ή σχήμα. Τα τρία βιβλία, όμως, που πρόλαβε να γράψει δίνουν καθαρά το είδος, το ύφος και κυρίως το ήθος της λογοτεχνίας που θέλησε να δημιουργήσει.
Ο Πέτρος γεννήθηκε στις 21 Ιουνίου 1965 στο Αρματολικό Τρικάλων, ο δεύτερος από τους τρεις γιους της οικογένειας. Οι πίκρες και τα πένθη του σπιτιού τους αφήνουν εδώ κι εκεί ίχνη μέσα στα κείμενά του, περισσότερο όμως σχηματίζουν το ψυχικό υπόστρωμα που δίνει στο ύφος του έναν ελεγειακό τόνο. (Μια καθαρή εικόνα του γενέθλιου τόπου του Πέτρου και των προσώπων που τον κατοικούν ή τον στοιχειώνουν μπορεί να βρει κανείς στο ντοκιμαντέρ Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η γιαγιά μου, του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου.)
Ο θάνατος του πατέρα και τα προβλήματα υγείας της μητέρας οδήγησαν τους τρεις γιους σε Παιδοπόλεις, τα ιδρύματα «κλειστής περίθαλψης» παιδιών, που κατά δεκάδες οργανώθηκαν από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 και συνέχισαν να λειτουργούν και τις κατοπινές δεκαετίες. Ο Πέτρος έμεινε στην «Παιδόπολη Άγιος Δημήτριος», στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης, από 6 έως 18 χρονών (1971-1983). Στην Παιδόπολη πήγε δημοτικό, και μετά συνέχισε τη σχολική μαθητεία του στο Γυμνάσιο Ωραιοκάστρου και στο Τεχνικό Λύκειο (3ο ΚΕΤΕ) Σταυρούπολης. Θα ήταν κάτι περισσότερο από κοινοτοπία να ειπωθεί ότι τα χρόνια της Παιδόπολης είναι καθοριστικά για τον άνθρωπο και τον συγγραφέα. Στο μυθιστόρημα Πόλη παιδιών, η ζωή της Παιδόπολης, εκεί προς το τέλος της δικτατορίας, βρίσκει το βάθος και την ουσιαστική αλήθεια της μυθοπλασίας. Από την άποψη αυτή, ο μικρός ήρωας του μυθιστορήματος, ο Γιώργος Χαλκίτης, μπορεί να είναι φτιαγμένος από τα κόκαλα, το αίμα και την αναπνοή του δημιουργού του, όμως με τίποτε δεν είναι ένα απλό αφηγηματικό ομοιότυπό του. Τελικά κατ’ ουσίαν η μακρά αφήγηση της Πόλης παιδιών μπορεί να συμπυκνωθεί σ’ εκείνη τη σπαρακτική φράση που γράφει ο μικρός Χαλκίτης στη μάνα του: «Γράψε μου, μόνο τα γράμματά σου έχω».
Εκεί, στην Παιδόπολη, ο Πέτρος διδάχθηκε και μουσική από τον Γιάννη Παρθένη, μουσικό της φιλαρμονικής του Δήμου Θεσσαλονίκης και απόφοιτο του Παπαφείου ορφανοτροφείου. Αργότερα, για πολλά χρόνια και μέχρι το θάνατό του, δούλεψε ως τρομπονίστας στις φιλαρμονικές των δήμων Νέας Φιλαδέλφειας και Αγίου Δημητρίου.
Το 1983 άρχισε τις σπουδές κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Υπήρξε ο μοναδικός από τη γενιά του στην Παιδόπολη που πέτυχε εισαγωγή σε ΑΕΙ εκείνη την περίοδο. Το 1990 υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στη Χίο ως ολμιστής, και φυσικά ως μέλος της στρατιωτικής μπάντας. Αργότερα, έζησε ένα χρόνο στο Μπέρμιγχαμ (1995-1996) και άλλον ένα χρόνο (1996-1997) στο Εδιμβούργο. Το βαρύ αίσθημα της μοναξιάς και της νοσταλγίας του πλάνητα μεταπλάθεται αρκετά υποβλητικά στο διήγημα «Simply the best» (Δρόμοι).
Με την επιστροφή του στην Ελλάδα εργάστηκε ως επιμελητής εκδόσεων στον εκδοτικό οίκο Το Ροδακιό για τρία χρόνια (1999-2001) ― είναι τα χρόνια που Το Ροδακιό άρχιζε να κυκλοφορεί σε καλαίσθητες, πανέμορφες εκδόσεις τα βιβλία του Δημήτρη Χατζή― και στη συνέχεια ως διορθωτής και επιμελητής κειμένων στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία, σε περιοδικά και σε διάφορους εκδοτικούς οίκους. Αυτό ήταν το βιοποριστικό επάγγελμά του μέχρι το τέλος: «[…] το να κυνηγά λάθη σε τυπογραφικά δοκίμια, περιτριγυρισμένος από χοντρά λεξικά και τους τέσσερις τοίχους» («Απέναντι», Η σκεπή)· αυτή η καθημερινότητά του, με «την αυτοσυγκέντρωση να πρέπει να μένει αδιάπτωτη και το φόβο διαφυγής του λάθους να κρέμεται πάνω από το κεφάλι του […]. Οι αισθήσεις του ήταν σε εγρήγορση, πάντοτε να περιορίζονται στο σχήμα της σελίδας» («Το λάθος», Η σκεπή).
Το 2004 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο, Η σκεπή (εκδ. Βιβλιοπωλείου της Εστίας), με 8 διηγήματα, διαλεχτά κομμάτια τα οποία συνθέτουν ένα σύνολο συγγραφικής ωριμότητας, που ξέρει να κρατάει το απλό ουσιώδες και να πετάει το κραυγαλέο ανούσιο. Το βιβλίο δεν πέρασε απαρατήρητο. Παρ’ όλο που δεν έπαψε να δουλεύει τις μικρές πυκνές αφηγήσεις, τα χρόνια μετά την έκδοση της Σκεπής καταπιάστηκε με το γράψιμο ενός μυθιστορήματος, κάτι διόλου εύκολο για τη συγγραφική ιδιοσυγκρασία του Κουτσιαμπασάκου ― ήταν σε όλους φανερό πως, αν και πεζογράφος, δούλευε σαν ποιητής, λέξη τη λέξη. Το 2012 εκδόθηκε το μυθιστόρημα Πολη παιδιών (εκδ. Πατάκη). Το τελευταίο βιβλίο του, με τίτλο Δρόμοι (εκδ. Πατάκη, με εισαγωγή Σπύρου Γιανναρά και επίμετρο Κώστα Καβανόζη), κυκλοφόρησε το 2015, μετά το θάνατό του. Η έκδοση δεν προετοιμάστηκε από τον ίδιο, αλλά από μια ομάδα φίλων ομοτέχνων. Το βιβλίο όμως ήταν έτοιμο, τακτοποιημένο μέσα στον προσωπικό υπολογιστή του. Συγκροτείται από 7 διηγήματα και 10 μικρά ή πολύ μικρά πεζά (ανάμεσά τους δυο ατόφια επιτάφια για τη γιαγιά και τη μάνα).
Έπαθε εγκεφαλικό στις 17 Νοεμβρίου 2013 και έπεσε σε κώμα. Πέθανε στις 8 Ιανουαρίου 2014.
Τα κείμενα που ακολουθούν σε αυτό το αφιέρωμα αναφέρονται με μεγαλύτερη έκταση και ακρίβεια σε ό,τι αδρά και σύντομα παρουσιάστηκε εδώ. Είναι κυρίως γραμμένα από ανθρώπους που τον γνώρισαν· δεν πρόκειται, όμως, μόνο για μνημόσυνο σ’ έναν χαμένο φίλο (τον Πέτρο), αλλά προπάντων για αναφορά σε άξιο συγγραφέα (τον Κουτσιαμπασάκο). Και πράγματι στάθηκε άξιος συγγραφέας, γιατί με τα κείμενά του πάλεψε να επιτελέσει τον καταστατικό του ρόλο: να δει βαθιά μέσα στην ανθρώπινη κατάσταση και να της δώσει σχήμα ― μακάρι και νόημα. Δεν υπάρχουν πολλοί τέτοιοι στις μέρες μας, παρ’ όλο που οι πάγκοι είναι γεμάτοι με βιβλία.
